Nancy

Nancy
Die Stanislas-plein (Place Stanislas)
Wapen
Nancy
Koördinate: 48°41′37″N 6°11′05″O / 48.69361°N 6.18472°O / 48.69361; 6.18472
Land	Frankryk
Gewes	Grand Est
Département	Meurthe-et-Moselle
Arrondissement	Nancy
Kanton	Nancy-Oos, Nancy-Noord, Nancy-Wes, Nancy-Suid
Stigting	10de eeu
Regering
• Burgemeester	Laurent Hénart
Oppervlak
• Stad	15,01 km2 (5,8 vk. myl)
Hoogte	188–353 m (617–1 158 ft)
Bevolking
• Stad	105 162
• Digtheid	7 083/km2 (18 340/vk. myl)
• Stedelik	434 479
Poskode	54000
Skakelkodes	54395
Webwerf	nancy.fr

Nancy is 'n stad en munisipaliteit in die Franse gewes Grand Est en die prefektuur (hoofstad) van die département Meurthe-et-Moselle. Die stad was die eertydse politieke hoofstad van die Hertogdom Lotaringe, tot met die hertogdom se aansluiting by Frankryk in 1766. As gevolg van stedelike groei het Nancy en die kleiner omliggende dorpe mettertyd saamgesmelt, en hulle vorm deesdae die stadsgebied Groter Nancy. Die bevolking van Groter Nancy was 434 000 inwoners in 2008, waarvan 106 000 binne die oorspronklike stadsperke van Nancy gewoon het.

Nancy is langs die Meurthe rivier in die Noord-Ooste (le Grand Est) van Frankryk geleë, in die suide van die département Meurthe-et-Moselle, en in die middel van die gewes Lotaringe. Hy bevind hom op die kruispunt van twee groot vervoerroetes: die Noord-Suid roete Brussel-Luxemburg-Metz-Nancy-Lyon-Marseille, en die Oos-Wes roete tussen Parys en Straatsburg.

Nancy en 19 kleiner dorpies vorm die stadsgebied Groter Nancy. Hierbinne word Nancy deur die dorpe Maxéville, Malzéville, Saint-Max, Laxou, Tomblaine, Viller-lès-Nancy, Vandoeuvre-lès-Nancy en Jarville-la-Malgrange omring. As gevolg van die uitbreiding van hierdie dorpe, word die indruk van een aaneenlopende stad geskep, en is die oorspronklike stadsgrense moeilik uitkenbaar.

Die oudste verwysing na Nancy dateer uit 896 in die vorm Nanceiacum, wat mees waarskynlik 'n Latynse vorm van 'n ouer Keltiese naam was. Soortgelyke Keltiese name, soos Nantiat, Nandy, Nangy en Nances was destyds volop in die omliggende gebied, alhoewel hierdie plekke deesdae meestal verfransde name het. Die oorsprong van die naam Nancy is onseker. Een moontlikheid is dat hy van die Keltiese woord nant, wat vallei of rivier beteken, afgelei is. Dit sou dan in verwysing na die Meurthe rivier wees, waarlangs Nancy ontstaan het.

Die omstreke van Nancy het 'n reeks prehistoriese fondse opgelewer, waaruit dit duidelik is dat die gebied reeds in die 5e eeu voor Christus permanente nedersettings geken het. Ten spyte hiervan wil dit voorkom of die huidige stadsgebied eers gedurende die Merowingiese tydperk in die 7e eeu bewoon is.

Die stigting van Nancy word gewoonlik teruggevoer na die 11e eeu toe Gerard van Lotaringe 'n kasteel hier opgerig het. Rondom die kasteel het 'n dorp ontstaan wat later in die 11e eeu die hoofstad van die hertogdom Lotaringe geword het.

In 1218 is Nancy feitelik geheel en al afgebrand gedurende die Opvolgingstryd van Champagne. Hierna is hy heropgebou, vergroot en deur 'n nuwe kasteel beskerm.

In 1475 word Lotaringe deur die Boergondiese hertog Karel die Stoute binnegeval. Na 'n reeks beleërings en besettings van stede, insluitende Nancy, word die Slag van Nancy op 5 Januarie 1477 net buite Nancy geveg. Tydens hierdie veldslag behaal Rene II, hertog van Lotaringe 'n beslissende oorwining oor die Boergondiërs. Rene II word deesdae ook onthou vir 'n aantal pragtige bouwerke wat hy laat opgerig het. Dit sluit onder meer die Palais des Ducs de Lorraine (Palleis van die Lotaringse Hertoë) in, sowel as 'n reeks imposante kerke: die Église des Cordeliers, die Notre-Dame de Bonsecours, en die Basilique de Saint-Nicolas-de-Port.

Tydens die bewind van hertog Karel III ondervind Nancy 'n bloeitydperk. Die stad word aansienlik uitgebrei deur die aanleg van die Ville Neuve (nuwe stad) en die omringing deur 'n vergrote stadsmuur. Die nuwe stadsgebiede is deur die Italiaanse argitek Hieronimo Citoni ontwerp en het 'n geordende reghoekige uitleg (oftewel plan hippodamien) in teenstelling met die willekeurige middeleeuse uitleg van die ouer stad. Hierdie verskil is nog steeds opvallend in die moderne stad.

Gedurende die 17e en 18e eeu word Lotaringe deel van die stryd tussen Frankryk en die Habsburgse ryk en Spanje. In 1738 word die Opvolgingstryd van Pole deur die Verdrag van Wene beëindig. As deel van die verdrag word Lotaringe aan die voormalige Poolse koning Stanislas Leszczynski gegee op die voorwaarde dat die gebied na sy dood by Frankryk ingelyf sou word. Die destydse hertog van Lotaringe, Francois III, ontvang Toskane in ruil vir sy gewilligheid om van Lotaringe afstand te doen. Stanislas was 'n verligte heerser wat bekend geword het vir die opheffingswerk wat hy onder sy onderdane gedoen het. Onder sy bewind bereik Nancy 'n kulturele hoogtepunt, en hy word deesdae vereer deur die Place Stanislas, wat as een van Frankryk se mooiste publieke pleine beskou word. Menigte ander geboue, soos die Porte Stanislas ('n voormalige stadspoort), is ook na sy dood na hom vernoem. Stanislas is in 1766 oorlede, waarna die hertogdom deel van Frankryk geword het. In 1777 word Nancy die setel van 'n biskopdom, en in 1790 die hoofstad van die departement Meurthe (herdoop na Meurthe-et-Moselle in 1871).

In 1871 vind die Frans-Duitse oorlog plaas waardeur Frankryk die Elsas asook 'n groot deel van Lotaringe aan die Duitsers moet afstaan. Nancy bly egter onder Franse beheer, en sy bevolking verdriedubbel byna binne die volgende 40 jaar as gevolg van migrasie van Franssprekendes vanuit die voormalige Franse gebiede in Lotaringe en Elsas. Hierdeur beleef Nancy weereens 'n kulturele bloeitydperk. Rondom 1890 ontstaan die "École de Nancy" (Skool van Nancy) wat een van die toonaangewendste Art Nouveau-groeperings sou word.

• Musée des Beaux-Arts
• Musée de l'École de Nancy
• Palais ducal (Musée lorrain)
• Place Stanislas

• Henri Poincaré

• Hierdie artikel is 'n gedeeltelike vertaling van die gelyknamige artikel op die Franse Wikipedia.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Nancy.

• (fr) Die munisipaliteit se amptelike webwerf
• (fr) Die toerismewebwerf van die munisipaliteit
• (fr) Die Universiteit van Nancy Geargiveer 28 Oktober 2007 op Wayback Machine