Progrespartio (Islando)

Progrespartio
Nordic agrarian parties
Ideologio	liberalismo, agrarismo
Retejo	www.framsokn.is
	v • d • r

Progrespartio
Nordic agrarian parties (en)
Komenco	16-a de decembro 1916 vd
Lando(j)	Islando vd
Sidejo	Rejkjaviko
Ideologio	liberalismo • agrarismo
Retejo	Oficiala retejo
	v • d • r

La Progrespartio (islande Framsóknarflokkurinn) estas politika partio en Islando. Ekde la malfondigo de la malmulte pli malnova Popolpartio (ambaŭ fondiĝis en 1916) ĝi estas la plej malnova aktuala politika partio en Islando.

La Progrespartio fondiĝis en 1916 kiam parlamentanoj de la Farmistpartio kaj Nedependaj farmistoj kunigis iliajn partiojn. Samjare partiano Sigurður Jónsson partoprenis kiel laborministro en la unua registaro en Islando.

Krom esti la partio de farmistoj, la partio baldaŭ ankaŭ ligiĝis al la kooperativa movado en Islando.

Dum la unuaj jardekoj la partio estis iaspeca fratpartio de la samtempe fondita Popolpartio. Parte la samaj homoj partoprenis en la fondigo de ambaŭ partioj, ekzemple Jónas Jónsson. Komence la partioj ne metis kandidatojn en la samaj distriktoj: la urboj kaj vilaĝoj apartenis al la Popolpartio, la cetera apartenis al la Progrespartio. Multaj partianoj vidis la partion kiel centra partio, kiu ĉiam havus la decidpovon ĉu la burĝa(j) partio(j) aŭ la Popolpartio partoprenus en registaro (la tielnomata “Partisistemo de Jónas Jónsson”).

La Progrespartio venkis dum la parlamentelekto en 1927 kaj povis fondi registaron kun la neŭtraleco de la Popolpartio.

Estas mencienda ke la elektodistrikta sistemo tre favoris la Progrespartion, kiu ĉefe ricevis eksterurbajn voĉojn. La kialo estis ke nombro de parlamentanoj de ĉiu distrikto ŝanĝiĝis multe malpli rapide ol la nombro de homoj kiuj translokiĝis el la kamparo en la urboj.

Kontraste al la Popolpartio, la Progrespartio ne trovis ke oni devus haste ŝanĝi la sistemon, sed tio estis unu de plej grandaj malkonsentoj kiuj kaŭzis ke la Popolpartio ne plu pretis kontribui ĝian neŭtralecon al la registaro.

Okazis parlamenta elekto en 1931. La registaro estis tre populara, kaj la Progrespartio sole ekhavis plejparton de la parlamentanoj – sed nur kun 35,9% de la voĉoj. Do, estis malvenko en la venko, ĉar la elektado tre evidentigis la netaŭgecon de la sistemo.

Post tio, la partio havis tradicie 20-25% de la voĉoj (kaj similan proporcion de parlamentanoj), kaj tre multe partoprenis en registaroj (inter 1971 kaj 1991 la partio estis nur eksterregistare dum kelkaj monatoj). Dum la lastaj jaroj la partio malkreskadis post longa registara kunlaboro kun la Sendependecpartio. La tabelo montras la voĉajn elcentojn.

Jaro	%		Jaro	%		Jaro	%
1919	13,3	*	1949	24,5	*	1978	16,9
1923	26,5	*	1953	21,9	*	1979	24,9
1927	29,8	*	1956	15,6	*	1983	19
1931	35,9	*	1959	27,2	*	1987	18,9
1933	23,9	*	1959	25,7	*	1991	18,9
1934	21,9	*	1963	28,2	*	1995	23,3
1937	24,9	*	1967	28,1	*	1999	18,4
1942	27,6	*	1971	25,3	*	2003	17,7
1942	26,6	*	1974	24,9	*	2007	11,7
1946	23,1	*