Allen Carr

Mae'r erthygl hon yn sôn am yr awdur llyfrau cymorth. Ar gyfer y digrifwr, gweler Alan Carr

Allen Carr
Ganwyd	Allen John Carr  2 Medi 1934  Llundain
Bu farw	29 Tachwedd 2006  Benalmádena
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Galwedigaeth	awdur ysgrifau, llenor, organizational worker, auditor
Adnabyddus am	The Easy Way to Stop Smoking
Gwefan	https://www.allencarr.com/

Awdur Seisnig oedd Allen Carr (2 Medi 1934 – 29 Tachwedd 2006), a ddaeth yn enwog fel awdur llyfr cymorth stopio ysmygu (wedi iddo roi'r gorau i ysmygu ar ôl 31 mlynedd o ysmygu pump-pecyn-y-dydd) a, fel mae'n pwysleisio'n ei lyfrau, dianc o fod yn gaeth i nicotîn.

Ganwyd Allen Carr yn Llundain a dechreuodd ysmygu pan yn 18 oed tra'n gwneud Gwasanaeth Milwrol. Enillodd gymhwyster fel cyfrifydd ym 1958. Rhoddodd Carr y gorau i ysmygu ym 1983, yn 48 oed, ar ôl iddo ymweld â hypnotherapydd. Serch hynny, nid yr hypnotherapi ei hun a berodd iddo beidio ysmygu. Amlygodd y sesiwn hypnotherapi iddo pa mor hawdd ydyw i beidio ysmygu ac o ganlyniad roedd ganddo awydd aruthrol i esbonio'i ffordd ef o roi'r gorau i ysmygu i gynifer o ysmygwyr a phosib.

Yn groes i'r gred gyffredin, dysgodd Carr nad yw ysmygwyr yn derbyn hwb o ysmygu sigaret; yr unig beth mae ysmygu yn llwyddo i wneud yw lleddfu'r diffyg nicotîn ers y sigaret blaenorol, sydd yn ei dro yn achosi mwy o awydd am nicotîn. Yn y modd hwn, mae'r caethiwed i'r cyffur nicotîn yn bytholi ei hun. Credai Carr ynghyd â nifer o bobl eraill yn byd meddygol mai dyma'r mecanwaith a welir ymhob achos o fod yn gaeth i gyffur. Dywedodd Carr mai'r "rhyddhad" a deimla'r ysmygwr wrth gynnau sigaret, y teimlad o "ddychwelyd yn ôl i normal", yw'r un teimlad sydd gan di-ysmygwyr drwy'r amser. Felly, dywed Carr fod ysmygwyr, wrth gynnau sigaret yn ceisio cyrraedd cyflwr sydd gan bobl sydd ddim yn ysmygu trwy eu bywydau.

Yn ystod sesiynau rhoi'r gorau i ysmygu yng Nghlinigau Allen Carr, caniateir i ysmygwyr barhau i ysmygu tra bod eu amheuon a'u hofnau yn cael eu gwaredu, gyda'r nod o annog a datblygu meddylfryd rhywun sydd ddim yn ysmygu, cyn i'r sigaret olaf gael ei diffodd. Rheswm arall dros ganiatâu i ysmygwyr ysmygu tra'u bod yn cael eu cynghori, oedd bod Carr o'r farn ei bod yn anoddach perswadio'r ysmygwr i roi'r gorau i ysmygu os nad oeddent yn deallt mecanwaith "y trap nicotîn". Roedd hyn oherwydd nad oedd yr ysmygwr yn medru canolbwyntio'n llawn tra'u bod yn parhau i gredu bod rhoi'r gorau i ysmygu yn ofnadwy o anodd, a'u bod yn ddibynol ar nicotîn.

Mae system Carr yn unigryw gan ei fod yn honni nad oes angen hunan-ddisgyblaeth er mwyn rhoi'r gorau i ysmygu. Dywedodd hyn gan nad oes angen hunan-ddisgyblaeth i beidio gwneud rhywbeth nad ydych eisiau gwneud, sef yr hyn mae ysmygwyr yn sylweddoli cyn gynted ag y mae'r amheuon a'r ofnau am stopio ysmygu wedi mynd. Mae hyn, ynghyd a'r dealltwriaeth fod yr elfen gorfforol o fynd heb nicotîn mor fychan a di-bwys, mae'n galluogi'r ysmygwr i dorri'n rhydd o "drap nicotîn". Nid yw ysmygwyr sy'n stopio ysmygu trwy ddefnyddio hunan-ddisgyblaeth yn sylweddoli hyn ac o ganlyniad mae teimladau o ofn a phryder yn amlygu'u hun, gan achosi symptomau corfforol, er enghraifft cledrau chwyslyd, teimladau o banig a thymer ddrwg. Nid yw nifer o bobl yn llwyddo i roi'r gorau i ysmygu gan eu bod yn credu fod y symptomau hyn yn cael eu hachosi gan ddiffyg nicotîn, ac nid oherwydd eu dibyniaeth seicolegol a'r teimlad eu bod yn colli allan ar rywbeth.

Ei ddadl ef oedd mai'r ofn o roi'r gorau i ysmygu sy'n achosi i'r mwyafrif o bobl i barhau i ysmygu, ac o ganlyniad maent yn hybu'r gred eu bod yn mwynhau ysmygu fel mwynhad gwirioneddol, fel rhyw fath o gyfiawnhad moesol dros wneud rhywbeth abswrd o ystyried yr holl dystiolaeth meddygol a gwyddonol am beryglon ysmygu.

Roedd Carr yn benodol ac yn ddadansoddol iawn hefyd yn ei ddefnydd o iaith. Anaml y byddai'n dweud "roi'r gorau" i ysmygu, yn hytrach ddefnyddiodd y term "stopio ysmygu", gan fod yr idiom "rhoi'r gorau" yn awgrymu bod yr ysmygwr yn gorfod colli allan ar wneud rhywbeth a oedd yn werth ei wneud, yn hytrach na rhyddhau eu hunain. Dadansoddiadau fel hyn oedd ei weledigaeth ef ar sut i ddianc o'r "trap nicotîn".

• (Saesneg) Gwefan swyddogol Allen Carr