Xuramentos d'Estrasburgu

Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. Pues añadiles tu mesmu o avisar al autor principal del artículu na so páxina d'alderique pegando: {{subst:Avisu referencies|Xuramentos d'Estrasburgu}} ~~~~

Xuramentos d'Estrasburgu

Tipu	alcuerdu, obra escrita, evento histórico (es) y linguistic written record (en)
Llingua orixinal	Fráncicu renanu, Llingües galorromances y llatín medieval
Creación	14 febreru 842
Autor	Nitardo (es)

Los Xuramentos d'Estrasburgu (Sacramenta Argentariae) son unos xuramentos d'ayuda mutua emprestaos el 14 de febreru de 842 ente dos de los nietos de Carlomagno, Carlos el Calvo y Luis el Xermánicu, contra'l so hermanu Lotario, onde s'atopa'l primer testimoniu d'una llingua romance falada en Francia, yá claramente distinta del llatín, que marquen la nacencia de la llingua francesa.

Los Xuramentos d'Estrasburgu fueron declaraos y redactaos nesti protofrancés y en teudisca lingua (llingua xermánica), per caúnu de los dos monarques na llingua del otru, y dempués poles sos tropes, de cuenta que tol mundu pudiera entendelo.

Fueron transcritos por Nitardo, otru nietu de Carlomagno, y vienen ilustrar el momentu en que'l llatín lliterariu, utilizáu nos documentos, dexó de ser intelixible pol pueblu.

Escritu nuna llingua xermánica de tipu fráncicu, falada na rexón renana. Pronunciáu por Carlos el Calvo.

In Godes minna ind in thes christianes folches ind unser bedhero gealtnissi, fon thesemo dage frammordes, so fram so mir Got geuuizci indi mahd furgibit, so haldih tesan minan bruodher, soso man mit rehtu sinan bruodher scal, in thiu, thaz er mig sosoma duo ; indi mit Ludheren in nohheiniu thing ne gegango, zhe minan uuillon imo ce scadhen uuerhen

Escritu en protofrancés, claramente distintu del llatín, pero ensin munchos de les traces qu'estremen al francés de los primeros testos lliterarios. Pronunciáu por Luis el Xermánicu. Esti "protofrancés" sicasí, tien claramente traces del occitanu y el catalán, vease; 'Per l'amor de Deu i per del poble cristià i nostre comú salvació/ salvament, d'ací en endavant, quant Deu sabiesa i poder em doni...' Aiudha; ajuda Cadhuna; cadascuna Dreit; Dret

La influencia del latin escritu rescampla en cuanto al llugar del verbu refierse.

Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun salvament, d'ist di in avant, in quant deus savir et podir me dunat, si salvarai eo cist meon fradre Karlo et in aiudha et in cadhuna cosa, si cum om per dreit son fradra salvar dist, in o quid il mi altresi fazet, et ab Ludher nul plaid nunquam prindrai, qui meon vol cist meon fradre Karle in damno sit

Traducción del testu en romana lingua

Pol amor de Dios y pol pueblu cristianu, y por el nuesu bien común, d'equí p'arriba, mientres Dios déame sabiduría y poder, voi socorrer a este'l mio hermanu Carlos cola mio ayuda y cualesquier otra cosa, como se debe socorrer a un hermanu, según ye xustu, a condición de qu'él faiga lo mesmo por mi, y nun voi tener nunca alcuerdu dalgunu con Lotario que, pola mio voluntá, pueda ser perxudicial pal mio hermanu Carlos.

Esisten otros testos anteriores a los Xuramentos, qu'atestigüen el romance faláu en Francia, como les gloses de Cassel, del sieglu VII, o les gloses de Reichenau, un sieglu posteriores. Estos son, sicasí, glosarios o llistes de pallabres.

El segundu testu completu de la hestoria de la llingua francesa ye la Secuencia de Santolaya, fechada en 880, y que constitúi'l primer testu lliterariu francés.

• Tratáu de Verdún

• El testu orixinal de Nitardo qu'inclúi los Xuramentos d'Estrasburgu:
  • L'orixinal en llatín
  • Traducíu al francés