L.W. Hiemstra
L.W. Hiemstra | |
|---|---|
 L.W. Hiemstra | |
| Gebore | 3 Julie 1897 |
| Sterf | 12 Julie 1978 (op 81) |
| Nasionaliteit |  Suid-Afrika |
| Beroep | Joernalis, taalkundige |
| Bekend vir | Tweetalige Woordeboek |
Dr. Louis Wybren Hiemstra (Lydenburg, 3 Julie 1897 – 12 Julie 1978) was een van die bekendste Afrikaanse taalkundiges van sy tyd en is veral bekend vir sy medewerking aan die Tweetalige Woordeboek.
Hiemstra is op 3 Julie 1897 op Lydenburg gebore. Sy vader was 'n Friese onderwyser en sy moeder was Duits. Sy taalaanleg was reeds op skool onmiskenbaar en in sy later lewe het hy naas Afrikaans ook Nederlands, Engels en Duits goed gepraat en geskryf. In al hierdie tale het hy baie gelees. Hy studeer aan die Universiteit van Kaapstad, word 'n joernalis by Die Volkstem, Die Burger en Die Volksblad en speel 'n belangrike rol in die bevordering van taalsuiwerheid in Afrikaans as lid van die Taalkommissie van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, taalkundige redakteur van die Nasionale Pers en voorsitter van die Tweetalige Woordeboek.
In 1927 is die dertigjarige Hiemstra as assistentredakteur na Die Volksblad in Bloemfontein, waar hy soms lank as redakteur moes waarneem. Hiemstra se hoofartikels, so het 'n latere redakteur van die koerant getuig, was "koel beredeneerd, wetenskaplik en sonder herhaling of omhaal van woorde met argumente wat in een stuk klamp".
Sy volgende loopbaanskuif was in 1946 terug na Kaapstad as Taalkundige Redakteur van die Nasionale Pers. Hy is intussen in 1944 met Rikie Schulze getroud. In die nuwe betrekking was sy buitengewone taalvermoëns tot die beskikking van al die Nasionale Pers se publikasies -- koerante, tydskrifte en boeke.
"Vra vir Hiemstra" het algemene gebruik geword, nie net binne die Nasionale Pers nie, maar al hoe meer by ander instansies en mense -- in die staatsdiens en die onderwys, onder verenigings en sakeondernemings. Mense wat nie die tyd, lus of vermoë gehad het om in taalboeke te snuffel nie, wou vinnig uitsluitsel oor taalsake hê, kitsoplossings vir taalprobleme. Dit het Hiemstra -- nie heeltemal teen sy sin nie! -- daartoe verlei om soms 'n persoonlike voorkeur tot norm te verhef. Die kritiek wat hy hom hiermee op die hals gehaal het -- dit het ook die kritici geweet -- was maar 'n nietigheid teenoor sy enorme werk as taalbouer.
Die Universiteit van die Vrystaat het 'n eredoktorsgraad aan hom toegeken.
Nadat Hiemstra op versoek die hersiening van die Tweetalige woordeboek van D.B. Bosman en I.W. van der Merwe oorgeneem het, verskyn hierdie toonaangewende woordeboek sedert die vroeë sestigerjare met die bekende drietal name Bosman, Van der Merwe en Hiemstra op die omslag. So staan dit vandag nog daar, maar kollegas moes die laaste uitgawe waaraan hy gewerk het, die agtste, voltooi.
Op 2 Mei 1978 het Louis Hiemstra 'n toeval gehad waarvan hy nie sou herstel nie. (Die vorige dag het hy nog 'n taalrubriek vir die koerant geskryf en daarna met sy woordeboekwerk voortgegaan tot huistoegaantyd.) Op 12 Julie is hy oorlede, nege dae na sy 81ste verjaardag.
Bron
[wysig | wysig bron]- (af) Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. Afrikaanse kultuuralmanak. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.
