Caperucheta Roya

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Caperucheta Roya
Caperucheta y o lupo
Información cheneral
Autor	Cuento popular
Chenero literario	Cuento
Versión en alemán
Títol	Rotkäppchen
Autor	Chirmans Grimm
País	Alemanya
Calendata de publicación	1812
Versión en francés
Títol	Le Petit Chaperon rouge
Autor	Charles Perrault
País	Francia
Calendata de publicación	1697

Caperucheta Roya ye un cuento popular europeu d'o cual existen a-saber-las variants. Ha estau transcrito, entre atros, por Charles Perrault (Le Petit Chaperon Rouge) y os chirmans Grimm (Rotkäppchen). Encara que ye considerau un cuento infantil, contiene elementos referents a la violencia, o sexo y o canibalismo.

A historia se centra en o contraste entre o mundo luminoso y seguro d'o lugar y l'obscuro d'a selva, una antitesi tipicament medieval.

A versión mas conoixida d'o cuento ye a d'os chirmans Grimm, versión de 1857. Caperucheta Roya ye una nena que ha de portar un capazo con birolla pa la suya agüela malauta. A suya mai le heba dito de no trescruzar a selva, consello que Caperucheta Roya no siguió. En a selva, Caperucheta Roya se troba a o lupo, que la embolica y le fa decir-le a on vive l'agüela. Dimpués o lupo s'avanza a Caperucheta Roya y, en plegar ta casa de su agüela, o lupo malvau se mincha a l'agüela de Caperucheta Roya. Cuan arriba Caperucheta Roya, o lupo, que ye en o leito chitau con a ropa de l'agüela de Caperucheta Roya, se fa pasar por l'agüela de Caperucheta Roya y en zagueras consigue minchar-se tamién a Caperucheta Roya. Tot se resuelve l'arribada d'un lenyero, que talla a pancha d'o lupo pa que Caperucheta Roya y a suya agüela puedan salir-ne ilesas y tamién sanas y salvas.

A historia de Caperucheta Roya ye un cuento que s'estendilló por diferents rechions europeas a traviés d'a tradición oral. Se sabe que o cuento ya yera recentau en o sieglo XIV en Francia.

La finta nonna ("La falsa agüela") ye o títol d'una antiga versión italiana, en a que Caperucheta Roya lo soluciona tot ella sola emplegando a suya propia estrucia. Beluns afirman que ista versión ye a mas amanada a la orichinal y que o personache d'o lenyero s'incluyó dimpués.

En cualsiquier caso, a versión escrita mas antiga d'o cuento ye Le Petit Chaperon Rouge, que apareixe en a replega de cuentos de Charles Perrault del 1697. A primera versión d'o cuento de Caperucheta Roya de Charles Perrault ye muito mas siniestra y muito mas fosca que a segunda versión posterior, escrita por os chirmans Grimm. En ista versión Caperucheta Roya ye una "mesacha atractiva de buena familia" que en rematar o cuento de Charles Perrault ye minchada por o lupo malvau, qui tamién s'ha minchau a la suya pobra agüela. A la fin d'o cuento de Caperucheta Roya, Charles Perrault da una explicación explicita d'a moral, d'a que no ye dificil quitar-ne o evident conteniu sexual:

En o sieglo XIX, os chirmans Grimm en recullen dos versions alemanas, as de Jeanette Hassenpflug (1791–1860) y Marie Hassenpflug (1788–1856). Os chirmans Grimm transformoron una d'as versions en a historia prencipal y a segunda en una continación. A primera, con o títol de Rotkäppchen, fue incluyida en a primera edición d'a suya replega de cuentos Kinder- und Hausmärchen (1812). En ista segunda versión d'a historia de Caperucheta Roya d'os chirmans Grimm, Caperucheta Roya y a suya agüela son salvadas por un cazataire intresau en a piel d'o lupo. En a segunda historia Caperucheta Roya y su agüela, gracias a la experiencia con o primer lupo, en escubren, capturan y matan un atro.

Mientres a Guerra Civil Espanyola o cuento se politizó y a color d'o chambergo y a caperucha yera royo u azul pendendo d'o bando:

Caperucheta Roya, ha teniu cuantos autors que le han meso musica. Un d'istos que'n composó una opereta infantil, estió o checo Anton Ptacek, obra que tenió prou acceptación en a suya patria.^[2]

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Caperucheta Roya.