Bunga (tinanom)
An bunga (Ingles, Areca catechu) sarong tinanom o palma na klasipikado sa species na Arecaceae na mahiwas na nagtutubo sa tropikal na lugar kan Pasipiko, Asya, asin ibang lugar kan Aprika. An palmang ini tinutubod na gikan sa Habagatan Asya, Sur-subangan na Asya, asin sa Filipinas, alagad dai pang gayo determinado.[1] alagad lakop na asin tinatanom na sa habagatan kan Tsina (Guangxi, Hainan, Yunnan), Taiwan, Indya, Bangladesh, an Maldives, Ceylon, Cambodia, Laos, Thailand, Vietnam, Malaysia, Indonesya, New Guinea, sa mga oro-isla kan Dagat Pasipiko asin man sa West Indies.[2][3][4]
Mga karakterisko
[baguhon | baguhon an source]
An bunga, Areca catechu pigtatanom nin huli ta sa importanteng prutas kaini na inapod mansanang 'bunga', satrrong sangkap sa pag'andam nin mamaon.
An mga siyudad nin Tanjung Pinang, Pangkal Pinang sa Indonesya, an probinsya nin Jambi (jambi o jambe boot dsabihon 'bunga' o areca sa Habanes, Sundanes, Balines, asin Suanoy na Malay), an isla nin Penang, harani sa kosang solnopan kan Peninsular Malaysia, Fua Mulaku sa Maldives, Guwahati sa Assam, an mga lugar na kosa kan Kerala asin Karnataka kan Indya, iyo an magkapirang lugar na ipina ngaran sa areca nut o sa bunga kan 'bunga'. Sinasabi na dakul pang mga lugar nakapangaran sa Indonesya asin Malaysia naggagamit kan katagang pinang o jambe. Igdi nagpapahiling kun gurano kaimportante kan prutas na 'bunga' sa sibilisasyon Austronesyano maski ngunyan na modernong panahon.
Komposisyon kemikal
[baguhon | baguhon an source]An pisog may mga sinasabing alkaloid arog kan arecaidine asin arecoline, na kun ini sinasapa' medyo nakakaburat asin nakakapakot. An mga palmang Areca pinapatalubo sa Bangladesh, Indya, Indonesya, Malaysia, Taywan, Filipinas asin iba pang mga nasyon sa Asya sa tuyong pagkua igdi nin pisog.
An pisog igwa man nin tannins (procyanidins) na inaapod na arecatannins[5] na nakawsa nin helang na kanser.
Mga kamanongdanan
[baguhon | baguhon an source]
An pisog-bunga popular na inuusar sa pagmama' sa mga nasyon nin Asya arog kan Tsina, Taiwan, Byetnam, Filipinas, Malaysia, Myanmar, asin India asin sa mga isla sa Pasipiko arog kan Papua New Guinea. Pagsapa' nin pisog bunga popular na gayo sa mga trabahador kan Taiwan sain masy kuneksyon sa kanser sa nguso.[6][7] Sa Taiwan asin man ngane sa Filipinas uso ining rinunot na pisog na may kasalak na apog, an pulbos kan bingkay. An kemikal sa Areca catechu nakakapakot.[8]
Taytay nin mga retrato
[baguhon | baguhon an source]-
An Areca catechu na pawa' sa Taiwan
-
Areca'ng palma sa Kolkata, West Bengal, Indya
-
-
Mga pisog nin 'bunga' sa India
-
Flora de Filipinas
-
Areca catechu na pawa' sa Kerala, India
-
Mga hilaw pang bunga kan tinanom na 'bunga' sa Malaysia
-
Pisog nin 'bunga' ikinaag sa wagayway kan Penang
-
Pisog nin 'bunga' sa Bangladesh
-
Tamboan nang mga bunga sa (Syudad nin Naga, Filipinas)
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ [1] guides.li brary.manoa.edu. Kinua 2019-06-09
- ↑ Kew World Checklist of Selected Plant Families
- ↑ Jones, D. (2001), Palms Throughout The World, Reed New Holland, Australia.
- ↑ Heatubun, C.D., Dransfield, J., Flynn, T., Tjitrosoedirdjo, S.S., Mogea, J.P. & Baker, W.J. (2012). A monograph of the betel nut palms (Areca: Arecaceae) of East Malesia. Botanical Journal of the Linnean Society 168: 147-173.
- ↑ Kusumoto, Ines Tomoco; Nakabayashi, Takeshi; Kida, Hiroaki; Miyashiro, Hirotsugu; Hattori, Masao; Namba, Tsuneo; Shimotohno, Kunitada (1995). "Screening of various plant extracts used in ayurvedic medicine for inhibitory effects on human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) protease". Phytotherapy Research 9 (3): 180–184. doi:.
- ↑ Thomas and MacLennan (1992). "Slaked lime and betel nut cancer in Papua New Guinea". The Lancet 340 (8819): 577–578. doi:. PMID 1355157. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/014067369292109S.
- ↑ Hemantha Amarasinghe (2010). "Betel-quid chewing with or without tobacco is a major risk factor for oral potentially malignant disorders in Sri Lanka: A case-control study". Oral Oncology 46 (4): 297–301. doi:. PMID 20189448. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1368837510000308.
- ↑ Marcello Spinella (2001). The psychopharmacology of herbal medicine: plant drugs that alter mind, brain, and behavior. MIT Press. pp. 233–. ISBN 978-0-262-69265-6. Retrieved 14 October 2011.
