Yann IV (dug Breizh)

Mervel a reas e dad e-kerzh Brezel hêrezh Breizh pa oa o stourm enep Charlez Bleaz. C’hwec’h vloaz e oa Yann vihan d’ar mare-se. Kenderc’hel a reas e vamm da vrezelekaat ha trec’h e voe-hi meur a wech. E 1357 e krogas Yann da vrezelekaat.

Harluet e voe e Bro-Saoz e-pad bloavezhioù da vare brezel an Hêrezh. Distreiñ a reas da Vreizh, ha gant skoazell ar Saozon e voe trec’h war e enebourien.
E 1364 e oa o lakaat seziz war an Alre pa voe lavaret dezhañ e oa Charlez Bleaz war-nes e dagañ. Yann Moñforzh, skoazellet gant soudarded kaset dezhañ gant ar Priñs Du, a voe trec’h war Charlez Bleaz en Emgann an Alre en hevelep bloaz.

Kendivizout a reas gant an dugez Janed Pentevr, intañvez Charlez Bleaz, a-benn skoulmañ Kentañ Feur-emglev Gwenrann e 1365, ma voe skrivet ne oa nemetañ da zug Breizh.

Dimeziñ a reas gant ur c’hoar d’ar Priñs Du, ha war-lerc’h gant ur verc’h-kaer dezhañ, ha ret e voe dezañ fiziout pe gadarnaat ar c'hreñvlec'hioù hag al lec’hioù tro-war-dro (evel Brest) e meur a gabiten hag e meur a aotrou saoz. Magañ a rae an noblañs disfiz outañ dre ma oa bagadoù soudarded hag aotrounez saoz e-touez e gompagnuned hag izili e c’houarnamant, ha ne voe ket difennet gant an noblañsed-se pa voe taget gant ar roue Charlez V Bro-C'hall.

Rankout a reas neuze distreiñ da Vro-Saoz en harlu, o lestrañ kuit eus Brest d'an 28 a viz Ebrel 1373. Ha Charlez V da lakaat e grabanoù war an dugelezh e 1378 ha d'he stagañ ouzh rouantelezh Bro-C’hall, a-enep gwirioù Yann IV koulz hag a-enep gwirioù an dugez Janed Pentevr hag he mibien. Galvet e voe Yann IV neuze gant noblañsed Breizh. Distreiñ a reas da Vreizh gant ar vag dre Zinarzh d'an 3 a viz Eost 1379, ha ren a reas en-dro war e vro.

Skoulmañ a reas ar peoc’h gant Charlez VI Bro-C'hall, met ret e voe da Yann IV talañ ouzh Olier V Klison a oa en em savet a-enep dezhañ. Diaes e voe dezhañ ivez adprenañ Kastell Brest e 1397 digant ar Saozon e aloube e gaou.

Teir gwech e timezas.

• 1355 : da Vari Bro-Saoz (1344-1362), ur verc’h da Edouarzh III Bro-Saoz ha da Philippa de Hainaut ;
• 1366 : da Janed Holland (1350-1384), a oa merc’h da Domaz Holland ha da Janed Kent ;
• 2 a viz Gwengolo 1386 : da Janed Navarra (1370-1437), merc'h da Charlez II Navarra ha da Janed Bro-C'hall. Bugale a-leizh o doe :

• Janed (1387-1388) ;
• Ur verc’h (1388-1388) ;
• Yann V (1389-1442), dug Breizh ;
• Mari Breizh (1391-1446), a voe dimezet e 1396 gant Yann Iañ (1385-1415), kont Alençon ;
• Marc'harid Montfort, pe Marc'harid Breizh (1392-1428), a voe dimezet gant Alan IX Rohan ;
• Arzhur III (1393-1458), kont Richemont, dug Breizh ;
• Jili (1394-1412), aotrou Chantocé ;
• Richarzh Breizh (1395-1438), kont Vertus, Étampes ha Mantes ;
• Blanche (1397 - goude 1419), dimezet gant Jean IV d'Armagnac.

•  
  Yann IV gant e guzulerien (Kronikoù Jean Froissart)
•  
  Janed Navarra hag he mab Arzhur III war bez e dad Yann IV (Henriette Lorimier, 1806)