पुर

See also: पर, परा, परि, परि-, परी, परौं, पार, पारा, पारो, पिरो, पीर, पीरू, पुर्, पुरु, पुरी, पुरे, पुरो, पूर, पूरा, पूरी, पूरे, पेर, पेरी, पेरू, पैर, पैरो, पैरों, and प्री

Hindi

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /pʊɾ/

Etymology 1

Borrowed from Sanskrit पुर (pura).

Noun

पुर • (pur) m (Urdu spelling پور)

town, city; locality, village
fortress

Declension

Declension of पुर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	पुर pur	पुर pur
oblique	पुर pur	पुरों purõ
vocative	पुर pur	पुरो puro

Etymology 2

Borrowed from Classical Persian (pur). Doublet of पुर- (pur-).

Adjective

पुर • (pur) (Urdu spelling پر)

complete, full, laden, ample
Alternative form of पुर- (pur-)

Etymology 3

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Noun

पुर • (pur) m

a leather bag used in fetching water (from well) for irrigation

Etymology 4

Borrowed from Sanskrit पुरस् (puras).

Adverb

पुर • (pur)

(Braj Bhāshā) before, in front of
- 1601, Keshavdas, Ramchandrika‎^[1]:
  राम कह्यो जो कछु दुख तेरे। श्वान निशंक कहो पुर मेरे।।152।।
  rām kahyo jo kachu dukh tere. śvān niśaṅk kaho pur mere..152..
  Ram said, whatever your sorrow be; say with insouciance as that of a dog, before me.

Sanskrit

Alternative scripts

পুৰ (Assamese script)
ᬧᬸᬭ (Balinese script)
পুর (Bengali script)
𑰢𑰲𑰨 (Bhaiksuki script)
𑀧𑀼𑀭 (Brahmi script)
ပုရ (Burmese script)
પુર (Gujarati script)
ਪੁਰ (Gurmukhi script)
𑌪𑍁𑌰 (Grantha script)
ꦥꦸꦫ (Javanese script)
𑂣𑂳𑂩 (Kaithi script)
ಪುರ (Kannada script)
បុរ (Khmer script)
ປຸຣ (Lao script)
പുര (Malayalam script)
ᢒᡠᡵᠠ (Manchu script)
𑘢𑘳𑘨 (Modi script)
ᢒᠤᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧂𑧔𑧈 (Nandinagari script)
𑐥𑐸𑐬 (Newa script)
ପୁର (Odia script)
ꢦꢸꢬ (Saurashtra script)
𑆥𑆶𑆫 (Sharada script)
𑖢𑖲𑖨 (Siddham script)
පුර (Sinhalese script)
𑩰𑩒𑩼 (Soyombo script)
𑚞𑚰𑚤 (Takri script)
புர (Tamil script)
పుర (Telugu script)
ปุร (Thai script)
པུ་ར (Tibetan script)
𑒣𑒳𑒩 (Tirhuta script)
𑨞𑨃𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From पुर् (púr, “stronghold, fortress”). Cognate with Ancient Greek πόλις f (pólis) and Lithuanian pilis.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /pú.ɾɐ/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈpu.ɾɐ/

Noun

पुर • (púra) stem, n

fortress, castle, city, town
house, abode, residence, receptacle

Declension

Neuter a-stem declension of पुर (púra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पुरम् púram	पुरे púre	पुराणि / पुरा¹ púrāṇi / púrā¹
Vocative	पुर púra	पुरे púre	पुराणि / पुरा¹ púrāṇi / púrā¹
Accusative	पुरम् púram	पुरे púre	पुराणि / पुरा¹ púrāṇi / púrā¹
Instrumental	पुरेण púreṇa	पुराभ्याम् púrābhyām	पुरैः / पुरेभिः¹ púraiḥ / púrebhiḥ¹
Dative	पुराय púrāya	पुराभ्याम् púrābhyām	पुरेभ्यः púrebhyaḥ
Ablative	पुरात् púrāt	पुराभ्याम् púrābhyām	पुरेभ्यः púrebhyaḥ
Genitive	पुरस्य púrasya	पुरयोः púrayoḥ	पुराणाम् púrāṇām
Locative	पुरे púre	पुरयोः púrayoḥ	पुरेषु púreṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

सिंहपुर (siṃhapura)
हस्तिनापुर (hastināpura)

Descendants

Assamese: পুৰ (pur)
Bengali: পুর (pur)
Hindi: पुर (pur), पुरा (purā)
→ Malay: pura, فورا
- → Indonesian: pura
→ Kannada: ಪುರ (pura)
Konkani: पूर (pūr)
→ Malayalam: പുരം (puraṁ)
Marathi: पुर (pur)
Nepali: पुर् (pur)
→ Old Javanese: pura
- Javanese: ꦥꦸꦫ (pura)
- → Balinese: ᬧᬸᬭ (pura)
  - → Indonesian: pura (“temple”) (semantic loan)
Odia: ପୁର (pura)
Pali: pura
Punjabi: ਪੁਰ (pur)
Pahari-Potwari: پُر (pur)
→ Tamil: புரம் (puram), புரை (purai)
→ Telugu: పురము (puramu)
Urdu: پُور (pūr)

References

Monier Williams (1899) “पुर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0635.