Imhotep

Imhotep
sabio (es)
Vida
Nacimientu	Menfis, sieglu XXVIIIedC
Nacionalidá	Antiguu Exiptu
Muerte	Antiguu Exiptu, sieglu XXVIIedC
Familia
Madre	Kheredu-ankh
Estudios
Llingües falaes	exipcianu[1]
Oficiu	arquiteutu, inxenieru, astrónomu, médicu

Imhotep (en griegu Ἰμούθης; pronunciación n'asturianu: Im-ḥo-tep) o Imutes, foi un eruditu exipciu que merez ser consideráu un arquetipu históricu de polimatía; sabiu, médicu, astrónomu, y el primer arquiteutu conocíu na historia (aprox. 2690 - 2610 e. C.). ^[2]

Sumu sacerdote de Heliópolis, foi chati del faraón Necherjet Dyeser (Zoser), y diseñó la Pirámide gradiada de Saqqara, mientres la dinastía III. El significáu de la pallabra Imhotep ye «el que vien en paz».^[3]

Ye'l primer científicu que'l so nome llegó. Non yá yera médicu, tamién yera arquiteutu y astrónomu: esto indica que tenía les conocencies operatives d'aritmética y xeometría necesarios pa remanar aquelles disciplines.

Los títulos honoríficos atribuyíos a Imhotep son:

Tesoreru del rei del Baxu Exiptu, Primero dempués del rei del Alto Exiptu, Alministrador del Gran Palaciu, Señor hereditariu, Sumu sacerdote de Heliópolis, Imhotep el constructor, escultor, facedor de vasíes de piedra...

Inscripción na base de la estatua de Dyeser (Zoser) topada en Saqqara.

Antes d'él, naide tuviera'l so nome inscritu al llau del d'un faraón, y nos sos títulos nun se menta'l de médicu, pero sí'l de productor de recipientes: quiciabes namái consten los qu'usó pa la construcción^{[ensin referencies]}.

La importancia de la medicina exipcia traducir na figura de Imhotep, consideráu como'l fundador de la medicina exipcia, y autor del papiru Edwin Smith alrodiu de sanamientos, dolencies y observaciones anatómiques (anque esti testu probablemente foi escritu alredor del 1700 e. C., con agregos d'otros médicos).^[4] La concepción míticu-relixosa de la enfermedá, nel Exiptu de Imhotep, conducía a un enfoque máxicu-relixosu y empíricu a la terapia médica. Esto ye, una combinación de ritos, práutiques quirúrxiques y un estensu recetario farmacolóxicu. Tamién se rexistren dellos intentos de racionalización, como los que s'aprecien nel papiru Smith, que describe 48 casos clínicos ensin mentar causes nin tratamientos máxicos y apurriendo un enfoque racional sobre'l tratamientu de ciertes enfermedaes y les firíes.^[4]

Nesti testu Imhotep encamienta l'usu de vahos d'opiáceos como anestésicu. Describe observaciones anatómiques, l'exame, diagnósticu, tratamientu y pronósticu de numberoses firíes con tou detalle. Los tratamientos son racionales, y nun namái casu recurrir a remedios máxicos. El papiru contién les primeres descripciones de sutures craniales, de la meninxe, la superficie esterna del celebru, del líquidu cefalorraquídeo, y de les pulsaciones intracraneanas. Según un grabáu d'una llosa sepulcral en Saqqara, Imhotep preconizaba l'aplicación de presión nes arteries carótidas p'aselar el dolor de cabeza, al menguar el fluxu de sangre al celebru. Imhotep afirmaba que'l pulsu yera un índiz del corazón y de les condiciones del enfermu.^[5]

Ye citáu nel Cantar del arpista, composición lliteraria datada nel Imperiu Mediu:

Oyí sentencies de Imutes (Imhotep) y de Dyedefhor, que se citen como proverbios...
Faite per tanto'l día dichosu, y non te canses nunca d'esto.

Cantar del Arpista.

Imhotep foi l'autor del complexu funerariu de la "Pirámide Gradiada" de Saqqara, cerca de Menfis.^[6] en tiempos del rei Dyeser (2650 e. C.).^[4] La pirámide precisó la estracción, tresporte y montaxe de miles de tonelaes de piedra caliar, desafíu notable yá que tal material nunca s'utilizara en grandes construcciones, pa les que s'usaben lladriyos d'adobe, fáciles de faer y baratos.

Un gran problema téunicu yera'l pesu de la piedra: Imhotep solucionar en parte usando bloques relativamente pequeños, más fáciles de tresportar y remanar. Per otra parte, les columnes son decoratives o tán adosaes a los murios, ensin sofitar enforma pesu. hai que tener en cuenta que nesta dómina el metal utilizáu en ferramientes yera'l cobre, poco fayadizu pa estos trabayos.

Tuvo qu'entamar tol procesu de construcción, controlar el trabayu de cientos d'obreros, y realizar la primer ciudá funeraria: arrodiada por una muralla d'unos mil quinientos metros de perímetru, construyó diverses edificaciones como decoráu, y escontra el centru alzó una pirámide de seis graes con un altor de sesenta metros. De la mesma, escavar na roca del terrén, so la pirámide, la que sería la tumba de Dyeser (Zoser) y un conxuntu de galeríes p'almacenar miles de vasíes funeraries, munches grabaes colos nomes de los sos predecesores.

Mientres sieglos, los exipcios consideraron a Imhotep como'l dios de la medicina y la sabiduría y represéntase-y sentáu, como a les escribes, con un papiru esplegáu sobre les sos rodíes, tocáu con un casquete. Verdaderamente, na dómina de Tolomeo foi alzáu a rangu de dios.^[7]

Nel Imperiu Nuevu foi veneráu como patrón de los escribas y divinizáu nel periodu tardíu d'Exiptu, pa lo cual foi identificáu con Nefertum, fíu de Ptah y Nut (o Sejmet). Darréu venceyóse-y al dios Thot –una práutica común nel Antiguu Exiptu-.La so veneración como proteutor de les escribes deber a una de les sos grandes innovaciones rellacionada con meyora de la escritura gracies a l'usu d'una tinta más eficaz fecha a partir d'afumar l'agua, procedimientu que foi incorporáu por otres cultures y civilizaciones posteriores^[8].

El so cultu principal taba en Menfis. Tamién foi veneráu en Tebas, File y Deir el-Medina na dómina ptolemaica xunto a Hathor, Maat, y Amenhotep (fíu de Hapu), otru inxenieru divinizáu. El so prestíu yera tan grande, que la so fama llegó hasta los griegos, que lo conocíen como Imutes y asimiláron-y al so dios Asclepio, el Esculapio romanu.^[9]

Imhotep en xeroglíficu

{{{3}}}

"Te saludo querida divinidá ¡Imhotep, fíu de Ptah!(...) Los homes te aplauden y les muyeres te adoren. Toos aponderen la to bondá por que los cures(..) Te traen ufriendes y regalos. Te profieren allabancies(..) Qu'inxeras cerveza colos tos hermanos los vieyos dioses, y alimenta depués a los espíritus rectos." Inscripción atopada nel templu de Kamak.

Imhotep inspiró diversos personaxes de la cultura popular, anque na mayoría de casos tan solo foi utilizáu'l so nome y l'orixe exipciu, desvirtuando la so personalidá real y llogros.

• Imhotep ye un personaxe de ficción interpretáu por Boris Karloff na película The Mummy (1932).
• El sacerdote Imhotep ye un personaxe de ficción interpretáu por Arnold Vosloo na película de The Mummy (1999).
• El nome Imhotep yera usáu por un Goa'uld menor nel episodiu El Guerrero, de la serie Stargate SG-1.
• Imhotep ye'l nome del sacerdote de la novela Death Comes as the End, d'Agatha Christie.
• Imhotep ye'l protagonista de Lladrones de Atlántida, primer novela de José Ángel Muriel.
• Imhotep ye la deidá adorada polos enemigos del nuevu Sherlock Holmes na película El secretu de la pirámide.
• Imhotep apaez nel xuegu Faraón y te pide que construyas la so pirámide gradiada.
• Imhotep apaez nel popular xuegu d'estratexa Imperium 3: Les grandes batalles de Roma, como unu de los héroes exipcios.
• Imhotep apaez nel popular xuegu Titan Quest, como unu de los personaxes de misión n'Exiptu.
• La banda de Power Metal Iced Earth compunxo un cantar llamáu Imhotep, la llírica nun tien nada que ver con fechos reales.
• Ye'l padre de les muñeques\personaxes Cleo de Nile y Nefera de Nile de Monster High de Mattel.
• Imhotep ye'l nome de la quinta pista del octavu álbum d'estudiu del grupu de darkwave góticu alemán Apigazadura Aeternus & The Ensemble of Shadows
• Imhotep ye'l nome del segundu álbum de David Valdes, músicu heavy solista presea d'España.
• Imhotep ye'l protagonista de Im Great Priest Imhotep Manga xaponés n'emisión.

• Amenhotep (fíu de Hapu)

Notes

Referencies dixitales

• Rosa Thode, El panteón exipciu, Imhotep en egiptologia.org

Bibliografía *

Desroches Noblecourt, Christiane (2006). L'heriedu del Antiguu Exiptu. Edhasa

• Historia Universal, L'Exiptu Faraónicu. ISBN 950-782-586-X.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Imhotep.
• Elisa Castel: Gran Diccionariu de Mitoloxía Exipcia, en egiptologia.com (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
• http://sisbib.unmsm.edu.pe/BVrevistas/Paediatrica/v05_n1/medicina.htm
• https://es.scribd.com/doc/14997668/La Medicina-en-El-Antiguu-Exiptu *

https://es.scribd.com/doc/63751361/Imhotep-Maestru-de-Obra-El Creador-de-la Eternidá