Beriliu

El beriliu ye un elementu químicu de númberu atómicu 4 y símbolu Be, allugáu nel grupu 2 de la tabla periódica. Ye un elementu perteneciente a la serie química de los alcalinotérreos, bivalente, tóxicu, de color buxu, duru, llixeru y quebradizu. Emplégase principalmente como endurecedor n'aleaciones, sobre manera de cobre.

Litiu ← Beriliu → Boru
4 Be
Tabla completa • Tabla enantada
Blancu-buxu metálicu
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Beriliu, Be, 4
Serie química	Alcalinotérreos
Grupu, periodu, bloque	2, 2, s
Masa atómica	9.0122 u
Configuración electrónica	[He]2s2
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	112 pm
Electronegatividá	1,57 (Pauling) 1,5 (Allred y Rochow) (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	111,3 pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	89 pm
Radiu de van der Waals	Ensin datos pm
Estáu(aos) d'oxidación	2 y 1
1ª enerxía d'ionización	899,5 kJ/mol
2ª enerxía d'ionización	1757,1 kJ/mol
3ª enerxía d'ionización	14 848,7 kJ/mol
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	Sólidu (diamagnéticu)
Densidá	1848 kg/m³
Puntu de fusión	1560 K (1287 °C)
Puntu de bullidura	2742 K (2469 °C)
Entalpía de vaporización	292,40 kJ/mol
Entalpía de fusión	12,20 kJ/mol
Presión de vapor	4180 Pa
Varios
Estructura cristalina	hexagonal
Nᵘ CAS	7440-41-7
Nᵘ EINECS	231-150-7
Calor específica	1825 J/(K·kg)
Conductividá llétrica	31,35 × 10⁶ S/m
Conductividá térmica	201 W/(m·K)
Velocidá del soníu	13000 m/s a 293,15 K (20 °C)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del beriliu
iso AN Periodu MD Ed PD MeV 7Be Sintéticu 53,12 d ε 0,862 7Li 9Be 100 Estable con 5 neutrones 10Be traces 1,387 × 10⁶ a β- 0,556 10B
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

El beriliu tien ún de los puntos de fusión más altos ente los metales llixeros. El so módulu d'elasticidá ye al rodiu d'un 33% mayor que'l del aceru. Tien una conductividá térmica escelente, ye non magnéticu y resiste l'ataque con ácidu nítricu. Ye abondo permeable a los rayos X y, lo mesmo que'l radiu y el poloniu, llibera neutrones cuando ye bombardeáu con partícules alfa (del orde de 30 neutrones por millón de partícules alfa). En condiciones normales de presión y temperatura'l beriliu resiste la oxidación del aire, anque la propiedá de rayar al cristal débase seique a la formación d'una delgada capa d'óxidu.

El beriliu suel atopase como constituyente de delles roques, minerales y xemes:

1. cristal de beriliu doráu
2. heliodore
3. esmeralda
4. aguamarina
5. morganita