مهرداد میرابی - دانشجوی دکتری عمران محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد
محسن کرابی - استادیار گروه عمران دانشگاه فردوسی مشهد

کمبود انرژی، آب و منابع غذایی ناشی از رشد سریع جمعیت، تغییرات آب و هوایی، عدم تعادل اکوسیستم ها و تنوع اقتصادی، بزرگترین چالش برای جهان امروز است. کمبود این منابع می تواند بی ثباتی اجتماعی و سیاسی، درگیری ژئوپلتیک و آسیب های زیست محیطی جبران ناپذیری به وجود آورد. گرایش های جهانی مانند شهرنشینی، جمعیت شناسی و تغییرات آب و هوایی که در حال حاضر در جریان هستند، چالش های جدی برای توسعه پایدار و مدیریت منابع انسانی به شمار می روند. به طور خلاصه، پایداری دراز مدت مستلزم استراتژی های یکپارچه است، با پذیرش این که بسیاری از منابع طبیعی مانند آب، زمین، سوخت های فسیلی و مواد معدنی به علت سوء استفاده از آنها، کاهش می یابد. بنابراین، افزایش نیازهای آبی و ارتباط مستقیم آن با بخش کشاورزی و انرژی، ضرورت برنامه ریزی مناسب بهره برداری منابع مختلف آب، انرژی و غذا را ایجاد می کند، تا تعادل و توازنی بین جریان برداشت و بهره برداری از منابع تولید و میزان تولید محصولات کشاورزی ایجاد شود. با توجه به ارتباط نزدیک سه منبع آب، انرژی و غذا و همچنین تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر، مفهوم جدیدی به نام رویکرد پیوندی (NEXUS) با رویکرد هم بست مطرح شده است که اشاره به ذات یکپارچه و اثرات متقابل برنامه ریزی آب و غذا و انرژی دارد. استفاده از بهینه سازی در مدیریت منابع آب، انرژی و غذا با رویکرد هم بست سبب ارائه گزینه های مناسب جهت تصمیم گیران سیاسی، مدیران و برنامه ریزان این سه حوضه در جهت حفظ منابع موجود و دستیابی به توسعه پایدار می گردد. در این پژوهش بخش های مختلف منابع آب، انرژی، غذا و آلودگی (اکوسیستم) در کنار جامعه صنعت و زندگی شهری) و ارتباطات بین آنها در ایران مورد بررسی قرار گرفته و سپس با ارائه مدلی که شامل توابع اقتصادی و زیست محیطی می باشد بر استفاده از رویکرد همیت در جهت دستیابی به توسعه پایدار تاکید شده است

رویکرد پیوندی، توسعه پایدار، مدل سازی یکپارچه، بهینه سازی