Àustria
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
1=Burgenland 2=Carìnsia 3=Àustria Basa 4=Àustria Élta 5=Saliśburghéś 6=Stìria 7=Tirōl 8=Vorarlberg 9=Vièna
L’Àustria (denuminasiòṅ ufisiàla: Repùblica 'd Àustria, in tedésc: Republik Österreich, a s lèś /ʀepu'bli:k ˈʔœstɐˌʀaɪ̯ç/) l'è na nasiòṅ dl'Europa sentràla, divìśa in nóṿ stat federài: al Burgenland, la Carìnsia, l'Àustria Basa, l'Àustria Élta, al Saliśburghéś, la Stìria, al Tirōl, al Vorarlberg e Vièna. La sò munéda, da 'l 1999, l'è 'l euro ch'l à tòlt al pòst dal sielìn.
La gh'à na pupulasiòṅ 'd òt migliòṅ e mèś 'd abitànt (2023) e na superfìsi ad 83.883 km². La capitàla l'è Vièna cun Graz, Linz, Saliśbûrg, Innsbruck, Klagenfurt am Wörthersee e St. Pölten àtar sènt'r impurtànt.
La léngua uficiàla 'l è 'l Tedésc mént'r al sò fiùm più impurtànt 'l è 'l Danùbi ch'al pasa anc par la capitàł.
La cunfìna a òvest cun la Śvisra e c'n al Liechtenstein, a sud cun l'Itàglia e la Śluvègna, a èst cun l'Ungherìa e la Śluvàchia e a nòrd cun la Germàgna e cun la Repùblica Céca. Di mâr la n gh 'n à briśa ma sōl al muntàgni di Alpi. L'è in culegamènt cun l'Itàglia par via dl'Autostràda dal Brénar ch'la riva in fiṅ a Mòdna.
La Àustria l'è na repùblica parlamentàra semipresidensiàla; al presidènt 'd adès 'l è Alexander Van der Bellen, al canselēr 'l è Karl Nehammer. Al stat al fà part d'l ONU da 'l 14 ad Dicémbar dal 1955 e dl'UE da 'l 1 ad Śnar dal 1995. In dla custitusiòṅ a gh'è scrit che la nasiòṅ 'l è paéś neutràł par sèmpar. In fiṅ a la Prima guèra mundiàla la fava part dal Régn Àustr-Ungàric.
Persunàǵ famóś austrìac i èṅ al ditadōr Adolf Hitler, i pulìtig Jörg Haider e Norbert Hofer, al tenìsta Thomas Muster, al masadōr seriàł Jack Unterweger, al rapidōr Wolfgang Přiklopil e i cumpuśidōr Ludwig van Beethoven e Wolfgang Amadeus Mozart.
Culegamènt estéran
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Àustria
