Cluedo
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | gêm bwrdd  |
|---|---|
| Cyhoeddwr | Miro Company |
| Iaith | Saesneg |
| Dyddiad cyhoeddi | 1949 |
| Genre | investigation game |
| Cyfres | Cluedo |
| Cymeriadau | Miss Scarlett, Reverend Green, Colonel Mustard, Professor Plum, Mrs. Peacock, Mrs. White, Dr. Orchid, Dr. Black |
| Prif bwnc | ffuglen drosedd |
| Lleoliad y gwaith | Library, Lab |
| Gwefan | http://www.hasbro.com/clue/ |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Gêm fwrdd yw Cluedo lle mae'n rhaid i gyfranogwyr ddatrys trosedd ffug gan ddefnyddio eu sgiliau didynnu. Mae llofruddiaeth wedi'i chyflawni ac mae'n rhaid dod o hyd i'r troseddwr, yr arf a'r ystafell lle digwyddodd.
Hanes
[golygu | golygu cod]Gêm fwrdd didynnu yw Cluedo, yn seiliedig ar stori dditectif, a grëwyd yn 1944 gan y Sais, Anthony E. Pratt. Fe'i cyhoeddwyd gan Waddingtons a daeth y gêm yn llwyddiant yn gyflym. Mae'r enw yn deillio o'r cyfuniad o ddau air: "Clue" yn Saesneg, a'r gêm "Ludo" (mae 'Ludo' ei hun yn golygu "rwy'n chwarae/chwaraeaf" mewn Lladin).[1]
Mecaneg
[golygu | golygu cod]Mae'r chwaraewyr yn cynrychioli'r gwesteion amrywiol, ac ar yr un pryd yn amau ac ymchwilio i farwolaeth eu gwesteiwr. Mae'r ymchwilwyr yn symud o amgylch y bwrdd, sy'n cynrychioli llawr gwaelod y fila lle cyflawnwyd y llofruddiaeth, i chwilio am gliwiau a fydd yn caniatáu iddynt lunio rhagdybiaeth i adnabod y llofrudd, arf y drosedd a'r man lle cafodd ei chyflawni.
Cynrychiolir pob posibilrwydd gan gerdyn. Ar ddechrau’r gêm, mae tri yn cael eu cymryd (un o bob categori) a’u rhoi mewn amlen ddu heb i neb eu gweld. Dyma fydd y cyfuniad o elfennau sydd wedi caniatáu'r drosedd, yr ateb i'r gêm. Rhennir y gweddill yn gyfartal rhwng y chwaraewyr. Yn ei dro, mae pob person yn symud eu teilsen o amgylch y bwrdd sy'n cynrychioli'r tŷ ac yn gofyn i chwaraewr arall am rywun a ddrwgdybir, arf, a lleoliad. Os oes gan yr atebydd un o'r cardiau, dim ond i'r sawl a ofynnodd y bydd yn ei ddangos. Mae pob chwaraewr yn ysgrifennu canlyniadau eu hymchwiliadau ar ddarn o bapur a phwy bynnag sy'n datrys y drosedd gyntaf sy'n ennill.
Cymeriadau
[golygu | golygu cod]Ffigyrau a set draddodiadol o docynnau drwgdybiedig Gogledd America a'r DU. Roedd y dioddefwr llofruddiaeth yn y gêm yn cael ei adnabod fel "Dr. Black" yn rhifyn y DU a "Mr. Boddy" mewn fersiynau Gogledd America.[2][3][4]
Mae tocynnau chwaraewyr fel arfer yn wystlon plastig neu ffigurynnau; mae gan rifyn safonol Cluedo chwech o'r rhai a ddrwgdybir:
- Miss Scarlett y cymeriad stoc femme fatale. Cynrychiolir hi gan docyn/ffiguryn coch.
- Cyrnol Mustard, swyddog milwrol wedi ymddeol gyda gyrfa ddisglair. Cynrychiolir ef gan docyn/ffigwr melyn.
- Mrs. White y prif was domestig, fel arfer y ceidwad tŷ neu'r cogydd. Cynrychiolir hi gan docyn/ffigwr gwyn.
- Yn rhifyn 2016 Mrs. Disodlwyd White gan Dr. Orchid, biolegydd ifanc a merch fabwysiedig y dioddefwr, a gynrychiolir gan docyn pinc. Ond disodlwyd Dr Orchid gan Chef White yn rhifynnau 2023 y DU a Gogledd America.
- Y Parchedig Green (a elwir yn Mayor Green yn rhifyn 2023), y clerigwr lleol. Cynrychiolir ef gan docyn/ffigwr gwyrdd.
- Yn cael ei adnabod fel Mr. Gwyrdd mewn rhifynnau Gogledd America, i ddechrau yn ddyn busnes canol oed gyda chysylltiadau troseddol posibl troi yn fachgen ifanc a golygus.
- Mrs. Peacock, cymdeithaswraig weddw chwaethus (a elwir yn “Solicitor Peacock” yn rhifynnau 2023). Cynrychiolir hi gan docyn/ffigwr glas.
- Yr Athro Plwm (Professor Plum) academydd deallus ond absennol ei feddwl. Mae'n cael ei gynrychioli gan docyn/ffiguryn porffor.
Ystafelloedd
[golygu | golygu cod]Mae yna naw ystafell, lle gallai'r llofruddiaeth fod wedi digwydd. Mae'r ystafelloedd yn cael eu gosod o amgylch canol y bwrdd, a'u cysylltu â'i gilydd gan goridorau. Mae pedair ystafell yn cynnwys cyntedd cudd, sy'n arwain at yr ystafell gornel gyferbyn yn groeslinol. Mae'r ystafell ganol (a elwir yn aml yn bwll) yn anhygyrch i'r chwaraewyr, ond dyma lle mae'r amlen gyda'r datrysiad i'r cas yn cael ei osod (mewn fersiynau mwy diweddar dyma lle mae'r rhai a ddrwgdybir yn cael eu gosod).
Arfau
[golygu | golygu cod]Mae eiconau arfau fel arfer yn cael eu gwneud o biwter anorffenedig (ac eithrio'r rhaff, a all fod yn blastig neu'n llinyn); Mae rhifynnau arbennig wedi cynnwys fersiynau aur-plat, gorffeniad pres ac arian sterling. Roedd y pibellau plwm cyntaf (pibellau plwm) wedi'u gwneud o blwm go iawn ac felly'n peri risg o wenwyn plwm.
Mae'r arfau fel a ganlyn:
- canhwyllbren
- cyllell (menig bocsio mewn fersiynay Sbaenaidd)
- pibell plwm
- llawddryll (a ddarluniwyd gyntaf yn y Deyrnas Unedig fel pistol lled-awtomatig Dreyse M1907, ac yng Ngogledd America fel pistol Colt M1911)
- rhaff
- tyndro ("wrench" yn y fersiwn Brydeinig; sbaner yng Ngogledd America)
Ôl-effeithiau
[golygu | golygu cod]Mae'r gêm wedi dod yn boblogaidd iawn, i'r pwynt o ffilmiau ysbrydoledig a gemau fideo. Mae sawl dynwarediad wedi dod i'r amlwg lle newidiodd gosodiad y drosedd ond arhosodd mecanwaith y gêm. Ar ben hynny, cynhwysodd Agatha Christie ei hun gêm debyg i Cluedo yn un o'i nofelau, Dead Man's Folly, lle chwaraeodd Hercule Poirot gêm fwrdd didynnu i ddatrys achos o lofruddiaeth.[5]
Ceir hefyd drama lwyfan gan Laurence Marks a Maurice Gran wedi ei seilio ar y gêm enwog.[6]
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]- Clue - ffilm wedi ei seilio'n fras ar y gêm
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Comas i Coma, Oriol (2005). El món en jocs. Barcelona: Primera RBA-La Magrana. pp. 164-165. ISBN 84-788478-713271.
- ↑ "Hasbro relaunches Cluedo board game". Toyworld. 5 Jan 2023. Cyrchwyd 7 Jan 2023.
- ↑ Hall, Charlie (4 Jan 2023). "Clue has a new look for a new generation of board game fans — and it goes on sale today". Polygon. Cyrchwyd 7 Jan 2023.
- ↑ Abbott, Benjamin (5 Jan 2023). "Clue board game reboot "more accurately reflects the diversity of its players"". GamesRadar+. Cyrchwyd 7 Jan 2023.
- ↑ Comas i Coma, Oriol (2005). El món en jocs. Barcelona: Primera RBA-La Magrana. pp. 165. ISBN 84-788478-713271.
- ↑ "Cluedo". Gwefan Cluedo Stage Play. Cyrchwyd 12 Mehefin 2024.