Hàwenàu

 

 

Hawenau lejt àn de Moder un het ìn sim Gebìet de Hawenauer Wàld; s Gebìet vu Hawenau ìsch àrich groß, de greescht ìm Elsàss. Der Wàld màcht e geogràphischi Granz fer d Region wi ìm Norde vum Wàld lejt: die Region heißt "Outre-Forêt" uf Frànzeesch, uf Elsassisch "Hìnter'm Wàld". (D elsassischer Dialekt, wi dert greddt ware, bìlde e Ìwergàngzone zwìsche Àlemànnisch un Südfränkisch.)

D Gare vu Hawenau ìsch ìm Nordelsàss bsondersch wichtich. Zigg fàhre rejelmassich uf Strossburi, Nederbrunn un Wisseburi. Die letscht Stàdt erlaubt, ìns Ditschlànd (Region Pfalz) ninzekumme.

D Gare ìsch zwische 2017 un 2020 totàl renoviert worre. Àm Ànfàng ìsch e Füessgangerbruck ìwer d Gleise hargstellt worre. Àb 2019 het de Uffböj vu'me neje moderne Gebej àngfànge. D Böjàrweite sìn ands 2020 fertich worre.

S naagscht làngfrìschtich Projakt isch d Zuggverbìndung zwische Hawenau un Karlsruh widder ìn Betrieb màche. De Zugg dät vor d Gare vu Ewerhoffe un Süfflum durichfàhre. D Schiene àn de ditsch-frànzeesch Granz nawe Bänem laje nooch uf de Rhinbruck, àwer sotte zeerscht ufgefrischt ware.

D Ursprung ìsch e Jàchtgebìet uf're Ìnsel uf de Moder, wi ìm Herzogtum vu Schwowe gheert het.

Àm Ànfàng vum 12. Johrhundert het denooch do de Frìedrìch II. de Ainawich (der Einäugige) e Wàsserburi geböje. Siner Sohn, de Kaiser Frìedrìch I. Barbarossa het e Pàlàscht drüs gmàcht un het d Stàdt Hawenau gegrindt.

Zìtter 1262 ìsch Hawenau e freji Stàdt gewan. Àm 28. Augscht 1354 ìsch de Zehnstädtebund ufgstellt worre un Hawenau ìsch debii gewan, àss Hauptstàdt. Ìn 1648 ìsch de Weschtfàlisch Frìdde unterschrìwe worre; do het Hawenau siner Stàtus àss freji Stàdt verlore. D Städter vum Zehnstädtebund sìn mit dem nìtt inverschtànde gewan un hàn Wederschtànd degeje gmàcht. Ìm 1680 het's àwer de Kennich Ludwig XIV. unterworfe; do ìsch Hawenau verbrannt worre, durich d Trupp vum Generàl de Monclar, ìm 1677.

Ìm Johr 1871 ìsch Hawenau ditsch worre. Uf Ditsch schriibt m'r siner Nàmme Hagenau, d ditsch Üssproch ìsch fàscht gliich wie uf Frànzeesch.

Nooch'em eerschte Waltkrìej ìsch d Stàdt wìdder frànzeesch worre.

Dr Maire vun Hawenau ìsch dr Claude Sturni. Hawenau gheert züem Kommünàlverbànd Haguenau.

De elsassisch Dialekt vun Hawenau gheert züem Owerrhinàlemànnisch, àwer mìt'me stàrike Ìnfluss vum Frànkische.

Züem Baischpiel sprache d Hawenauer "güet" [g̊ʏːt] un "mìed" [mɪːd̥] mìt're lànge Monophthong üs, ànstàtt d klàssische Diphthongue [g̊yət] un [mɪəd̥] wi uf Elsassisch efters getroffe sìn.

Hawenau het e Pàrtnerschàft mìt de Stàdt Landàu ìn de Pfàlz (Ditschlànd). Ìn 2013 hàn d zwei Städt d fuffzich (50) Johre vu de Pàrtnerschàft g'fiirt.

• Josel von Rosheim (1476–1554), Rachtsgelehrter
• Wolfgang Capito (1478–1541), Reformàtor
• Heinrich Gran (tàtig 1489–1527), Drucker
• Caspar Bitsch (1579–1636), Rachtsgelehrter
• Philipp Friedrich Böddecker (1607–1683), Komponischt un Orgànischt
• Philippe Christophe Hallez (1778–1842), Militär un frànzeescher Politiker
• Joseph Guerber (1824-1909), Schrìftsteller un Journalischt, Vikar ìn Hawenau
• Louis Eisenmann (1867–1937), Slàwischt un Historiker
• Paul Senge (1890-1913), Flìejerpionier
• Karl Gengler (1886–1974), Politiker, Làndtàgsàbgeordneter
• Johannes Stroux (1886–1954), Philologe, Àlthistoriker
• Werner Barkholt (1902–1942), kàtholischer Geischtlicher
• Marius Schneider (1903–1982), Musikwìsseschàftler
• Roger Corbeau (1908–1995), Fotogràf
• Alfred Klein (1916–1944), het geje d Nàzis wederschtànde
• Pierre Seel (1923–2005), KZ-Ìwerlawender
• Marie-Louise Roth (* 1926), Literàturwìsseschàftler
• Sébastien Loeb (* 1974), frànzeescher Rallye-Fàhrer
• Stéphane Besle (* 1984) Füeßbàller

• Gschìcht Museum, ehmàlichi Kànzlei
• Elsassisches Museum, greescht Museum vum Unterelsàss nooch Stroßburi

•  
  Gschìcht Museum
•  
  Elsassisches Museum

• Romànischi und gotischi Kìrich St. Georg Kìrich
• Gotischi Kìrch St. Niklàus Kìrich
• Prodeschdandischi Kìrich

•  
  Georgkìrch
•  
  Niklàuskìrch
•  
  Prodeschdandisch Kìrch

• Rascht vu dr mìttelàlterliga Stàdtbefeschtigung : Wisseburjer Tor, Fìschertor, Rìtterturm
• Àltes Bìrgerschpidàl
• Àlti Scheier

•  
  Weißaburger Tor
•  
  Fìschertor
•  
  Rìtterturm
•  
  Birgerschpidal
•  
  Scheier

• Theàter (1842–46)
• Synagoge (1820, 1940 durich d Nàzi kàpüt gmàcht, 1959 wìeder ufgeböje)

•  
  Stàdttheàter
•  
  Synagoge

• Hopfehàlle (1867, erwitert 1881 un 1908)
• Àlti Wàssermìhle
• Brunne: Georgebrunne (Mìttelàlter), Ìmmalebrunne (18. Johrhundert), Delphinbrunne (1825)
• Àlti Zoll vum Spotmìttelàlter
• Bàrocki Bìrgerhiiser (18. Johrhundert)

 

Im Ortstail Mariethal stehn e Wallfahrtskirich un d ehmàlich Klosterkirch vom Kloster Mariethal.

  Commons: Hàwenàu – Sammlig vo Multimediadateie

• Die Sehenswürdigkeiten Haguenaus (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/structurae.de (dütsch)

1. ↑ Liste des maires au 25 avril 2014 (data.gouv.fr)