زهرا مومنی قلعه قاسمی - گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران
پگاه غافل مبارکه - استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران

هنرسنگ تراشی یکی از ناشناخته ترین هنر های سنتی در ایران است که علیرغم تلاش وکوشش بی شائبه بعضی از اساتید این هنر و استقبال مردم از این آثار، هنوز هنری گمنام است .سنگ تراشی یکی از هنر هایی است که مواد اولیه آن به وفور در کشور یافت می شود و به راحتی به دست می آید. سرزمین خراسان از زمانهای دور جایگاه هنر و هنر دوست بوده و هنر سنتی قلمزنی و حکاکی روی سنگ در شهر مقدس مشهد در پی تکامل هنر حجاری یا سنگ تراشی بوجود آمده و سابقه کهن تولید این سنگ که به صورت موروثی از نسل های گذشته به حال رسیده است. اهداف نگارش این تحقیق عبارتند از: مکتوب کردن تاریخچه هنر سنگ تراشی و قلمزنی بر سنگ، مراحل ساخت اشیای سنگی، شناختن انواع اشیا سنگی و استادکاران و هنرمندان سنگ تراش. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ رویکرد یا روش به صورت توصیفی میباشد. یافته های این مقاله نشان می دهد، چگونگی و تاریخ این پیشه و بهره برداری مردمان گذشته از آن، از ارزشمندی این هنر در زمینه های اقتصادی، خرید، فروش، صنعت، تجارت و تغییر و تحول آن در طی زمان تا به این دوره، چیزی نکاسته است. هنر صنعت سنگ تراشی و مشاغل مرتبط با آن افزون بر ارزش مادی، خود به دلیل بار فرهنگی که در اثر ارتباط با ابعاد مختلف زندگی اجتماعی انسان دارد، ارزش و جایگاه ویژه ای می یابند.

سنگ تراشی، قلمزنی روی سنگ، حکاکی، صنایع دستی، خراسان