صیاد اصغری سراسکانرود - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی
میر نجف موسوی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه
سجاد مهدوی - کارشناس ارشد جغرافیا و دفاع مقدس، دانشگاه ارومیه.

مکان­گزینی مراکز نظامی انتخاب بهترین و مطلوب­ترین مکان استقرار است؛ به طوری که مخفی­کردن نیروی انسانی و وسایل و تجهیزات و فعالیت ها را به بهترین وجه امکان­پذیر سازد. هدف از این پژوهش، شناسایی وضعیت استقرار مراکز نظامی و دفاعی شهرستان­های مرزی آذربایجان­غربی و تجزیه تحلیل شرایط محیطی و معرفی مکان مناسب برای احداث مراکز نظامی دفاعی است. روش کار بدین­صورت است که ابتدا با تنظیم پرسش­نامه به روش پیمایشی، نظرات متخصصان نظامی و ژئومورفولوژی درباره  فاکتورهای موثر در مکان­گزینی مراکز نظامی جمع­آوری شد، سپس با رقومی کردن لایه­های مورد نیاز از روی نقشه­های موجود، پایگاه داده­ها در نرم افزار Arc GIS تهیه و همچنین وزن­دهی داده­ها بااستفاده از روش ANP انجام گرفت در نهایت، نقشه پهنه پندی منطقه از مناطق کاملا نامناسب تا کاملا مناسب تهیه گردید. نتایج نشان می­دهد، از بین تمامی پادگان های مورد بررسی در پژوهش هیچ­کدام از آنها در وضعیت کاملا مناسب قرار ندارند فقط پادگان امام سجاد تقریبا در وضعیت کاملا مناسب بوده و پادگان لشگر 64 پیاده ارومیه در وضعیت کاملا نامناسب قرار گرفته است. باتوجه به میانگین ارزشی، میانگین امتیازی همه پادگان­ها 3.13 است که این به معنای استقرار متوسط پادگان ها است. با توجه به پهنه­ تناسب اراضی برای استقرار پادگان؛ حدود یک سوم از زمین­ها وضعیتی کاملا نامناسب برای استقرار پادگان دارند. این میزان برای برای پهنه­های مناسب در حدود 10 درصد است. پیشنهاد می شود استفاده از قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی در آمایش فضایی نظامی، به ویژه در امر مکان گزینی مراکز نظامی و راهبردی در سطح استان آذربایجان غربی و دیگر نقاط کشور مورد توجه تصمیم گیران و برنامه ریزان قرار گیرد.

مراکز نظامی, ژئومورفولوژی, آذربایجان غربی, مکان گزینی, فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP)