Donald Trump
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Donald John Trump, cgnusû méj cuma Donald Trump (New York, 14 ad Śugn dal 1946, a s lèś [ˈdɑnəɫd ˈʤɑn ˈtʰɹʌmp] in ingléś) 'l è 'n imprendidōr, 'n atōr, un persunàǵ televiśìṿ e 'n pulìtic americàṅ.
Vinsénd gl'elesiòṅ presidensiàli d'l 8 ad Nuvémbar dal 2016 su la candidàda dal partî demucràtic, l'Hillary Clinton, al 19 ad Dicémbar dal 2016 al dvintarà al 45śum presidènt di Stat Unî.
Al vins anca gl'elesiòṅ presidensiàli dal 4 ad Nuvémbar dal 2024 su la candidàda dal partî demucràtic, la Kamala Harris e al 20 ad Znêr 2025, al turnarà a dvintàr presidènt di Stat Unî, al 47śum.
Biugrafìa
Laureâ in Ecunumìa e Finànsa a la Wharton School of Business dl'Università dla Pennsylvania, Donald al taca la sò caréra in dla dita 'd sò pàdar Fred Trump, la Elizabeth Trump and Son, ch'la fitàva dal cà a Brooklyn, in dal Queens e a Staten Island. In dal 1971 al fà di lavōr a Manhattan dand vita a na sucietà 'd custrusiòṅ ch'in dal tèmp l'al fà dvintàr òṅ di óm più ric dla tèra, par Forbes al s cata a 'l 405śum pòst (2015), c'n un patrimòni stimâ 'd quàtar migliòṅ e òṅ ad dòlar, anc se p'r al Washington Post al riva anc a nóṿ.
'L à recitâ da spés cuma òspit in soquànti séri televiśìvi cuma I Jefferson, Willy, il principe di Bel Air, La tata, Sabrina, vita da strega, Sex and the City ma anc a 'l cìnema tulénd part a dal pelìculi cuma I fantasmi non possono farlo, Mamma, ho riperso l'aereo - Mi sono smarrito a New York, Funny Money - Come fare i soldi senza lavorare, Studio 54, Celebrity ad Woody Allen e Zoolander ad Ben Stiller. Da 'l 2004 a 'l 2015 'l è stâ prutagunìsta dal reality show The Apprentice, un prugràma dla NBC in du al fava la part 'd un padròṅ ch'al gh'iva da batśàr la gint ch'la gh dmandàva da lauràr sèg e lò 'l gh dgiva «You're fired!» ("at sē licensiâ!") quànd l'éra óra 'd lasàr-i a cà.
Da i an 2000 in avànti Trump 'l à tacâ a davśinàr-'s a la pulìtica dòp che soquànt an prima 'l éra da la banda 'd Bill Clinton. In dal 2000 al Tycoon 'l à pruâ a candidàr-'s a gl'elesiòṅ par dvintàr presidènt c'n al partî dla rifórma, ch'l iva candidâ la vòlta pasàda 'l migliardàri Ross Perot, ma la gh'è andàda mâł parchè la nomination la s l'è bcada Pat Buchanan. In dal 2008, durànt al Larry King Live, al dà 'l sò apòǵ a 'l senadōr republicàṅ John McCain, in cursa cóntar Barack Obama. Tri an dòp, durànt un dascōrs tgnû a 'l CPAC, al fà savēr soquànti sò puśisiòṅ pulìtichi, ch'l è cuntràri a 'lvàr al tasi, ch'l è cuntràri a métar di cuntròi su 'l véndidi dgl'armi da fōg, ch'l è cuntràri a tiràr fóra di bèsi par gl'ajùt internasiunài, ch'l è cuntràri a 'l Obamacare e ch'l è dl'idéa ad métar di dasi su i prudót ch'i rìvan da la Cina parchè 'l è 'n paéś cumunìsta nemìg di Stat Unî. In dal 2012 al s mét da la banda d'l ultacunservadōr Newt Gingrich cóntar Mitt Romney durànt al primàri dal partî republicàṅ.
Al 16 ad Śugn dal 2015 al fà savēr ch'al vōl cùrar in prima parsòna a 'l primàri dal partî republicàṅ druànd al mòt „Make America Great Again“ (Fém dvintàr l'Amèrica grand' incóra). Trump al gh la cava a spasàr via tut i sò aversàri, cuma Ted Cruz, Marco Rubio, John Kasich e Jeb Bush, vinsénd dagnóra in tut i stat. Al 26 ad Maǵ dal 2016 al gh'à di delegâ abàsta p'r ès'r al candidâ ufisiàł dal sò partî esénd anc qvél più vutâ dla stòria di republicàṅ avénd muciâ sù da piò ad trédas migliòṅ vōt, òṅ da piò ad qvéi ciapâ da George W. Bush in dal 2000. Par dvintàr presidènt di Stat Unî al gh'à da bàtar la candidàda Hillary Clinton, mujér dal vèć presidènt Bill Clinton. Purtànd via a i demucràtic i stat ciàṿ dla Flòrida, d'l Ohio, dla Pennsylvania, dal Mìchigan e dal Wiscònsin, al tycoon al vins un nùm'r ad grand eletōr asè par dvintàr al presidènt di Stat Unî anc se la sò rivàla l'è stada bòna ad ciàpar dū migliòṅ e dū ad vōt più che lò (1,6%). In dla sò campàggna eleturàla al s è fat jutàr p'r al stratéga espunènt dla dèstra suprematìsta biànca Steve Bannon.
Donald al gh'à sinc fiōi abû da tri dóni difarènti, l'Ivana Marie Zelnickovà (Trump), ch'l'à tòlt part in dal 2010 a 'l reality show itagliàṅ L'isola dei famosi e ch'l'è stada sò mujér da 1977 a 'l 1992, la Marla Maples, sò spóśa da 'l 1993 a 'l 1999, e la Melania Knauss ad vint-siē an più śōvna, sò mujér da 'l 22 ad Śnar dal 2005.
Filmugrafìa
- 1989 - I fantasmi non possono farlo (Ghosts Can't Do It), regìa ad John Derek
- 1992 - Mamma, ho riperso l'aereo - Mi sono smarrito a New York (Home Alone 2: Lost in New York), regìa ad Chris Columbus
- 1993 - Buona fortuna, Mr. Stone (The Pickle), regìa ad Paul Mazursky
- 1994 - Piccole canaglie (The Little Rascals), regìa dla Penelope Spheeris
- 1995 - Across the Sea of Time, regìa ad Stephen Low
- 1996 - Eddie - Un'Allenatrice Fuori Di Testa (Eddie), regìa ad Steve Rash
- 1996 - Funny Money - Come fare i soldi senza lavorare (The Associate), regìa ad Donald Petrie
- 1998 - Studio 54 (54), regìa ad Mark Christopher
- 1998 - Celebrity, regìa ad Woody Allen
- 2001 - Zoolander, regìa ad Ben Stiller
- 2004 - Marmalade, regìa dla Kim Dempster
- 2011 - Horrorween, regìa ad Joe Estevez
