هادی یوسفی - دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی. تهران، ایران
جمیله علمالهدی - دانشیار گروه علوم تربیتی، گرایش فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شهید بهشتی. تهران، ایران.
علی خورسندی طاسکوه - استادیار گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، گرایش سیاست آموزشی، دانشگاه علامه طباطبایی. تهران، ایران.
غلامرضا ذاکرصالحی - دانشیار گروه مطالعات تطبیقی و نوآوری در آموزش عالی، گرایش حقوق اسلامی. موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی. تهران، ایران.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی شکلگیری وضعیت موجود حکمرانی نظام آموزش عالی ایران (دولتگرا و متمرکز) از طریق فرایند وابستگی به مسیر بعد از انقلاب اسلامی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعهای بود و با استفاده از رویکرد کیفی و بهرهگیری از راهبرد تحلیل تاریخی به بررسی پدیده مد نظر اقدام شد. شیوه گردآوری دادهها در پژوهش حاضر به صورت کتابخانهای بود؛ بدین صورت که اسناد و مدارک علمی مربوط به چگونگی اداره کردن دولت و نظام آموزش عالی در بازه زمانی بعد از انقلاب اسلامی بررسی شد. یافتهها: بررسی سازوکارهای بازتولید در فرایند وابستگی به مسیر نشان داد یک توالی خودتقویتکننده، شامل ۱. وقوع انقلاب اسلامی، جنگ و اتخاذ رویکرد دولتگرا، ۲. شکست سیاستهای مربوط به اصلاحات ساختاری و ۳. ضعف در انسجام و اجرای قوانین مربوط به خودمختاری دانشگاهها، موجبات شکلگیری حکمرانی دولتگرا در نظام آموزش عالی ایران را فراهم کرده است. نتیجهگیری: به طور کلی میتوان گفت انقلاب اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی به عنوان دو بزنگاه اساسی، موجب شکلگیری حکمرانی دولتگرا و متمرکز در نظام آموزش عالی کشور شدهاند و با شکست سیاستهای مربوط به اصلاحات ساختاری و اجرای ناقص قوانین مربوط به خودمختاری دانشگاهی نیز این نوع حکمرانی تقویت شده است؛ به طوری که اکنون برگشت از آن به آسانی ممکن نیست.

وابستگی به مسیر, حکمرانی آموزش عالی, الگوی دولتگرا