Baikalsee

Baikalsee
Detailcharte vum Baikalsee
Geographischi Lag	Russland, Asie
Zueflüss	Selenga, Oberi Angara, Bargusin u. a.
Abflüss	Angara
Date
Koordinaten	53° 18′ N, 108° 0′ O53.302777777778108.00472222222455.5Koordinate: 53° 18′ N, 108° 0′ O
Höchi über em Meeresspiegel	455,5 m
Flechi	31.492 km² (ohni Insle)dep1
Seebreiti	82 km
Volume	23.000 km³ (maximal)dep1
Umfang	2125 km
Maximali Diefi	1642 m[1]
Bsundrigs	– diefschte un eltschte Sießwassersee vu dr Ärd – Wältnaturerb syt 1996

f

Dr Baikalsee (russisch о́зеро Байка́л/osero Baikal; burjatisch Байгал нуур/Baygal Nuur „ryyche See“; vilmol au aifach Baikal gnännt) isch e See z Sibirie, Russland (Asie). Är isch mit 1642 Meter dr diefscht un mit iber 25 Millione Johr dr eltscht Sießwassersee vu dr Ärd.^[2] Syy ainzige Abfluss, d Angara, fließt iber dr Jenissei in d Karasee vum Polarmeer. Anne 1996 isch d Baikal-Region vu dr UNESCO zum Wältnaturerb erklert wore.^[3]

Dr Baikalsee lyt in dr Sidsibirische Gebirg uf dr Gränze zwische dr Oblast Irkutsk am weschtlige un nerdlige Stade un dr Republik Burjatie am eschtlige un sidlige Stade. Zue dr Hochgebirg, wu dr See umramme, zelle s Baikalgebirg am Wescht- un Nordweschtstade, s Stanowoihochland im Nordoschte, s Bargusingebirg un s Ulan-Burgassy-Gebirg am Oschtstade, s Chamar-Daban-Gebirg im Side un s Sajangebirg im Sidweschte vum See.

D Wasseroberflechi vum Baikalsee umfasst 31.492 km² un lyt 455,5 m Heche iber em Meeresspiegel. Dr See isch mit 25 Millione Johr dr eltscht un mit 1642 m dr diefscht See vu dr Ärd. Är het e Stadelengi vu rund 2125 km, isch vum Sidweschte zum Nordoschte 673 km lang (Mittellinie vum Baikals) un maximal 82 km brait. Syy durschnittligi Braite isch 48 km.

Rund um dr See herrscht e kontinäntal, relativ mild Nodelwaldklima. S git rund 2000 Sunnestunde im Johr, dr Dezämber isch doderby mit 77 dr sunneermscht un dr Juni mit 275 Sunnestunde dr sunnerychscht Monet. S het rund 450 mm Niderschlag im Johr, dodervu im Februar 9 mm un im Juli 120.

D Winter (Novämber–Merz) sin mit Durschnittstämperature um −20 °C drucke-chalt, s herrscht vu aafangs Novämber bis Ändi Merz Duurfroscht. In dr Bärge rund um dr See lyt vu Mitti Septämber bis Ändi Juni Schnee, derwylscht dr Schnee in dr Däler vu Mitti Novämber bis aafangs April lyt. D Tämperaturechenne bis uf um −50 °C aabegoh.

S Friejohr (April/Mai) un s Spotjohr (Septämber/Oktober) sin mit je nume zwee Monet seli churz. Nachtfrescht chaa s bis in dr Juni gee un derno scho wider ab Ändi Augschte.

D Summer (Juni–Augschte) sin mit Durschnittswärt um 15 °C un Dagestämperature vilmol iber 20 °C relativ warm. In däre Zyt het s dr maischt Räge.

Dr Baikal bildet s grescht Reservoir an flissigem Sießwasser uf dr Ärd mit eme Fimftel vu dr flissige Sießwasserreserve. Dr See het e Volume vu 23.000 km³, was dodermit greßer isch wie des vu dr Oschtsee un eppen em 480-fache Wasserinhalt vum Bodesee entspricht. S Yyzugsbiet vum See umfasst mit syne Zuefliss rund 1,5 Mio. km². Des isch meh wie s Vierfach vu dr Flechi vu Dytschland.

Gspyst wird dr Baikalsee vu 336 Fliss un uuzellige Bäch. Di greschte sin di Ober Angara, d Selenga un dr Bargusin. D Angara isch hite dr ainzig Abfluss vum See un ain vu dr große Fliss vu Sibirie. Drotz ass ihri Abflussmängi eso groß isch, mießt d Angara rund 400 Jahre lang fließe, bis dr Baikalsee läär wär.

Ärdgschichtlig het dr See no zwee wyteri Abfliss ghaa: Dr erscht isch e weng wyter nerdlig gläge wie d Angara un het Aaschluss ghaa an s Bett vu dr hitige Lena. Dur d Gebirgsbildig (Baikalgebirg) isch dää Abfluss verspeert wore. Dr zweet Abfluss isch wyter sidlig gläge un dur e Ärdbidem vor rund 16.000 Johr verschlosse wore.

Dr Baikalsee isch Dail vun ere kontinäntale Riftzone (Grabebruch). Des sognännt Baikal-Rift, wu sich syt Johrmillione vun ere Schwechigszone zuen ere Riftzone entwicklet het, wytet un verdieft sich allno um je 2 cm im Johr.

Wel do di eurasisch un di amurisch Platte ussenanderdrifte, entstehn Riss in dr Ärdkruschte. Verursacht wird des dur d Kollision vu d wyt sidli vorglagerete Indische Platte, wu wie ne Wegge di andere Platte ussenanderdruckt. D Zone vum Baikal-Rift, wu di grescht Schwechig ufwyst, lyt im Beraich vum Baikalsee.

Dr Riss, wu dr See din lyt, isch rund 1600 km lang, fascht 6 km dief un mit Sedimänt ufgfillt. Wäge däm goht dr Baikalsee „nume“ bis in 1642 m Diefi. Dodermit lyt im diefschte See vu dr Ärd au ihri diefscht Kryptodepression, also dr diefscht Sank.

E Vilzahl vu Thermalquälle un e gstaigereti seismisch Aktivitet dyte druf hii, dass d Ärdkruschte in däre Region seli aktiv isch.

Im Baikalsee het s 22 greßeri un an syym Stade e Huffe chlaineri Insle, derzue e groß Zahl vu Felse, wu us em Wasser rage. Di grescht Insle isch Ol'chon am Weschtstade (730 km² groß un 72 km lang), wus bis 1276 m hochi Bärg druf het (821 m iber em Spiegel vum See). Di grescht Halbinsle vum See isch Swjatoi Nos am Oschtstade mit bis 1636 m hoche Bärg (1181 m iber em Seespiegel).

• 
  Insle Ol'chon, Blick no Sidoschte bzw. Gremjatschinsk
• 
  Insle Ol'chon
• 
  Insle Ol'chon, bi Schamanka

Noch em Zweete Wältchrieg isch d Induschtrialisierig in dr Umgebig vum See firschidribe wore, was vor allem dur di Transsibirisch Yysebahn un d Baikal-Amur-Magischtrale megli woren isch. Doderzue sin bi Baikalsk (1966) un Selenginsk Bapyr- un Zällstofffabrike böue wore un mer het mit eme exzessivbe Fischfang aagfange. Dur d Induschtrialisierig sin au d Stedt Seestade gwagse, vor allem Baikalsk. D Abwässer vu dr Stadt un dr Industrie wäre uugrainigt in dr Baikalsee glaitet. Baides drait zimli zuene Belaschtig vu dr dertige Umwält by, vum Seewasser, vu dr Beede un vu dr Luft.^[4]

D Bapyr- un Zällstofffabrik bi Baikalsk het anne 2003^[5] e Kredit vu dr Wältbank iberchuu, no Aagabe vu Greenpeace in Hechi vu 22,4 Millionen US-Dollar, go d Modernisierig vum Wärch mitfinanziere. Wel d Umsetzig vum Umböublan mangelhaft bliben isch, het d Wältbank anne 2005 dr Kredit wider zruckzoge.^[6] Dr Guverneer vum Biet Irkutsk het 2009 versproche, dass es Wärch zuegmacht wird.^[7] Die Entschaidig isch aber vum Minischterbresidänt Putin revidiert wore,^[8] was zum Brotescht dur Umwältexperte gfiert het.^[9]

S Landschaftsbild am Baikalsee wird bedroht dur d Nutzig vu dr Wälder. Dr Stade wird allmee zueböue mit Datscha vu neiryyche Russe, vilmol ohni sich an di nationale oder regionale Gsetz zum Natur- un Landschaftsschutz z halte.

Gege d Zersterig vu dr Landschaft un dr Natur vu dr Baikal-Region sin an vile Ort Naturschutzbiet un dailwys au Nationalpark yygrichter wore. Am mittlere Weschtstade vum Baikalsees lyt s Lena-Naturreservat, am Stade vis-à-vis d Bargusin-Naturreservat, wu siflig dervu dr Transbaikal-Nationalpark aaschließt. Am Sidänd vum See isch s Baikal-Naturreservat yygrichtet. Vu dr am Weschtstade glägene Insle Ol'chon bis wenigi Kilometer vor s Sidänd vum See goht dr Cisbaikal-Nationalpark. Derzue git s um dr ganz Baikalsee ne Kischteschutzzone.

Anne 1996 isch di risig Baikal-Region vu dr UNESCO in d Lischt vum Wälterb as Wältnaturerb ufgnuu wore.

Im Baikalsee het s in rund 1.100 Meter Wasserdiefi s Neutrinoteleskop BDUNT. D Aalag bstoht us 192 Liechtsänsore, wu zylinderfermig aagordnet sin (Hechi vu dr Aalag 80 Meter, Durmässer 50 Meter). S Teleskop dient dr Erforschig vu Neutrino.

S Limnologisch Inschtitut vu dr Sibirische Abdailig vu dr Russische Akademi, wu zum Irkutsker Wisseschaftszäntrum ghert, bedrybt z Listwjanka ne Museum zue dr Flora un Fauna vum Baikalsee.

Dr Baikalsee un syy Umwält wyyse ne ainzigartigi Flora un Fauna uf: Eppe zwee Drittel vu dr rund 1500 Dier- un 1000 Bflanzenarte sin endemisch, chemme also nume do vor. Wel dr See all diefer wird, hän d Dier vil zyt zue Aabassig ghaa, doderur het s au in 1,6 km Diefi e hoch Arteryychtum.

Im See git s aini vu wältwyt nume zwoo Robbearte, wu im Sießwasser vorchemme,^[10] d Nerpa oder Baikalrobbe. Dr Omul, e Maräneart, un dr Golomjanka, e Fettfisch, dr Sießwasserfisch, wu am diefschte vorchunnt uf dr Ärd, chemme au do vor. Megli wird des unter anderem au dur di nider Wassertämperatur vum See, wu an dr Oberflechi im Johresmittel nume bi 7 °C lyt. In chaltem Wasser chaa mee Suurstoff glest wäre. Insgsamt git s im Baikalsee 128 Fischarte,^[11] zwoo dervu endemisch: D Diefwassergroppe (Abyssocottidae) un d Baikal-Elfisch (Comephoridae).

S Wasser vum Baikalsee wird ständig uf natyligi Wyys gchert, so dass syy Rainhaitsgrad extrem hoch isch. Fir syni Syyferi sorge winzigi Flohchräbs (230 Arte, wu 90 % vu dr Biomasse vum See uusmache). Wichtig isch vor allem e winzige Chräbs, dr Baikal-Epischura (Epischura baikalensis), wu di chlainschte Alge un Bakterien frisst. Dää Chräbs isch nume anderthalb Millimeter lang, aber uf aim Quadratkilometer Wasserschicht zelle d Wisseschaftler bis zue drei Millione vu däne Dierli. E andere, e weng greßere Flohchräbs, wu vu dr Seeaawohner Jur gnännt wird (Macrohectopus branickii), chaa doti Fisch, vertrunkeni Insekte un sogar Landwirbeldier uffrässe.

Im 2 Millione Hektar große Nationalpark findet mer unter anderem Luchs, Bäre, Hirsch un Welf.

1. ↑ A new bathymetric map of Lake Baikal. MORPHOMETRIC DATA. INTAS Project 99-1669.Ghent University, Ghent, Belgium; Consolidated Research Group on Marine Geosciences (CRG-MG), University of Barcelona, Spain; Limnological Institute of the Siberian Branch of the Russian Academy of Sciences, Irkutsk, Russian Federation; State Science Research Navigation-Hydrographic Institute of the Ministry of Defense, St.Petersburg, Russian Federation.. Ghent University, Ghent, Belgium. Abgrüeft am 9. Juni 2009.
2. ↑ Der tiefste See der Welt Archivlink (Memento vom 22. März 2012 im Internet Archive)
3. ↑ Lake Baikal
4. ↑ Der Baikalsee in Gefahr Archivlink (Memento vom 13. Novämber 2011 im Internet Archive), www.russland.ru vum 23. Oktober 2003, abgruefen am 4. Merz 2008.
5. ↑ Allgemeine Papierrundschau, Jahresinhalt 2003 (Memento vom 8. Februar 2012 im Internet Archive), abgruefen am 4. Merz 2008.
6. ↑ Baikalsee: Weltbank dreht Geldhahn zu Archivlink (Memento vom 11. Jänner 2009 im Internet Archive), Greenpeace Dytschland, 11. April 2005, abgrufen am 4. Merz 2008.
7. ↑ Endlich: Das Zellulosekombinat am Baikalsee schließt – Mäldig vu dr Internetzytig Russland-Aktuell iber e Ufdritt vum Guverneer vu dr Oblast Irkutsk Igor Jessipowski am 15. April 2009 z Irkutsk
8. ↑ Putin lässt umstrittene Fabrik am Baikalsee wieder öffnen (Memento vom 23. Jänner 2010 im Internet Archive) – Meldung uf ORF.at, abgruefen am 24. Jänner 2010.
9. ↑ Umweltstreit um Zellstoff- und Papierkombinat Baikalsk – Mäldig vu RIA Novosti, abgruefen am 24. Jänner 2010.
10. ↑ Adolf Remane, Volker Storch und Ulrich Welsch: Kurzes Lehrbuch der Zoologie. 3., völlig neu bearbeitete Auflage 1978, S. 488.
11. ↑ Fishbase Species in Lake Baikal

• Tatjana Kuschtewskaja: Der Baikal. Geschichte und Geschichten rund um den Baikalsee. Wostok Verlag, Berlin 2009. ISBN 978-3-932916-36-6.
• Bodo Thöns: Den Baikalsee entdecken. Trescher Verlag, 2004, 2. Aufl. aktualis., 2007, ISBN 978-3-89794-100-7
• Heike Mall, Roger Just: Baikal. See und Region. Reisehandbuch. Reise Know-How Verlag, 2005, 2. Aufl. aktualis., 2007, ISBN 978-3-8317-1546-6
• Klaus Bednarz: Ballade vom Baikalsee Europa-Verlag, München; Wien, 1998, ISBN 3-203-75504-1

 Commons: Baikalsee – Sammlig vo Multimediadateie

• Iidrag in der Wälterbliste vo dr UNESCO uf Änglisch und uf Französisch

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Baikalsee“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.