Klaipėda

Dinas trydydd-fwyaf Lithwania yw Klaipėda (Lithwaneg: amlwg [ˈkɫɐɪˑpʲeːd̪ɐ] (gwrando)) neu Memel^[1]. Dyma lle mae Afon Nemunas yn llifo i mewn i'r Môr Baltig. Klaipėda yw phrifddinas Apskritis Klaipėda.

Klaipėda

Math	dinas, dinas â phorthladd, dinas fawr
Poblogaeth	158,420
Sefydlwyd	1252
Pennaeth llywodraeth	Arvydas Vaitkus
Cylchfa amser	UTC+2, UTC+03:00
Gefeilldref/i	Gdynia
Daearyddiaeth
Sir	Klaipeda City Municipality
Gwlad	Lithwania
Arwynebedd	98 km²
Uwch y môr	21 ±1 metr
Cyfesurynnau	55.7125°N 21.135°E
Cod post	LT-91001
Pennaeth y Llywodraeth	Arvydas Vaitkus
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Mae defnydd o'r enw "Memel", sydd o darddiad Lladin trwy Almaeneg (yn deillio o'r ymadrodd "Castrum Memele", a ddefnyddiwyd gyntaf tua 1250) mewn testunau Cymraeg i gyfeirio at y ddinas hon wedi cael ei defnyddio mor bell yn ôl â'r 16g. "Memel" hefyd yw'r enw Almaeneg a'r enw Saesneg hanesyddol am y ddinas.

Mae Porthladd Klaipėda yn bwysig yn yr ardal. Mae'r porthladd fel arfer yn rhydd o iâ'r Môr Baltig. Bu dan reolaeth y Marchogion Tiwtonaidd, Prwsia, yr Ymerodraeth Almaenig, yr Entente, Lithwania, a'r Trydydd Reich. Daeth y ddinas yn rhan o Lithwania tra roedd yn Weriniaeth Sosialaidd Sofietaidd.

Parhaodd Klaipėda yn rhan o Lithwania yn dilyn annibyniaeth y wlad. Gostyngodd y boblogaeth o 207,100 yn 1992 i 177,823 yn 2011. Mae cyrchfannau glan môr poblogaidd yn agos at Klaipėda yn Nida i'r de ar y Dafod Curoniaidd, a Palanga i'r gogledd.