mohammad nuroozi- raees danaee
hossein mirzaei- nodoushan
hasan madah-arefi
ali-ashraf jafari

لیلکی (caspica Desf Gleditsia) گونه­ای کم توقع و سازگار به شرایط بد محیطی است و دارای ویژگی­های مثبت و منفی زیادی می­باشد که آن را از بسیاری گونه­های دیگر درختی متمایز می­کند. یکی از مشخصه های این گونه خاردار بودن تنه درخت می­باشد که کاربرد آن را در فضای سبز شهرها و پارک سازی منتفی نموده است. تنوع زیادی در صفت خارداری در بین پایه­های این گونه دیده می­شود که مشخص نیست تا چه اندازه این تنوع ژنتیکی یا محیطی است. برای پی بردن به این سوال به مطالعه مقدماتی ۲۱ ژنوتیپ از این گونه اقدام گردید. هفت مشخصه مورفولوژیکی ازجمله میزان خارداری تنه در نتاج این ژنوتیپ­ها در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از تشخیص تفاوت­های معنی دار آماری بین نتاج ژنوتیپ­های تحت بررسی از نظر ویژگی­های مورد مطالعه، با استفاده از تجزیه به مولفه­های اصلی و تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مورد مطالعه گروه بندی شدند. ژنوتیپ­های مورد مطالعه از نظر همه صفات اندازه­گیری شده با هم تفاوت معنی­دار داشتند. در صفت خارداری دامنه تغییرات بین ۱ تا ۰۹/۳ قرار داشت. میانگین صفت خارداری در ژنوتیپ­های مورد مطالعه با این صفت در والدینشان تطابق بسیار زیادی داشت. تجزیه به مولفه­های اصلی و تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ­های مورد مطالعه را به دو دسته کاملا مجزا تقسیم نمودند، به نحوی که دسته اول همگی پرخار و دسته دوم همگی کم­خار یا بی­خار بودند. نتایج نشان داد که می­توان از تنوع موجود در مطالعات اصلاحی آینده این گونه در تولید یک واریته بی­خار به نحو مطلوبی بهره­برداری کرد.

Caspian locust, Spiny trunk, Genetic variation, Half-sib progenies