Gwyddor Ryngwladol Trawslythrennu Sansgrit
| Enghraifft o'r canlynol | romanisation system, system ysgrifennu  |
|---|---|
| Math | phonetic transcription |
Mae'r Wyddor Ryngwladol Trawslythrennu Sansgrit (Saesneg: International Alphabet of Sanskrit Transliteration (IAST)) yn gynllun trawslythrennu sy'n caniatáu Rhufeinio sgriptiau Indic fel y'u defnyddir gan Sansgrit ac ieithoedd Indig (neu Bramig) cysylltiedig. Mae'n seiliedig ar gynllun o awgrymiadau a ddaeth i'r amlwg yn ystod y 19g gan Charles Trevelyan, William Jones (mab y mathemategydd Cymreig William Jones), Monier Monier-Williams ac ysgolheigion eraill, ac a ffurfiolwyd gan Bwyllgor Trawslythrennu Cyngres y Dwyrain, Genefa, ym Medi 1894.[1] Mae IAST yn ei gwneud hi'n bosibl i'r darllenydd di-glem ddarllen y testun Indig yn ddiamwys, yn union fel pe bai yn y sgript Indig wreiddiol. Y ffyddlondeb hwn i'r testunau gwreiddiol sy'n cyfrif am ei phoblogrwydd parhaus ymhlith ysgolheigion.
Defnydd
[golygu | golygu cod]Mae ysgolheigion prifysgol yn aml yn defnyddio IAST mewn cyhoeddiadau sy'n dyfynnu deunydd testunol yn Sansgrit, Paḷi ac ieithoedd Indiaidd clasurol eraill.
Defnyddir IAST hefyd ar gyfer ystorfeydd e-destun mawr fel SARIT, Muktabodha, GRETIL, a sanskritdocuments.org.
Mae cynllun IAST yn cynrychioli mwy na chanrif o ddefnydd ysgolheigaidd mewn llyfrau a chyfnodolion ar astudiaethau Indiaidd clasurol. Mewn cyferbyniad, daeth safon ISO 15919 ar gyfer trawslythrennu sgriptiau Indig i'r amlwg yn 2001 o'r byd safonau a llyfrgell. Ar y cyfan, mae ISO 15919 yn dilyn cynllun IAST, gan wyro oddi wrtho mewn mân ffyrdd yn unig (ee, ṃ/ṁ a ṛ/r̥) - gweler y gymhariaeth isod.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Monier-Williams, Monier (1899). A Sanskrit-English Dictionary (PDF). Oxford: Clarendon Press. tt. xxx.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- Reddy, Shashir. "Shashir's Notes: Modern Transcription of Sanskrit". Cyrchwyd 2016-12-02.
- Stone, Anthony. "Transliteration of Indic Scripts: How to use ISO 15919". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 14 April 2016. Cyrchwyd 2016-12-02.
- Wujastyk, Dominik (1996). "Transliteration of Devanagari". INDOLOGY. Cyrchwyd 2016-12-02.
- Awgrymiadau ynganu Sansgrit i ddechreuwyr a Siartiau Syml i'w helpu i gofio lle mae'r diacritigau'n ffitio i mewn. - tudalennau o Dina-Anukampana Das