Llid yr isgroen

Llid yr isgroen

Enghraifft o'r canlynol	clefyd heintus, dosbarth o glefyd, symptom neu arwydd
Math	clefyd y croen, connective tissue disease, bacterial skin disease, musculoskeletal system symptom, clefyd
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae llid yr isgroen yn haint bacteriol sy'n effeithio ar haenau mewnol y croen^[1].

Mae llid yr isgroen yn effeithio'n benodol ar yr isgroen (dermis) a'r braster isgroenol (subcutaneous). Mae arwyddion a symptomau yn cynnwys ardal o gochni sy'n cynyddu mewn maint dros ychydig ddyddiau. Yn gyffredinol, nid yw ffiniau'r ardal goch yn llym, gall bod chwyddo ar y croen. Er bod y cochni'n aml yn troi'n wyn pan fydd pwysau'n cael eu rhoi arno, nid yw hyn bob amser yn wir. Fel arfer mae ardal yr haint yn boenus. Weithiau bydd y cyflwr yn effeithio ar y pibellau lymff^[2]. Gall y claf gael twymyn a theimlo'n flinedig.

Y coesau a'r wyneb sy'n cael eu heffeithio gan amlaf^[3], er y gall llid yr isgroen effeithio ar unrhyw ran o'r corff. Fel rheol bydd yn effeithio'r goes yn dilyn toriad yn y croen. Mae ffactorau risg eraill yn cynnwys gordewdra, chwyddo yn y coesau, a henaint. Mewn achosion lle mae'r wyneb yn cael ei effeithio, ni fydd toriad croen, fel arfer, yn achos y llid. Y bacteria sy'n gyfrifol am y clefyd yn y rhan fwyaf o achosion yw streptococci a Staphylococcus aureus. Yn wahanol i lid yr isgroen mae clefyd tebyg, y fflamwydden dân (erysipelas), yn haint bacteriol sy'n effeithio ar haenau mwy arwynebol y croen, gydag ardal o gochni gydag ymylon wedi'u diffinio'n dda, ac yn fwy tebyg o achosi'r dwymyn. Fel arfer, mae diagnosis yn seiliedig ar y symptomau, yn anaml y bydd modd casglu meithriniad celloedd. Cyn gwneud diagnosis, dylid gwirio nad yw heintiau mwy difrifol megis haint ar yr asgwrn neu necrosis y ffasgau yn bresennol.

Fel rheol bydd triniaeth drwy wrthfiotigau^[4] a gymerir trwy'r gen, megis cephalexin, amocsisilin, neu cloxacillin. Yn y rheiny sydd ag alergedd i benisilin, gellir defnyddio erythromycin neu clindamycin. Pan fo Staphylococcus aureus ymwrthiol i fethisilin (MRSA) yn bryder, efallai y bydd doxycycline neu trimethoprim / sulfamethoxazole yn cael ei argymell. Bydd pryder os bydd presenoldeb crawn neu hanes o heintiau MRSA blaenorol. Gallai codi'r ardal heintiedig fod yn fuddiol, weithiau bydd poenliniarydd yn cael ei ragnodi.

Bydd tua 95% o bobl yn gwella ar ôl tuag wythnos o driniaeth.

Cafodd 21.2 miliwn o bobl y byd llid yr isgroen yn 2015. Yn yr Unol Daleithiau bydd 2 allan o bob mil o'r boblogaeth yn cael y llid ar ran isaf y goes. Yn 2015 achosodd llid yr isgroen 16,900 o farwolaethau trwy'r byd. Yn y Deyrnas Unedig, mae llid yr isgroen yn gyfrifol am 1.6% arhosiad ysbyty.