Humanes

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Humanes (stacidomo).

Humanes
municipo en Hispanio vd
Administrado
Lando	Hispanio
Regiono	Kastilio-Manĉo
Provinco	Gvadalaĥaro
Komarko	Kamparo de Gvadalaĥaro
Poŝtkodo	19220
Retpaĝaro	[1]
Demografio
Loĝantaro	1 724  (2023) [+]
Loĝdenso	36 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	40° 50′ N, 3° 9′ U (mapo)40.827222222222-3.1552777777778Koordinatoj: 40° 50′ N, 3° 9′ U (mapo) [+]
Alto	746 m [+]
Areo	48 km² (4 800 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 [+]
DEC Situo de Humanes
DEC Situo de Humanes
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Humanes [+]
v • d • r

Humanes [uMAnes] estas municipo en Hispanio, en la aŭtonoma komunumo, do regiono Kastilio-Manĉo kaj la provinco Gvadalaĥaro. Ĝi iam nomiĝis Humanes de Mohernando pro sia antikva aparteno al la teritorio Encomienda de Mohernando. La municipo kuŝas sur la ebenaĵo de la valo de la rivero Henares, je 23 km el Gvadalaĥaro, kaj estas en la aktualo unu de la ĉefurboj de la komarko pro sia granda produktado de cerealo. La rivero Henares pasas je ĉirkaŭ 2 km oriente de la municipo, kaj la rivero Sorbe, barita de akvobaraĵo "El Colchón", fluas je simila distanco norde. En ĝia municipa teritorio troviĝas ankaŭ la submunicipoj Cerezo de Mohernando kaj Razbona.

Laŭ la stato de 2023 en la municipo vivis 1 724 loĝantoj sur areo de 48 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 35,9 loĝantoj/km². La loĝantoj en la hispana nomiĝas humanenses.

Humanes situas en la nordorienta parto de Kastilio-Manĉo en la komarko aŭ distrikto Kamparo de Gvadalaĥaro en la centr-okcidenta parto de la Provinco Gvadalaĥaro, je altitudo de 746 m super marnivelo; je 23 km el Gvadalaĥaro, provinca ĉefurbo. La geografiaj koordinatoj estas 40°49′38″N 3°09′19″Ok. Najbaras la municipoj Alarilla, Mohernando, Robledillo de Mohernando, Puebla de Beleña, Cogolludo kaj Montarrón.

En la pasinto ĝi apartenis al la Ordeno de Santiago, ene de la teritorio Encomienda de Mohernando, ĝis en la 16-a jarcento Francisco de Eraso, reĝa sekretario, aĉetis al la reĝo Filipo la 2-a ĉiujn terojn de la antikva Encomienda kaj li iĝis unua senjoro de Humanes. Poste Filipo la 4-a donis al la sukcedantoj de la familio Eraso la titolon de Grafo de Humanes.

La domaro iĝis villa en la 19-a jarcento, kaj tiam oni konstruis la aktualan urbodomon, kaj la urbeto pligrandiĝis tiam pere de kelkaj gravaj industrioj, kaj ĉefe ĝi profitis el la trapaso de la fervojo. De tiu epoko datas la antikva tombejo, nune ruinigita, situa ne malproksime de la nuna.

Post la Hispana Enlanda Milito la loĝantaro de la ruraj areoj de Kastilio kaj de la Provinco Gvadalaĥaro partikulare ege malpliiĝis pro diversaj tialoj: nome bataloj, prizono, politika persekutado, malsato ktp. Tamen ĉe Humanes la proksimeco al la provinca ĉefurbo, al la komunikvojo Madrido-Barcelono kaj al la industria akso Koridoro de Henares bremsis la senloĝigadon, kio ebligis la nunajn 1 466 loĝantojn, dum en similaj vilaĝoj de aliaj areoj oni malpliiĝis el 100.

Agrikulturo kaj brutobredado tradicie. Servoj kaj loĝejoj, iom da industrio. Elstaras en la municipo industrioj de konstrumaterialoj, moderna somera kolonio ĉe la bordo de la rivero Sorbe, kaj kultivejoj (irigacio) ĉirkaŭ la domaron, ĉefe en la valo de la rivero Henares.

• La Preĝejo de Sankta Stefano. Ĝi havas du navojn, planon de latina kurco kaj ŝtona turo (1508). La antaŭaltaro kaj la kruvolbejo estas verko de la ĉizistaj majstroj Juan de Ballesteros kaj Juanes de Iriarte (1570-1604), de granda belo arkitektura, kun portikaro orientita sude. Tiu portikaro estas formita de kolonoj alkariaj similaj al tiuj de la portikaro de la Katedralo de Sankta Maria en Gvadalaĥaro.
• La Ermitejo de la Virgulino de Peñahora, patronino de Humanes, ĉe la rivero Sorbe.
• Domegoj.
• Kastelo de Peñahora, en la samnoma senhomejo.
• La Ermitejo de la Virgulino de la Soleco ekster la domaro, en direkto al Mohernando, en kies interno estas skulptaĵo de kuŝanta Kristo.
• La trajnstacio de Humanes de Mohernando, deklarita de turisma intereso ĉar datas ĝia strukturo de la 19-a jarcento.
• Trans la rivero Henares estas la Muela, en la municipo de Alarilla, kie oni praktikas aerosportojn.

• MARCHAMALO SÁNCHEZ, Antonio kaj MARCHAMALO MAÍN, Miguel. "La Encomienda de Mohernando y el Condado de Humanes". Guadalajara, 1986. "ISBN 84-505-5493-4"
• MARCHAMALO SÁNCHEZ, Antonio kaj MARCHAMALO MAÍN, Miguel. "La Orden de Santiago en la provincia de Guadalajara". Guadalajara, 2007. "ISBN 84-96885-00-4"

• Municipoj de provinco Gvadalaĥaro
• Humanes de Mohernando (stacidomo)

• Oficiala retejo (hispane)

v • d • r municipoj de provinco Gvadalaĥaro   Abánades Ablanque Adobes Alaminos Alarilla Albalate de Zorita Albares Albendiego Alcocer Alcolea de las Peñas Alcolea del Pinar Alcoroches Aldeanueva de Guadalajara Algar de Mesa Algora Alhóndiga Alique Almadrones Almoguera Almonacid de Zorita Alocén Alovera Alustante Angón Anguita Anquela del Ducado Anquela del Pedregal Aranzueque Arbancón Arbeteta Argecilla Armallones Armuña de Tajuña Arroyo de las Fraguas Atanzón Atienza Auñón Azuqueca de Henares Baides Baños de Tajo Bañuelos Barriopedro Berninches La Bodera Brihuega Budia Bujalaro Bustares Cabanillas del Campo Campillo de Dueñas Campillo de Ranas Campisábalos Canredondo Cantalojas Cañizar El Cardoso de la Sierra Casa de Uceda El Casar Casas de San Galindo Caspueñas Castejón de Henares Castellar de la Muela Castilforte Castilnuevo Cendejas de Enmedio Cendejas de la Torre Centenera Checa Chequilla Chiloeches Chillarón del Rey Cifuentes Cincovillas Ciruelas Ciruelos del Pinar Cobeta Cogollor Cogolludo Condemios de Abajo Condemios de Arriba Congostrina Copernal Corduente El Cubillo de Uceda Driebes Durón Embid Escamilla Escariche Escopete Espinosa de Henares Esplegares Establés Estriégana Fontanar Fuembellida Fuencemillán Fuentelahiguera de Albatages Fuentelencina Fuentelsaz Fuentelviejo Fuentenovilla Gajanejos Galápagos Galve de Sorbe Gárgoles de Abajo Gárgoles de Arriba Gascueña de Bornova Guadalajara Henche Heras de Ayuso Herrería Hiendelaencina Hijes Hita Hombrados Hontoba Horche Hortezuela de Océn La Huerce Huérmeces del Cerro Huertahernando Hueva Humanes Illana Iniéstola Las Inviernas Irueste Jadraque Jirueque Ledanca Loranca de Tajuña Lupiana Luzaga Luzón Majaelrayo Málaga del Fresno Malaguilla Mandayona Mantiel Maranchón Marchamalo Masegoso de Tajuña Matarrubia Matillas Mazarete Mazuecos Medranda Megina Membrillera Miedes de Atienza La Mierla Milmarcos Millana La Miñosa Mirabueno Miralrío Mochales Mohernando Molina de Aragón Monasterio Mondéjar Montarrón Moratilla de los Meleros Morenilla Muduex Las Navas de Jadraque Negredo Ocentejo El Olivar Olmeda de Cobeta La Olmeda de Jadraque El Ordial Orea Pálmaces de Jadraque Pardos Paredes de Sigüenza Pareja Pastrana El Pedregal Peñalén Peñalver Peralejos de las Truchas Peralveche Pinilla de Jadraque Pinilla de Molina Pioz Piqueras El Pobo de Dueñas Poveda de la Sierra Pozo de Almoguera Pozo de Guadalajara Prádena de Atienza Prados Redondos Puebla de Beleña Puebla de Valles Quer Rebollosa de Jadraque El Recuenco Renera Retiendas Riba de Saelices Rillo de Gallo Riofrío del Llano Robledillo de Mohernando Robledo de Corpes Romanillos de Atienza Romanones Rueda de la Sierra Sacecorbo Sacedón Saelices de la Sal Salmerón San Andrés del Congosto San Andrés del Rey Santiuste Saúca Sayatón Selas Semillas Setiles Sienes Sigüenza Solanillos del Extremo Somolinos El Sotillo Sotodosos Tamajón Taragudo Taravilla Tartanedo Tendilla Terzaga Tierzo La Toba Tordelrábano Tordellego Tordesilos Torija Torre del Burgo Torrecuadrada de Molina Torrecuadradilla Torrejón del Rey Torremocha de Jadraque Torremocha del Campo Torremocha del Pinar Torremochuela Torrubia Tórtola de Henares Tortuera Tortuero Traíd Trijueque Trillo Uceda Ujados Utande Valdarachas Valdearenas Valdeavellano Valdeaveruelo Valdeconcha Valdegrudas Valdelcubo Valdenuño Fernández Valdepeñas de la Sierra Valderrebollo Valdesotos Valfermoso de Tajuña Valhermoso Valtablado del Río Valverde de los Arroyos Viana de Jadraque Villaescusa de Palositos Villanueva de Alcorón Villanueva de Argecilla Villanueva de la Torre Villares de Jadraque Villaseca de Henares Villaseca de Uceda Villel de Mesa Viñuelas Yebes Yebra Yélamos de Abajo Yélamos de Arriba Yunquera de Henares La Yunta Zaorejas Zarzuela de Jadraque Zorita de los Canes