Ewe (volk)
Die Ewe (Ewe: Eʋeawó, letterlik: "Ewe-volk"; of Mono Kple Volta Tɔ́sisiwo Dome, letterlik: "Ewe-nasie", Eʋenyigba, "Ewe-land"[3]) is 'n etniese groep inheems aan Wes-Afrika wat Ewe as moedertaal praat. Hulle bly veral in die suide van die drie lande Ghana, Togo en Benin. In Ghana is hulle met sowat 13,9% die derde grootste etniese groep ná Akan (47,5%) en Mole-Dagbani (16,6%).[4] In Togo is hulle met sowat 32% van die bevolking die grootste etniese groep. In Benin bevolk hulle veral die suidwestelike gebiede langs die Atlantiese Oseaan se kus.
| Ewe | |
|---|---|
 Ewe-musici in Togo | |
| Totale bevolking: | ca. 6,7 miljoen[1] |
| Belangrike bevolkings in: |  Ghana 3,3 miljoen |
| Taal: | Ewe |
| Geloofsoortuiging: | Christendom (50%),[2] Vodun tradisionele godsdiens, Islam, Judaïsme |
| Verwante etniese groepe: | Ander Gbe-volke soos Aja, Fon, Gen en Phla-Phera |
Hul gelyknamige taal behoort tot die Niger-Kongo-tale se Gbe-taalfamilie.[6] Hulle is verwant aan ander mense wat Gbe-tale soos Fon, Gen, Phla-Phera, en Aja in Benin, Togo en Nigerië praat.
Die Ewe bly veral langs die suidelike kusstreek van Wes-Afrika, suid en oos van die Voltarivier tot by die Monorivier op die grens tussen Togo en Benin.[7] Hul tuiste, die Ewe-land, streek oor die Voltastreek in suidoostelike Ghana (voorheen Brits-Togoland), suidelike Togo (voorheen Frans-Togoland) en die suidwestelike dele van Benin.[8] Na die Ewe-streek word soms as Ewe-nasie of Eʋedukɔ́-streek (Togoland in die koloniale literatuur) verwys.[1]
Die Ewe is onderverdeel in vier groepe gebaseer op hul dialek en geografiese blyplek: Anlo Ewe, Mina, Anechɔ, Ʋedome(Danyi), Tongu of Tɔŋu. Die tradisionele taal van hul literatuur is die Anlo-ondertak.
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (en) James Minahan (2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: Ethnic and National Groups Around the World A-Z. ABC-CLIO. pp. 589–590. ISBN 978-0-313-07696-1.
- ↑ (en) John A. Shoup III (2011). Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. ABC-CLIO. p. 90. ISBN 978-1-59884-363-7.
- ↑ (en) Basic Ewe for foreign students Geargiveer 17 September 2012 op Wayback Machine, bl. 206.
- ↑ "Ghana". CIA World Factbook (in Engels). Central Intelligence Agency. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
- ↑ "Ewe (Togo)" (in Engels). Flags of the World. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Mei 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
- ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Éwé" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 April 2020. Besoek op 10 Augustus 2019.
- ↑ (en) John A. Shoup III (2011). Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia. ABC-CLIO. pp. 89–90. ISBN 978-1-59884-363-7.
- ↑ (en) Anthony Appiah; Henry Louis Gates (2010). Encyclopedia of Africa. Oxford University Press. pp. 454–455. ISBN 978-0-19-533770-9.
Eksterne skakels
wysigWikimedia Commons het meer media in die kategorie Ewe (volk).
- (en) "Ewe". Encyclopædia Britannica. Besoek op 10 Augustus 2019.