Ada Yonath

Ada Yonath
Vida
Nacimientu	Xerusalén[1], 22 de xunu de 1939[2] (85 años)
Nacionalidá	Israel [3]
Estudios
Estudios	Universidá Hebrea de Xerusalén Weizmann Institute of Science
Direutor de tesis	Wolfie Traub
Llingües falaes	hebréu[4] inglés[5]
Oficiu	bióloga molecular, química, profesora universitaria, cristalógrafa, bioquímica, científica, investigadora
Llugares de trabayu	Weizmann Institute of Science
Emplegadores	Universidá de Chicago Q102212738
Premios	ver honorary doctor of Carnegie-Mellon University honorary doctor of the University of Hamburg doctor honoris causa pola Universidá de Chile Miembro de EMBO premio Rothschild Honorary doctor of the Technical University of Berlin F. A. Cotton Medal  (2002) [6] Premiu Israel  (2002) Premiu Harvey  (2002) [7] Premio Massry  (2004) Premio Louisa Gross Horwitz  (2005) [8] Premio Wolf en Química  (2006) [9] Premio EMET  (2006) Premio Paul Ehrlich y Ludwig Darmstaedter  (2007) [10] Premiu Mundial de Ciencies Albert Einstein  (2008) Premios L'Oréal UNESCO para las Mujeres en Ciencia  (2008) Premiu Nobel de Química  (2009) [11] Wilhelm Exner Medal  (2010) [12] Marie Curie Medal  (2011) [13] Erna Hamburger Prize  (2011) Silver Medal of the Chairman of the Senate  (2012) X-ray badge  (2014) Doctorado honoris causa por la universidad de Grenoble-I  (31 marzu 2015) [3] miembru estranxeru de la Royal Society  (2020) [14] Esther Hoffman Beller Lectureship  (2021) [15]
Influyencies	William Lipscomb
Miembru de	Academia Nacional de Ciencies de los Estaos Xuníos Academia Europea de Ciencies y Artes Academia Israelina de Ciencies y Humanidaes Academia Pontificia de les Ciencies Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos Organización Europea de Bioloxía Molecular Academia Alemana de les Ciencies Naturales Leopoldina Royal Society

Ada Yonath (22 de xunu de 1939, Xerusalén) ye una cristalógrafa israelina reconocida polos sos trabayos pioneros na estructura de los ribosomes. Ye direutora del Centru d'Estructura Biomolecular Helen y Milton A. Kimmelman del Instituto Weizmann. Foi gallardoniada col Premiu Nobel de Química en 2009.

Nació nel barriu de Geula de Xerusalén. Los sos padres, Hillel y Esther Lifshitz, yeren xudíos sionistes qu'emigraron a Palestina dende Zduńska Wola, Polonia en 1933 antes del establecimientu d'Israel. El so padre yera un rabín y provenía d'una familia rabínica. Establecer en Xerusalén y abrieron una tienda de comestibles, pero tuvieron dificultaes pa llegar con cuenta de mes. Vivíen nel hacinamiento con delles otres families, y Yonath recuerda que llibros yera lo único que tenía que caltenese ocupada. A pesar de la so probeza, los sos padres unviar a la escuela nel esclusivu barriu de Beit HaKerem asegurándo-y una bona educación. Cuando'l so padre morrió a la edá de 42 años, la familia camudar a Tel Aviv. Yonath foi aceptada na escuela secundaria Tichon Hadash anque la so madre nun podía pagar la matrícula. Ella daba clases de matemátiques a los estudiantes a cambéu. Cuando yera nuevu, ella comenta que foi inspirada pola llectura d'una biografía de Marie Curie, magar nun yera'l so modelu a siguir. Tornó a Xerusalén y graduóse de la Universidá Hebrea de Xerusalén con una llicenciatura en química en 1962 y una maestría en bioquímica en 1964 . En 1968, llogró'l so Ph.D. del Institutu Weizmann de Ciencia pa estudios cristalográficos de rayos X na estructura de coláxenu, con Wolfie Traub como'l so Ph.D. asesor. Tien una fía, Hagit Yonath, médica del Centru Médicu Sheba, y una nieta, Noa. ^[17]

Llogró'l so doctoráu nel Institutu Weizmann de Ciencies, y depués realizó los sos estudios postdoctorales nel MIT y na Universidá Carnegie Mellon. En 1970 estableció l'únicu llaboratoriu de cristalografía de proteínes n'Israel.

Ente 1986 y 2004 dirixó una de les Unidaes d'Investigación Max Planck d'Estructura Molecular Xenética nel DESY, Hamburgu, Alemaña, conxuntamente colos esperimentos que faía nel Institutu Weizmann. Dirixe dende 1988 el Centru Helen & Milton Kimmelman d'Estructura Biomolecular del Institutu Weizmann de Ciencies. Foi docente en delles Universidaes d'Israel, y trabayó amás, n'Estaos Xuníos, Alemaña y Francia.

El so trabayu centróse na determinación y l'estudiu de la estructura de los ribosomes, macromolécules responsables de la síntesis de proteínes y la manera d'aición de los antibióticos. Introdució una nueva téunica, la criobiocristalografía, na cual los cristales de materiales biolóxicos sensible a la radiación son esfrecíos a temperatures menores de 100 K, lo que facilita'l so estudiu por rayos X.

• Premiu Israel (2002).
• Premiu Massry (2004), xunto con Harry Noller.
• Premiu Louisa Gross Horwitz (2005).
• Premiu Paul-Ehrlich y Ludwig-Darmstaedter (2007), xunto con Harry Noller.
• Premiu Wolf en Química (2006/07), xunto con George Feher.^[18]
• Premios L'Oréal-UNESCO a Muyeres en Ciencia (2008).^[19]
• Premiu Mundial de Ciencia Albert Einstein del Conseyu Cultural Mundial (2008)^[20]
• Premiu Nobel de Química (2009), xunto con Venkatraman Ramakrishnan y Thomas A. Steitz.^[21]
• Condecoración Orde Manuel Amador Guerrero^{[ensin referencies]}

• Academia Nacional de Ciencies d'Estaos Xuníos (2003)^[22]
• Academia Israelina de Ciencies y Humanidaes (2000)^[23]
• Academia Europea de Ciencies y Artes
• Academia Alemana Leopoldina de Ciencies (2013)^[24]
• Organización Europea de Bioloxía Molecular (EMBO)
• Academia Americana d'Artes y Ciencies (2005)^[25]
• Academia Coreana de Ciencies y Teunoloxía
• Academia Internacional d'Astronáutica (IAA)
• Academia Americana de Microbioloxía (2010)^[26]
• Pontificia Academia de les Ciencies (2014)^[27]
• Real Sociedá de Química (2009)

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ada Yonath.
• The Official Site of Louisa Gross Horwitz Prize
• Weizmann Institute of Science, Yonath-Site
• Páxina oficial de los Premios Nobel de Química (n'inglés)
• Páxina oficial de los Premios Wolf en Química (n'inglés)
• Autobiografía de premiu Nobel: Yonath (n'inglés)

Predecesor: Martin Chalfie Osamu Shimomura Roger Y. Tsien

Premiu Nobel de Química 2009

Socesor: Richard F. Heck Eiichi Negishi Akira Suzuki