Eslovenia

Eslovenia se troba en Europa central y sudoriental, tocando os Alpes y marguinando la mar Mediterrania. Se troba entre as latituz 45 ° y 47 ° N, y as longarias 13 ° y 17 ° E. Lo meridiano 15 este cuasi corresponde a la linea meya d'o país en l'adreza ueste-este.^[2] Lo Centro Cheometrico d'a Republica d'Eslovenia ye ubicau en as coordenadas 46 ° 07' 11.8 N y 14 ° 48' 55.2 E. Se troba en Slivna en o municipio de Litija. A tuca mas alta d'Eslovenia ye Triglav (2.864 m); l'altaria promeyo d'o país sobre o livel d'a mar ye de 557 m.

Cuatro rechions cheograficas europeas importants se troban en Eslovenia: os Alpes, os Dinarides, a plana de Panonia y a mar Mediterrania.

Lo termin topografía karstica se refiere a lo saso karstico d'o sudueste d'Eslovenia, una rechión de piedra calsinera de ríos subterranios, congostos y espelungas, entre Ljubljana y a mar Mediterrania. En a plana de Panonia a l'este y nord-este, enta as buegas croata y hongara, o paisache ye esencialment plano. Manimenos, a mayor parti d'Eslovenia ye montanyosa, con arredol d'o 90 % d'a suya superficie terrestre a 200 m u mas sobre o livel d'a mar.

Mas d'a metat d'Eslovenia, que tien 11.823 km², ye cubierta de selvas, ocupando o tercer puesto en Europa, per porcentache d'aria boscosa, dimpués de Finlandia y Suecia. As comarcas son cubiertas sobretot per selvas de faus, abez y caixicos y tienen una capacidat de producción relativament alta. Encara se troban restas de selvas vírchens, as mas grans en a redolada de Kocevje.

Eslovenia se troba en latituz templadas. Lo suyo clima tamién ye influenciau per a variedat de relieu y l'influxo d'os Alpes y la Mar Hadriana. En o nord-este predomina o tipo de clima continental con mayor diferencia entre as temperaturas d'hibierno y verano. En a rechión costera, i hai un clima submediterranio. L'efecto d'a mar sobre as temperaturas tamién ye visible en a val de Soca, mientres que en as rechions d'alta montanya ye present un clima alpino severo. Existe una fuerte interacción entre istos tres sistemas climaticos en a mayor parti d'o país.^[3]

As precipitacions, que a ormino provienen d'o golfo de Chenova, tamién vareyan en tot o país, con mas de 3500 mm en cualques rechions occidentals y descendiendo a 800 mm en Prekmurje. A nieu ye pro frecuent d'hibierno y a capa de nieu récord en Ljubljana se rechistró en 1952 con 146 cm.

En comparanza con Europa occidental, Eslovenia no fa muito aire perque se troba dezaga d'os Alpes. As velocidaz meyas de l'aire son mas baixas que en as planas d'os países vecins. A resultas d'o suyo terreno accidentau, os aires verticals locals con periodos diarios son presents. Amás d'istos, i hai tres aires d'especial importancia rechional: o bora, o jugo y o foehn. Lo jugo y o bora son caracteristicos d'o Litoral. Mientres que o jugo ye humido y calido, o bora gosa estar fredo. Lo foehn ye tipico d'as rechions alpinas d'o norte d'Eslovenia. Cheneralment presents en Eslovenia son l'aire d'o nord-este, l'aire d'o sudeste y l'aire d'o norte.^[4]

Oficialment, Eslovenia ye subdividida en 212 municipios (doce d'os cuals tienen status de municipios urbans). Os municipios son os unicos organos d'autonomía local en Eslovenia. Cada municipio ye encabezau per un alcalde (župan), triau cada cuatro anyos per voto popular, y un consello municipal (občinski svet).

As diez ciudaz mas importants son:

 

A cocina eslovena ye una mestura de cocina centroeuropea (especialment austriaca y hongara), cocina mediterrania y cocina balcanica. Historicament, a cocina eslovena se dividió en cocina de ciudat, casa de campo, casa de campo, castiello, rectoría y cocina monastica. A resultas d'a variedat de paisaches culturals y naturals d'Eslovenia, i hai mas de 40 cocinas rechionals distintas.

Etnolochicament, os platos eslovenos mas característicos yeran os d'una olla, como o ricet, l'estofau d'Istria, o minestrone (mineštra) y o pan de cullara d'hordio sarracín žganci; en a rechión de Prekmurje tamién i hai bujta repa y prekmurska gibanica. Lo prosciutto (pršut) ye una delicadeza d'o litoral esloveno. Lo ruello de nueces (potica) s'ha convertiu en un simbolo d'Eslovenia, especialment entre a diaspora eslovena en os Estaus Unius. As sopas s'adhibioron a las birollas tradicionals solo en l'historia relativament recient.

Cada anyo dende 2000, a "Sociedat pa la Reconoixencia d'as Trunfas Rustidas como Plato Distinto" organiza o Festival d'a Trunfa Rustida, que atraye a mils de vesitants. As trunfas rustidas, que tradicionalment s'han serviu en a mayoría d'as familias eslovenas nomás os domingos, precedidas d'una sopa a pur de carne, como la de vetiella u de pollo, s'han representau en una edición especial de matasiellos d'o Correu d'Eslovenia lo 23 de noviembre de 2012. A salchicha mas conoixida ye a kranjska klobasa.

A partecipacion d'Eslovenia como equipo nacional ye recient porque dende 1929, compitioron con l'equipo d'o Reino de Yugoslavia dica 1945 y dimpués con l'equipo d'a Republica Federal Socialista de Yugoslavia dica 1991.

Os esportes mes practicatos en o país son o fútbol, o baloncesto, o handbol, l'atletismo (mas que mas en as prebas de lanzamientos), a natación, o remo y os esportes d'hibierno, mas que mas o hockey chelo.

• Pachina web oficial d'o Gubierno d'Eslovenia.
• Slovenia.si, portal d'información d'Eslovenia.