Tunis

Republika Tunis الجمهرية التونسية ; El-joumhouriyya et-Tounisiyya
Zastava	Grb
	Himna: "Himat Al Hima" ;
	Položaj Tunisa na karti Položaj Tunisa
Glavni grad	Tunis;
Službeni jezik	Arapski
Državno uređenje
• Predsjednik	Kais Saied (قيس سعيد)
• Predsjednik vlade	Kamel Madouri (كمال المدوري)
Zakonodavstvo
Nezavisnost	Od Francuske 20. marta 1956.
Površina
• Ukupno	163.610 km2 (89.)
• Vode (%)	~0
Stanovništvo
• Ukupno	10.982.800 (81.)
• Gustoća	60/km2
Valuta	Tuniški dinar (1000 milima)
Vremenska zona	UTC +1, UTC +2 ljeti
Pozivni broj	+216
Internetska domena	.tn

Tunis (arapski: تونس‎; francuski: Tunisie), službeno Republika Tunis (arapski: الجمهورية التونسية‎; francuski: République tunisienne) je najsjevernija država u Africi^[1] koja se prostire na površini od 163.610 km2. Najsjevernija tačka Tunisa, Ras ben Saka, je najsjevernija tačka na Afričkom kontinentu.^[2] Graniči se sa Alžirom na zapadu i Libijom na jugoistoku, dok na sjeveru i istoku izlazi na Sredozemno more. Prema popisu stanovništva 2013. godine, u Tunisu živi oko 10,8 miliona stanovnika. Ime je dobio po svom glavnom gradu Tunisu, koji se nalazi na sjeveroistoku zemlje.

Geografski, Tunis se nalazi na istočnom dijelu planine Atlas i sjevernom dijelu pustinje Sahare. Oko 40% teritorije zemlje pokriva pustinja Sahara, dok je ostatak zemlje vrlo plodan. Njegova 1.300 kilometara duga obala stvara vezu Afrike sa Mediteranom jer se nalazi u blizini Sicilijanskog moreuza i Sardinije, pa je zbog toga najbliža tačka Afričkog kopna prema Evropi nakon Gibraltara.

U antička vremena, Tunis su naseljavali Berberi. U 12. stoljeću p.n.e. feničanski imigranti su počeli naseljavati Tunis; ovi imigranti su osnovali Kartagu. Kao ljuti rival koji je gotovo potpuno uništio Rim tokom Drugog punskog rata, Kartaga je na kraju poražena od strane Rimske republike tokom opsade Kartage 149. p.n.e., kada dolazi pod njihovu kontrolu. Tunis osvajaju Arapi u prvom stoljeću Islama, a zatim Osmanlije 1534. godine. Osmanlije su vladale Tunisom tri stotine godina, do 1881. godine kada ga osvajaju Francuzi. Tunis je stekao nezavisnost 1957. godine kada se proglasio republikom sa Habibom Bourguilom na čelu. Tokom revolucije 2011. godine, došlo je do svrgavanja predsjednika Zina El Abidina Ben Alija i parlamentarnih izbora.

Tunis je jedina demokratska republika arapskog svijeta. Ima veoma visok indeks ljudskog razvoja i članica je Frankofonije, Mediteranske unije, Arapske Magreb unije, Arapske lige, OIC-a, Vijeća arapskog ekonomskog jedinstva, Zajednice Sahel-saharskih država, Afričke unije, Pokreta nesvrstanih i Grupe 77. Pored toga, Tunis je također član i glavnih svjetskih institucija kao što su Ujedinjene nacije i Međunarodni krivični sud. Bliske odnose sa Evropom - posebno sa Francuskom i Italijom - su ostvarene kroz ekonomsku saradnju, privatizaciju i industrijsku modernizaciju.

Etimologija

Naziv države povezuje se s punskom božicom Tanith (Tunit)^[3]^[4] i drevnim gradom Tynesom.^[5] Francuska izvedenica Tunisie usvojena je kod većine evropskih jezika s neznatnim izmjenama, uvodeći prepoznatljivo ime za označavanje zemlje. Drugi su jezici ostavili ime netaknutim, poput španskog Túneza. U ovom slučaju, isti se naziv koristi i za zemlju i za grad, te se samo prema kontekstu može razlikovati.^[4] Prije ovog naziva teritorij se spominjao pod imenima Ifriqiya ili Afrika, po čemu je i kontinent dobio naziv.

Historija

Od 1957. godine, Tunis je predsjednička republika. Danas je član brojnih svjetskih i regionalnih organizacija uključujući Arapsku Ligu, Afričku uniju te Zajednicu sahelo-saharskih država.

Revolucija u Tunisu 2010-2011, je bila intenzivna kampanja civilnog otpora, uključujući seriju uličnih demonstracija, koje su se desile u Tunisu. Ovi događaji su počeli nakon što se Mohamed Bouazizi, 26-godišnji ulični prodavač spalio 17. decembra 2010., u znak protesta što su mu vlasti oduzele stvari koje je prodavao.

Vlada

Tunis je ustavna republika, sa predsjednikom koji služi kao šef države, premijerom na čelu vlade, dvodomnim zakonodavstvom, i sudskim sistemom ustrojenim pod uticajem civilnih zakona Francuske.

Političke podjele

Tunis je podijeljen na 24 guvernerata:

Ariana
Béja
Ben Arous
Bizerte
Gabès
Gafsa
Jendouba
Kairouan
Kasserine
Kebili
Kef
Mahdia
Manouba
Medenine
Monastir
Nabeul
Sfax
Sidi Bou Zid
Siliana
Sousse
Tataouine
Tozeur
Tunis
Zaghouan

Geografija

Tunis pokriva 163 610 km² što ga čini najmanjom državom u Magrebu. Reljef Tunisa poprilično je drukčiji od reljefa regije. Zemlja ima dosta dugačku obalu (1 298 kilometara). Kroz zemlju se u smjeru jugozapad-sjeveroistok (Cap Bon) proteže planinski lanac, koji je dio istočnog dijela Atlasa. Između planina u toj regiji nalaze se doline te plodne ravnice. Najviši je vrh Djebel Chambi (1544 m), a prosječna je visina 700 m. Sahara, koja se nalazi na jugu zemlje, pokriva oko 40% teritorija Tunisa.

Najvažniji je vodotok rijeka Medjerda koja se ulijeva u Tuniški zaljev.

Najvažniji su prirodni resursi nafta, fosfati, željezna ruda, olovo, cink, so i obradiva zemljišta.

Privreda

Tunis ima raznovrsnu ekonomiju, u rasponu od poljoprivrede, rudarstva, industrije, i naftne prerade, do turizma. U 2008. je Tunis imao BDP od 41 milijardu američkih dolara (po službenom kursu), ili 82 milijardu američkih dolara PPP.

Stanovništvo

Prema podacima Svjetske banke, Tunis je 2018. godine imao 11,56 miliona stanovnika.^[6] Gustina naseljenosti Tunisa u 2019. godini je 75 st/km2^[7] Prvi stanovnici Tunisa bili su Berberi. Većina stanovnika današnjeg Tunisa porijeklo vuče upravo od Berbera i Arapa. Oko 98% populacije se identificira kao Arapi dok ih je samo 1% etnički čistih Berbera i žive na području planine Dahar, te ostrva Djerba. Od kraja 19. vijeka do ‘50. godina prošlog vijeka u Tunisu je živjela zajednica od oko 250.000 Europljana - Italijana i Francuza, no po sticanju nezavisnosti napustili su ovu zemlju. Ova značajna europska zajednica nije slučajnost, s obzirom da je Tunis bio pod francuskim protektoratom od 1883. do 1957. godine kada je stekao nezavisnost. Također u Tunisu je živjela i značajna židovska zajednica, koja je zemlju napustila po sticanju tuniške nezavisnosti 1957, a postoje tragovi da su Jevreji bili na području današnjeg Tunisa i 2.000 godina unazad.^[8]

Kultura

Koledži i univerziteti Tunisa:

École Polytechnique de Tunisie
International University of Tunis
Université Libre de Tunis
Université de l'Aviation et Technologie de Tunisie
Institut National d'Agronomie de Tunis
Université des Sciences de Tunis

Vojska

Oružane snage Tunisa su podijeljene na:

Armiju
Vazdušne snage
Mornaricu

Transport

Održava se 19,232 kilometara puteva.

Reference

^ "Tunisia | History, Map, Flag, Population, & Facts | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 18. 6. 2023. Pristupljeno 3. 7. 2023.
^ Africa, pristupljeno 3. 7. 2023
^ Taylor, Isaac (2008). Names and Their Histories: A Handbook of Historical Geography and Topographical Nomenclature. BiblioBazaar. ISBN 978-0-559-29668-0.
^ ^a ^b Room, Adrian (2006). Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features, and Historic Sites. McFarland. str. s. 385. ISBN 978-0-7864-2248-7.
^ Houtsma, Martijn Theodoor (1987). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936. Brill. str. 838. ISBN 978-90-04-08265-6.
^ https://www.google.com/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=sp_pop_totl&idim=country:TUN:LBY&hl=en&dl=en
^ https://population.un.org/wpp/Publications/Files/WPP2019-Wallchart.pdf
^ https://worldpopulationreview.com/countries/tunisia-population/

Vanjski linkovi

Logo Commonsa

Tunisia na Wikimedia Commonsu.

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Tunis

WikiAtlas ima mape na temu: Tunis

Službeni sajt Vlade Tunisa
Službeni sajt Ministarstva turizma Tunisa
Tunis na CIA World Factbook
Tunis na BBC News
Tunis na UNESCO.org

[1] "Tunisia | History, Map, Flag, Population, & Facts | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 18. 6. 2023. Pristupljeno 3. 7. 2023.

[2] Africa, pristupljeno 3. 7. 2023

[3] Taylor, Isaac (2008). Names and Their Histories: A Handbook of Historical Geography and Topographical Nomenclature. BiblioBazaar. ISBN 978-0-559-29668-0.

[:0-4] Room, Adrian (2006). Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features, and Historic Sites. McFarland. str. s. 385. ISBN 978-0-7864-2248-7.

[5] Houtsma, Martijn Theodoor (1987). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936. Brill. str. 838. ISBN 978-90-04-08265-6.

[6] ttps://www.google.com/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=sp_pop_totl&idim=country:TUN:LBY&hl=en&dl=en

[7] ttps://population.un.org/wpp/Publications/Files/WPP2019-Wallchart.pdf

[8] ttps://worldpopulationreview.com/countries/tunisia-population/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]