Walvisagtiges
Die walvisagtiges of setaseë (Cetacea, Latyn: cetus, walvis, uit Grieks) is, hoewel hulle glad geen hoewe of selfs tone meer het nie, 'n groep binne die orde Cetartiodactyla (die ewehoewiges) wat die walvisse, dolfyne, en seevarke insluit. Dit is lank as 'n eie orde beskou, maar genetiese navorsing het getoon dat hulle naverwant is aan die seekoeie.
| Walvisagtiges | |
|---|---|
| |
| Bultrugwalvis wat na die oppervlak kom | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Infraklas: | |
| Superorde: | |
| Orde: | Cetartiodactyla
|
| Infraorde: | Cetacea
|
| Parvorde | |
|
Mysticeti | |
| Diversiteit | |
| Ongeveer 88 spesies | |
Cetus is Latyn en word in biologiese name gebruik om "walvis" aan te dui; die oorspronklike betekenis was meer algemeen, "groot seesoogdier". Dit is afkomstig van die Antieke Grieks κῆτος (kētos), wat "walvis" of "enige reuse vis of seemonster" beteken het". In Griekse mitologie is die monster wat deur Perseus verslaan is, en in die sterrebeeld Cetus uitgebeeld word, Ceto genoem. Setologie is die tak van marienewetenskap wat handel oor die studie van walvisagtiges.
Walvisagtiges is dié soogdiere wat die beste aangepas is tot lewe in die water. Hulle liggame is spilvormig. Hulle voorste ledemate is tot vinpote aangepas. Die piepklein agterste ledemate is onontwikkeld; hulle is nie aan die ruggraat geheg nie en is binne die liggaam verberg. Die stert het horisontale stertvinne. Walvisagtiges is byna haarloos en word deur 'n dik laag walwisspek beskerm. As 'n groep word hulle gekenmerk deur hoë intelligensie.
Die Cetacea bevat ongeveer negentig spesies, almal seediere behalwe vir vier varswaterdolfynspesies. Die orde word in twee subgroepe onderverdeel, Mysticeti (balein- of baardwalvisse) en Odontoceti (tandwalvisse, wat dolfyne en seevarke insluit). Die spesies wissel in grootte van die Commerson se dolfyn en Tucuxi tot die blouwalvis, die grootste dier wat nog ooit bestaan het.
Afstamming
wysigDaar is eers gedink dat die Cetaceae se voorsate verwant was aan die Mesonychidae, wat omtrent 55 miljoen jaar gelede geleef het en wat tande gehad het wat baie lyk soos die walvisse s'n.
Maar die genetiese navorsing het in 1997 getoon dat hulle 'n sytak van die ewehoewiges sou wees, wat naverwant aan die seekoeie is. Die paleontoloë was aanvanklik skepties. Ewehoewiges het nogtans astragali (enkelbeendere) wat 'n kenmerkende vorm het. Die Mesonychidae het hierdie kenmerk nie. Moderne walvisse het egter geen enkelbeendere nie.
Die vroegste groep walvisse waarvan fossiele gevind is, is die Archaeoceti soos Pakicetus van omtrent 50 miljoen jaar gelede. Hulle het steeds pote en hulle enkelbeendere is inderdaad soos die ewehoewiges s'n.[1] Later is deur die vonds van Indohyos die verwantskap met die seekoeie ook bevestig.[2] Die genetiese resultate is dus deur die fossiele bevestig en die paleontoloë het 'n nuwe respek vir hulle kolloga's wat molekulêre genetika bedryf gekry.
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ Indiana.edu.
- ↑ Cetacean Paleobiology Felix G. Marx, Olivier Lambert, Mark D. Uhen, John Wiley & Sons, 2016, ISBN 1-118-56136-8, ISBN 978-1-118-56136-2, bls.96,97
Eksterne skakels
wysigWikimedia Commons het meer media in die kategorie Walvisagtiges.