Cerfluniaeth Gothig
Arddull o gerfluniaeth a flodeuai yn Ewrop o ganol y 12g hyd at ddiwedd y 15g yw cerfluniaeth Gothig, a oedd yn un o gyfryngau celf Gothig. Yn hanes celf y Gorllewin, saif cerfluniaeth Gothig rhwng y dull Romanésg y 11g a'r 12g a cherflunwyr Fflorensaidd y Quattrocento (15g) a Darddulliaeth yn yr 16g.
 Enghraifft o gerfluniaeth Gothig: rhan o'r tympanwm canolog yn Eglwys Gadeiriol Chartres, Ffrainc. | |
| Enghraifft o'r canlynol | arddull mewn celf  |
|---|---|
| Math | cerfluniaeth, celf Gothig |
| Rhan o | celf Gothig |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Datblygodd cerfluniaeth Gothig fel celfyddyd Gristnogol i addurno'r tu allan i eglwysi cadeiriol ac adeiladau crefyddol eraill, y bensaernïaeth eglwysig a arloesai'r dull Gothig. Cychwynnodd yn Ffrainc, a châi ei mynegiant pwysig cyntaf wrth adnewyddu Basilica Saint-Denis ym Mharis ym 1137–44. Y cerfluniau cynharaf oedd ffigurau maen o seintiau a theulu'r Iesu yn addurno pyrth eglwysi, er enghraifft yn Eglwys Gadeiriol Chartres (1145–55), esiamplau sydd yn debyg i'r hen ddull Romanésg. Yn ei gyfnod boreol, nodweddid cerfluniaeth Gothig gan arddull plaen a llyfn, gyda chyfraneddau hirfain a gwedd hieratig, mewn dull a gyfleir argraff ysbrydol, yn wahanol iawn i wir anatomeg y corff dynol.[1]
Yn y 13g, trodd y dull Gothig tuag at naturiolaeth a realaeth, gan ymdebygu yn raddol i ddylanwadau clasurol, a chyda phortread gwirach o'r byd daearol. Cyfrannodd hefyd newidiadau mewn athrawiaeth grefyddol at esblygiad ffurfiau a themâu cerfluniaeth, gan adlewyrchu'r berthynas agosach rhwng dyn a Duw. Enghraifft o'r cyfnod hwn ydy cerfluniaeth Eglwys Gadeiriol Reims (tua 1240), a chanddynt wynebau a chyrff unigoledig, ystumiau naturiol, a dillad llaes. Daeth cerfluniau coffa yn amlycach yng nghyfnod yr Uchel Gothig, a cherfiwyd niferoedd ohonynt gan seiri meini ar dalwynebau eglwysi cadeiriol, yn fynych y tu mewn i gilfachau.
Erbyn diwedd y 14g yr oedd y dull Gothig ar led ar draws y rhan fwyaf o Ewrop, a sefydlwyd ysgolion rhanbarthol o gerflunwyr. Yng nghyfnod y Gothig Diweddar, neu'r Gothig Rhyngwladol, bu cerfluniau a cherfweddau yn y dull hwn yn fanylach a chymhlethach, ac yn aml yn hynod o ddel a thringar, yn enwedig o ran dilladaeth. Canolbwyntiodd rhai cerflunwyr ar realaeth yn hytrach na phortreadau delfrydol y Gothig Rhyngwladol, er enghraifft beddrodau yn Ffrainc a gweithiau Claus Sluter, a ddylanwadai'n gryf ar ddatblygiad paentio Iseldiraidd cynnar. Dirywiodd cerfluniaeth Gothig yn niwedd y 15g, yn gyntaf yn Ffrainc, Sbaen, a'r Eidal, wrth i arddulliau'r Dadeni Dysg ledaenu; parhaodd i gael effaith ar Ddadeni'r Gogledd hyd yr 16g.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Jaeger, C. Stephen (1994). The Envy of Angels: Cathedral Schools and Social Ideals in Medieval Europe, 950-1200 (yn Saesneg). University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-1745-2.