Comunismu

Parte de la serie sobre Marxismu

Conceutos fundamentales

Ayenación

Comunismu

Dominancia cultural

Esplotación

Fuercies productives

Llucha de clases

Materialismu dialéuticu

Materialismu históricu

Medios de producción

Mou de producción

Plusvalor

Rellaciones de producción

Socialismu

Teoría del valor trabayu

Otros enllaces

Marxistes

Economía marxista

Hai una gran diversidá de formes de comunismu que se foron desendolcando, caún basáu nes ideés de los diferentes teóricos de la política, polo xeneral como adiciones o interpretaciones del marxismu, la filosofía coleutiva de Karl Marx. El marximu-leninismu ye la síntesis de les contribuciones al marxismu de Vladimir Lenin, por exemplu, de cómo un partíu revolucionariu debe ser organizáu, el trosquismu ye la conceición marxista de León Trotsky y el maoísmu ye la interpretación marxista que realizó Mao Tse Tung p'adaptase al contestu político-social de China nesi momentu.

La teoría comunista en xeneral, afirma que la única que puede resolver los problemes esistentes dientro del capitalismu ye que la clas obrera (refiriéndose al proletariáu) que ye'l principal productor de riqueza na sociedá y que ye esplotada pola clas capitalista (como se desplica en teoríes como la plusvalía) pa sustituyir a la burquesía como clas dominante y asina establecer una sociedá ensin divisiones de clas haza un socialismu llamáu como entamamientu p'algamar la fase final del comunismu.

El comunismu puru (etapa cimera dempués del socialismu) refiérese a una sociedá ensin clases na que les decisiones sobro qué producir y qué polítiques a siguir correspuenden a tolos miembros de manera igualitaria, pensando nos intereses de la mayoría de la sociedá coleutiva. Na práutica tolos miembros tienen igual pesu nel procesu de toma de decisiones, nos ámbitos tanto políticos y económicos. Nel Manifiestu Comunista, Marx tarabaza un plan de 10 puntos asesorando sobro la redistribución de la tierra y la producción pa escomenzar la transición al comunismu.

Los oríxenes del comunismu son dicutíos, habiendo históricamente grupos y teóricos cuyes doctrines describiéranse posteriosmente como comunistes. Dellos teóricos consideren que les sociedaes de cazadores-recoyedores son una forma de comunismu primitivu, pudiendo amestar a figures hestóriques como Platón y Tomás Moro como defensores de les primeres formes d'esta ideoloxía. El movimientu comunista como se conoz anguaño tomó forma nos sieglos XIX-XX, cuando les revoluciones comunistes tomaron los gobiernos en munchos países, llevando a la creación d'estaos com la Xunión Soviética, la República Popular de China y la República de Cuba.

Nel usu modernu, el términu comunismu ye de cutio emplegáu pa referise a les polítiques d'estos gobiernos, nes sos economíes de planificación centralizada o na propiedá estatal de los medios de producción. Los más d'esos gobiernos basen la so ideoloxía nel marxismu-lenisnismu. Estos gobiernos nun se consideren "comunistes" sinón socialistes allegando que s'alcuentren nún estáu de transición. Delles, a esti sistema dáse-y el nome de socialismu d'Estáu. Munchos ideólogos comunistes argumenten qu'estos estaos nunca nun fixeron un intentu d'avanzar haza una sociedá comunista, mentes qu'otros afirmenq qu'inclusive nunca nun algamaron el socialismu.

Nos sieglos XX-XXI, la democracia llevó a que munchos gobiernos inspiraos nel comunismu foren escoyíos n'otres partes del mundu, como Bolivia y Venezuela. Anque'l comunismu ye una fuercia política influyente, anguaño yelo muncho menos de lo que lo yera en gran parte del mundu nel sieglu XX. Entá hai movimientos comunistes influyentes, venceyaos a movimientos socialistes en munches partes del mundu, especialmente nel sur d'Asia y Llatinoamérica. Dende la crisis económica de 2008 hebo un resurdimientu del interés na teoría comunista, sobremanera nes teoríes de Karl Marx.

Nel esquema del materialismu históricu, el comunismu ye la idea d'una sociedá llibre de la enayenación y de la división, onde la humanidá ye llibre de la opresión y la carura. Una sociedá comunista nun tendría dengún gobiernu, estáu o divisón de clas dala. Na teoría marxista, la dictadura del proletariáu ye'l sistema intermediu ente'l capitalismu y el comunismu, cuando'l gobiernu ta nel procesu de cambiar la propiedá privada a una propiedá coleutiva. Delles, na ciencia política, el términu "comunismu" ye emplegáu pa referise a estaos comunistes, una forma de gobiernu na cuala l'estáu funciona baxo un sistema unipartidista y declara la llealtá al marxismu-leninismu o semeyante.

Karl Marx vio'l comunismu primitivu como l'estáu orixinal cazador-recolector de la especie humana del que ceo surdió'l comunismu. Pa Marx, namái dempués de que la humanidá foi quien a producir escedentes (y de que dellos miembros de la sociedá s'apropiaron d'éllos), desendolcose la propiedá privada y l'Estáu.

 

Desígnase con esta espresión a toles doctrines premarxistes, que con munchísima diversidá, puédeseles englobar como utopíes sociales qu'abogaben pola propiedá coleutiva (a diferencia d'un réxime de propietarios iguales) y la igualdá total (incluyendo toles necesidaes) de tolos productores.^[2] Tales doctrines primitives resolvíen el problema de les rellaciones del individuu cola sociedá al traviés de les «sociedaes d'iguales», que bien podía ser una comuña, l'Estáu, etc.

Tales doctrines desenrolláronse na Época Clásica y na Edá Media. Un exemplu de comunismu igualitariu ye l'implantáu n'Esparta por Licurgos tamién designáu como comunismu militar. Esti gobierni namái consideraba como «iguales» a los ciudadanos de la polis, ya que caltenía un réxime esclavista.

Otru exemplu de ciertes doctrines comunistes nún marcu antiguu son les propuestes por Platón en La República;

[...] esisten el meyor Estáu, la meyor constitución y les meyores lleis ellí onde s'aplica esta máxima: too ye común ente amigos.

Platón

Sicasí, el gobiernu yera pragmáticamente lleváu por una aristocracia de filósofos.

Les tendencies igualitaries se desendolcaron en delles de les primeres herexíes cristianes, como tamién nes comuñes anabaptistes.

 

Nun queremos la igualdá escrita nuna tabla de maera, querémosla nes nueses cases, baxo los nuesos techos.

François-Noël Babeuf, Conxuration des Égaux, 1795.

El comunismu como tradición política y ideolócica surde a partir del sieglu XVIII afaláu poles fuertes contradicciones sociales n'Europa. Pel gobiernu del Direutoriu (1795-1799) na Francia revolucionaria François-Noël Babeuf lleva a cabu la Conjuration des Égaux (Conspiración de los iguales), la primer aición revolucionaria llevada a cabu en nome d'una ideoloxía comunista. El babuvismu proponía l'abolición de la propiedá privada, la instauración de la propiedá comunitaria p'asegurar la única y vera igualdá, non sólo política, sinón tamién económica. El movimientu, ye nidio, foi xabazmente reprimíu, si bien el so pensamientu resistió'l pasu del tiempu y enxendró la mayoría de los comunismos posteriores.

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Comunismu.