Reza Rezaloo - دانشیار باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
Nemat Hariri - دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
Karim Hajizadeh - استادیار باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
Shabbo Mohammadi - کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

ارمنستان از دیرباز به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک خاص خود، توجه بسیاری از اقوام و ملل مختلف را جلب کرده است، به گونه­ای که این کشور با موقعیت راهبردی آن به کانون اصلی جنگ­های ایران و روم در عصر اشکانی بدل شده بود؛ منازعاتی که سرانجام در دوران حکومت ساسانیان، با تقسیم ارمنستان میان این دو قدرت بزرگ به پایان رسید. ارتش روم بارها در رویارویی با نیروهای پارتیزان اشکانی در دشت­های بین­النهرین مغلوب و سرانجام برای رفع ناکامی­های خود، از جغرافیای طبیعی ارمنستان به منظور نفوذ و لشکرکشی استفاده کرد. به همین منظور و در راستای اقدامات رومی­ها که این منطقه را برای لشکرکشی به داخل ایران انتخاب نمودند، دولت اشکانی برای مقابله با حملات متناوب آنها، رشته استحکامات تدافعی در گذرگاه­های طبیعی ورودی به فلات ایران ایجاد کرد. در این پژوهش، با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با روش میدانی و کتابخانه­ای و با استناد به منابع مکتوب تاریخی و داده­های باستان­شناختی که شامل بررسی قلاع دوره اشکانی و مستندات باستان­شناسی بوده به مطالعه ارتباطات و منازعات مابین بین ملل قدرتمند در دوران اشکانی پرداخته شده است. همچنین مطالعه­ فوق به بازشناسی روابط بین دو امپراتوری مذکور و به تبع آن شناخت جغرافیایی سیاسی- نظامی ارمنستان توجه کرده است. نتیجه به دست آمده نشان­دهنده­ اهمیت موقعیت ژئوپلیتیک ارمنستان، در روابط سیاسی- نظامی ایران با کشورهای همسایه و رقبا بوده است.

ارمنستان, ایران, اشکانی, روم, چشم انداز ژئوپلیتیک, باستان­شناسی