Derry City F.C.

Derry City

Enw llawn	Derry City Football Club
Llysenwau	Red and White Army, The Candystripes
Sefydlwyd	1928
Maes	Brandywell Stadium Derry, Gogledd Iwerddon (sy'n dal: 7,700)
Perchennog	Supporter owned
Cadeirydd	[1]
Rheolwr	Ruaidhrí Higgins
Cynghrair	League of Ireland Premier Division
2024	4.
Gwefan	Hafan y clwb
Lliwiau Cartref Lliwiau Oddi cartref
Tymor cyfredol

Mae clwb pêl-droed, Derry City F.C. (Gwyddeleg: Cumann Peile Chathair Dhoire), yn glwb wedi ei lleoli yn ninas Derry sydd yn Ngogledd Iwerddon ond yn chwarae yng Uwch Gynghrair Gweriniaeth Iwerddon ac nid Uwch Gynghrair Gogledd Iwerddon.^[2] Nhw yw'r unig glwb yng Ngogledd Iwerddon i chwarae yn Iwerddon; mewn gwirionedd, mae'r clwb, er ei fod wedi'i leoli yng Ngogledd Iwerddon, wedi chwarae yng nghynghrair Iwerddon er 1985.^[3] Ers y flwyddyn honno mae wedi treulio'r rhan fwyaf o'i amser yn Uwch Adran Uwch Gynghrair Iwerddon, prif adran Iwerddon. Eisoes wedi ei blagio gan ddyledion enfawr, cafodd ei ddiarddel o'r gynghrair ym mis Tachwedd 2009 pan ddarganfuwyd contractau afreolaidd gyda chwaraewyr.^[4] Daeth y clwb i ben ond cafodd ei aileni yn fuan wedi hynny gyda'r arlywydd newydd Philip O'Doherty.^[5] Ar yr un pryd â hyn, cafodd y clwb ei adfer yn y gynghrair a llwyddo i gael y drwydded UEFA sy'n angenrheidiol i gymryd rhan ym mhencampwriaeth yr ail adran.^[6][7] Y stadiwm a ddefnyddir ar gyfer gemau cartref yw Clwb Gwledig Dinas Derry ac mae'r tîm yn chwarae yn y crys streipiog coch a gwyn, sy'n deillio o brif lysenw'r clwb: y Candystripes^[3] Red and White Army ac arddelir talfyriadau disgwyliadwy fel Derry and the City.

Chwaraeodd Derry City, a sefydlwyd ym 1928,^[3] yng Nghynghrair Iwerddon (cynghrair Gogledd Iwerddon bellach) yn ystod cyfnod cyntaf ei hanes; enillodd deitl cenedlaethol hefyd ym 1964-1965.^[3] Yn y tymor canlynol, fe gyrhaeddodd gamau curo Cwpan Ewrop 1965-1966 pan gafodd ei ddileu gan Anderlecht. Ym 1971, gorfododd problemau diogelwch oherwydd gwrthdaro Gogledd Iwerddon Derry City i chwarae eu gemau cartref yn Coleraine, bron i 50 cilomedr i ffwrdd o’u stadiwm cartref, Brandywell.^[3] Caniataodd y lluoedd diogelwch i'r tîm ddychwelyd i Brandywell y flwyddyn ganlynol, ond gan wynebu gwrthwynebiad gan Gymdeithas Bêl-droed Iwerddon, tynnodd y clwb yn ôl o'r gynghrair.^[3] Ar ôl tair blynedd ar ddeg mewn pêl-droed iau, ymunodd Derry â Chynghrair Iwerddon gan chwarae eu pencampwriaeth gyntaf yn Adran Gyntaf 1985-1986.^[3] Daeth y tymor cyntaf i ben gyda phedwerydd safle, tra bod y tîm y flwyddyn ganlynol wedi ennill y bencampwriaeth trwy sicrhau dyrchafiad i'r Uwch Adran,^[3] lle arhosodd yn ddi-dor tan 2009. Yn nhymor 2010 gwelwyd tîm Derry yn codi'n gyflym i'r Cynghrair Iwerddon diolch i'r lle cyntaf yn yr Adran Gyntaf, tra yn y tymor canlynol dychwelasant i ennill tlws: Cwpan y Gynghrair. Y tymor gyda'r buddugoliaethau mwyaf oedd 1988-1989, lle creodd y clwb y trebl, yr unig un yn hanes pêl-droed Iwerddon.^[3]

Dim ond un tîm o Gymru sydd wedi chwarae yn erbyn Derry City, sef, Aberystwyth yn 2014. Collodd Aberystwyth 0-4 yn ninas Deri yng nghystadleuaeth Cynghrair Europa UEFA.^[8] Bu i Aber golli yn drymach fyth, 0-5 wrth chwarae'r Gwyddelod adre ar Coedlan y Parc, Aberystwyth.^[9]

Gwisgodd Derry City farwn a crys glas a pants gwyn yn ei dymor cyntaf (1929-30). Dyma'r dillad a ddefnyddiwyd tan 1932 pan fabwysiadwyd y crys gwyn a'r thrwsus du. Ym 1934 mabwysiadwyd y crys streipiog coch a gwyn traddodiadol a trwsus du y mae'r ffugenw "candystripes" yn deillio ohonynt. Y wisg a ddeilliodd o'r un a ddefnyddiodd Sheffield United, ac yn benodol y chwaraewr Billy Gillespie, yn wreiddiol o Swydd Donegal^[10] gerllaw ac a amddiffynnodd liwiau Sheffield United rhwng 1913 a 1932, gan fod yn gapten ar y tîm a enillodd Gwpan FA 1925. a chynrychioli tîm cenedlaethol India. Pan adawodd Gillespie Sheffield i chwarae i Derry ym 1932 penderfynodd y clwb (ddwy flynedd yn ddiweddarach) newid ei wisg mewn teyrnged i yrfa chwaraeon Gillespie yn Sheffield.

Mae Derry City wedi cael nifer o gyfeiriadau mewn diwylliant poblogaidd. Ym myd cerddoriaeth, defnyddiodd pync band Derry of The Undertones ar gyfer clawr eu sengl 1980, My Perfect Cousin, ffigwr o Subbuteo gyda lliwiau'r tîm. Roedd fideo cerddoriaeth y gân yn cynnwys y bandleader Feargal Sharkey yn tapio'i ben a'i droed ar bêl wrth wisgo crys y clwb. Yn yr un modd yng nghwmpas eu hail sengl Get Over You, gallwch ddarllen y geiriau Derry City FC.^[11]

Mae'r clwb hefyd wedi cael sylw arbennig ar y teledu gan newyddiadurwyr o Ogledd Iwerddon ac Iwerddon. Mae'r clwb hefyd wedi bod yn seren rhaglenni dogfen y BBC, fel yr un a ddarlledwyd y noson cyn eu gêm yn erbyn Paris St. Germain yng Nghwpan UEFA 2006-2007.

Yn yr un modd, roedd Derry, ynghyd â Shelbourne, yn un o'r timau a chwaraeodd y gêm gyntaf i gael ei darlledu'n fyw ar deledu Iwerddon, yn nhymor 1996-1997. Hefyd ar y radio mae Derry wedi cael amlygrwydd mawr, a darlledwyd 20 Ebrill 2005 ar raglen ddogfen Radio RTÉ o'r enw The Blues and the Candy Stripes, gan gyfeirio at bwysigrwydd yr ornest a chwaraewyd rhwng Derry a Linfield F.C. fel Chwefror 22 fel 2005 a hon oedd y gêm gyntaf rhwng y timau ers 25 Ionawr fel 1969, pan fu’n rhaid i’r heddlu wacáu cefnogwyr Linfield o Stadiwm Brandywell yn ystod hanner amser oherwydd gwrthdaro rhwng y ddau gefnogwr. 49 Trefnwyd yr ornest i wirio'r mesurau diogelwch angenrheidiol mewn gwrthdaro agos yng Nghwpan Setanta.

• Gwefan Swyddogol Derry City
• Twitter @derrycityfc