[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/Gaan na inhoud

Kletsbot

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
'n Virtuele assistent-kletsbot.

'n Kletsbot (Engels: chatbot) is 'n sagtewaretoepassing wat gebruik word om 'n aanlyn kletsgesprek via teks of teks-na-spraak te voer, in plaas daarvan om direkte kontak met 'n lewendige menslike agent te verskaf.[1][2] Ontwerp om die manier waarop 'n mens as 'n gespreksvennoot sou optree, oortuigend na te boots, vereis kletsbotstelsels tipies deurlopende verstelling en toetsing, en baie in produksie bly nie in staat om voldoende te kommunikeer nie, terwyl nie een van hulle in 2012 die standaard Turingtoets kon slaag nie.[3] Die term "ChatterBot" is oorspronklik deur Michael Mauldin (skepper van die eerste Verbot) in 1994 geskep om hierdie gespreksprogramme te beskryf.[4]

Kletsbotte word in dialoogstelsels gebruik vir verskeie doeleindes, insluitend kliëntediens, versoekroetering of inligtinginsameling. Terwyl sommige kletsbot-toepassings uitgebreide woordklassifikasieprosesse, natuurlike-taalverwerkers en gesofistikeerde kunsmatige intelligensie (KI) gebruik, soek ander bloot vir algemene sleutelwoorde en genereer antwoorde deur gebruik te maak van algemene frases wat uit 'n geassosieerde biblioteek of databasis verkry is.

Vanaf 2022 het die veld wydverspreide aandag gekry as gevolg van die gewildheid van OpenAI se ChatGPT (met GPT-3 of GPT-4),[5] wat in 2022 vrygestel is, [6] gevolg deur alternatiewe soos Microsoft se Bing Chat (wat OpenAI se GPT-4 gebruik) en Google se Bard.[7] Sulke voorbeelde weerspieël die onlangse praktyk van sulke produkte wat gebou word op grond van breë grondliggende groot taalmodelle wat verfyn word om spesifieke take of toepassings te teiken (d.w.s. die simulasie van menslike gesprek, in die geval van kletsbotte). Kletsbotte kan ook ontwerp of aangepas word om nog meer spesifieke situasies en/of spesifieke onderwerp-domeine verder te teiken.[8]

Die meeste kletsbotte word aanlyn verkry via webwerf-opspringers of deur virtuele assistente. Hulle kan geklassifiseer word in gebruikskategorieë wat insluit: handel (e-handel via klets), onderwys, vermaak, finansies, gesondheid, nuus en produktiwiteit.[9]

Agtergrond

[wysig | wysig bron]
Die 1966 ELIZA kletsbot.

In 1950 is Alan Turing se bekende artikel "Computing Machinery and Intelligence" gepubliseer,[10] wat voorgestel het wat nou die Turingtoets genoem word as 'n kriterium van intelligensie. Hierdie kriterium hang af van die vermoë van 'n rekenaarprogram om 'n mens in 'n intydse geskrewe gesprek met 'n menslike beoordelaar na te boots tot die mate dat die beoordelaar nie in staat is om betroubaar te onderskei—op grond van die gespreksinhoud alleen—tussen die program en 'n regte mens. Die bekendheid van Turing se voorgestelde toets het groot belangstelling geprikkel in Joseph Weizenbaum se program ELIZA, wat in 1966 gepubliseer is, wat blykbaar gebruikers kon flous om te glo dat hulle met 'n regte mens gesels. Weizenbaum self het egter nie beweer dat ELIZA werklik intelligent was nie, en die inleiding tot sy referaat het dit meer as 'n onthullingsoefening voorgestel: 

“In kunsmatige intelligensie word masjiene gemaak om op wonderlike maniere op te tree, dikwels voldoende om selfs die mees ervare waarnemer te verblind. Maar sodra ’n bepaalde program ontmasker word, sodra die innerlike werking daarvan verduidelik is, verkrummel sy magie weg; dit staan geopenbaar as 'n blote versameling van prosedures. Die waarnemer sê vir homself "ek kon dit geskryf het". Met daardie gedagte skuif hy die betrokke program van die rak gemerk “intelligent”, na dié wat gereserveer is vir “snaaks”. Die doel van hierdie referaat is om juis so 'n herevaluering van die program te laat "verduidelik". Min programme het dit ooit meer nodig gehad.”[11]

ELIZA se sleutelmetode van werking (gekopieer deur kletsbot-ontwerpers sedertdien) behels die herkenning van leidraadwoorde of -frases in die invoer, en die uitvoer van die ooreenstemmende vooraf-voorbereide of vooraf-geprogrammeerde antwoorde wat die gesprek vorentoe kan beweeg op 'n skynbaar betekenisvolle manier (bv. deur te reageer op enige insette wat die woord 'MOEDER' bevat met 'VERTEL MY MEER VAN JOU FAMILIE').[11] So word 'n illusie van begrip gegenereer, al was die betrokke verwerking bloot oppervlakkig. ELIZA het getoon dat so 'n illusie verbasend maklik is om te genereer omdat menslike beoordelaars so gereed is om die voordeel van die twyfel te gee wanneer gespreksreaksies as "intelligent" geïnterpreteer kan word.

Koppelvlak-ontwerpers het begin besef dat mense se gereedheid om rekenaaruitset as werklik gesprekvoering te interpreteer – selfs al is dit eintlik gebaseer op redelik eenvoudige patroonpassing – vir nuttige doeleindes uitgebuit kan word. Die meeste mense verkies om betrokke te raak by programme wat mensagtig is, en dit gee kletsbot-styl tegnieke 'n potensieel nuttige rol in interaktiewe stelsels wat inligting van gebruikers moet ontlok, solank daardie inligting relatief eenvoudig is en in voorspelbare kategorieë val. So, byvoorbeeld, kan aanlyn hulpstelsels nuttig kletsbottegnieke gebruik om die area van hulp wat gebruikers benodig te identifiseer, wat moontlik 'n "vriendeliker" koppelvlak bied as 'n meer formele soek- of spyskaartstelsel. Hierdie soort gebruik hou die vooruitsig in om kletsbottegnologie te verskuif van Weizenbaum se "rak ... gereserveer vir snaakshede" na daardie gemerkte "werklik bruikbare berekeningsmetodes".

Ontwikkeling

[wysig | wysig bron]
Die koppelvlak verwelkom mense om die FRIDA (Freedom of Information Digital Assistant) te gebruik by die Freedom of Information-webwerf van die regering van die Republiek van die Filippyne.

Van die mees noemenswaardige vroeë kletsbotte is ELIZA (1966) en PARRY (1972).[12][13][14][15] Daaropvolgende noemenswaardige programme sluit in A.L.I.C.E., Jabberwacky en D.U.D.E (Agence Nationale de la Recherche en CNRS 2006). Terwyl ELIZA en PARRY uitsluitlik gebruik is om getikte gesprek te simuleer, bevat baie kletsbotte nou ander funksionele kenmerke, soos speletjies en websoekvermoë. In 1984 is 'n boek genaamd The Policeman's Beard is Half Constructed gepubliseer, na bewering geskryf deur die kletsbot Raacter (hoewel die program soos vrygestel nie daartoe in staat sou gewees het nie).[16]

Van 1978[17] tot 'n geruime tyd na 1983,[18] het die CYRUS-projek gelei deur Janet Kolodner 'n kletsbot gebou wat Cyrus Vance (57ste Amerikaanse minister van buitelandse sake) simuleer. Dit het gevalgebaseerde redenasie gebruik en sy databasis daagliks opgedateer deur nuus van United Press International te ontleed. Die program was nie in staat om die nuusitems te verwerk ná die verrassende bedanking van Cyrus Vance in April 1980 nie, en die span het nog 'n kletsbot gebou wat sy opvolger, Edmund Muskie, simuleer.[19][18]

Een tersaaklike veld van KI-navorsing is natuurliketaalverwerking. Gewoonlik gebruik swak KI-velde gespesialiseerde sagteware of programmeertale wat spesifiek geskep is vir die noue funksie wat vereis word. Byvoorbeeld, A.L.I.C.E. gebruik 'n opmerktaal genaamd AIML,[2] wat spesifiek is vir sy funksie as 'n gespreksagent, en is sedertdien deur verskeie ander ontwikkelaars van, sogenaamde Alicebots, aangeneem. Nietemin, A.L.I.C.E. is steeds suiwer gebaseer op patroonpastegnieke sonder enige redenasievermoëns, dieselfde tegniek wat ELIZA in 1966 gebruik het. Dit is nie sterk KI nie, wat vaardighede en logiese redenasievermoë sal vereis.

Jabberwacky leer nuwe reaksies en konteks op grond van intydse gebruikerinteraksies, eerder as om vanaf 'n statiese databasis gedryf te word. Sommige meer onlangse kletsbotte kombineer ook intydse leer met evolusionêre algoritmes wat hul vermoë om te kommunikeer op grond van elke gesprek wat gevoer word, optimaliseer. Tog is daar tans geen algemene doelgesprek kunsmatige intelligensie nie, en sommige sagteware-ontwikkelaars fokus op die praktiese aspek, inligtingherwinning.

Kletsbot-kompetisies fokus op die Turingtoets of meer spesifieke doelwitte. Twee sulke jaarlikse kompetisies is die Loebner-prys en The Chatterbox Challenge (laasgenoemde is vanlyn sedert 2015, maar materiaal kan steeds uit webargiewe gevind word).[20]

Kletsbotte kan neurale netwerke as 'n taalmodel gebruik. Byvoorbeeld, generatiewe vooraf-opgeleide transformators (GPT), wat die transformator-argitektuur gebruik, het algemeen geword om gesofistikeerde kletsbotte te bou. Die "vooropleiding" in sy naam verwys na die aanvanklike opleidingsproses op 'n groot tekskorpus, wat 'n stewige grondslag bied vir die model om goed te presteer op stroomaf take met beperkte hoeveelhede taakspesifieke data. 'n Voorbeeld van 'n GPT-kletsbot is ChatGPT.[21] Ten spyte van kritiek op die akkuraatheid daarvan, het ChatGPT aandag gekry vir sy gedetailleerde antwoorde en historiese kennis. Nog 'n voorbeeld is BioGPT, ontwikkel deur Microsoft, wat fokus op die beantwoording van biomediese vrae.[22][23] In November 2023 het Amazon 'n nuwe kletsbot, genaamd Q, aangekondig vir mense om by die werk te gebruik.[24]

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "What is a chatbot?". techtarget.com. Besoek op 30 Januarie 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 Caldarini, Guendalina; Jaf, Sardar; McGarry, Kenneth (2022). "A Literature Survey of Recent Advances in Chatbots". Information. MDPI. 13 (1): 41. doi:10.3390/info13010041.
  3. ↑ Luka Bradeško, Dunja Mladenić. "A Survey of Chabot Systems through a Loebner Prize Competition". S2CID 39745939. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  4. ↑ Mauldin 1994
  5. ↑ Hu, Krystal (2 Februarie 2023). "ChatGPT sets record for fastest-growing user base - analyst note". Reuters.
  6. ↑ Hines, Kristi (4 Junie 2023). "History Of ChatGPT: A Timeline Of The Meteoric Rise Of Generative AI Chatbots". Search Engine Journal (in Engels). Besoek op 17 November 2023.
  7. ↑ "ChatGPT vs. Bing vs. Google Bard: Which AI is the Most Helpful?".
  8. ↑ "GPT-4 takes the world by storm - List of companies that integrated the chatbot". 21 Maart 2023.
  9. ↑ "2017 Messenger Bot Landscape, a Public Spreadsheet Gathering 1000+ Messenger Bots". 3 Mei 2017.
  10. ↑ Turing, Alan (1950), "Computing Machinery and Intelligence", Mind 59 (236): 433–460, doi:10.1093/mind/lix.236.433 
  11. ↑ 11,0 11,1 Weizenbaum, Joseph (January 1966), "ELIZA – A Computer Program For the Study of Natural Language Communication Between Man And Machine", Communications of the ACM 9 (1): 36–45, doi:10.1145/365153.365168 
  12. ↑ Güzeldere, Güven; Franchi, Stefano (24 July 1995), "Constructions of the Mind", Stanford Humanities Review, SEHR (Stanford University) 4 (2), archived from the original on 11 Julie 2007, https://web.archive.org/web/20070711204557/http://www.stanford.edu/group/SHR/4-2/text/dialogues.html, besoek op 5 Maart 2008 
  13. ↑ Computer History Museum (2006), "Internet History – 1970's", Exhibits, Computer History Museum, archived from the original on 21 Februarie 2008, http://www.computerhistory.org/internet_history/internet_history_70s.shtml, besoek op 5 Maart 2008 
  14. ↑ Sondheim, Alan J (1997), <nettime> Important Documents from the Early Internet (1972), nettime.org, http://www.nettime.org/Lists-Archives/nettime-l-9707/msg00059.html, besoek op 5 Maart 2008 
  15. ↑ Network Working Group (1973), "RFC 439, PARRY Encounters the DOCTOR", Internet Engineering Task Force (Internet Society), doi:10.17487/RFC0439, http://tools.ietf.org/html/rfc439, besoek op 5 Maart 2008  – Transkripsie van 'n sessie tussen Parry en Eliza. (Dit is nie die dialoog van die ICCC, wat 24–26 Oktober 1972 plaasgevind het, terwyl hierdie sessie vanaf 18 September 1972 is.)
  16. ↑ The Policeman's Beard is Half Constructed Geargiveer 4 Februarie 2010 op Wayback Machine. everything2.com. 13 November 1999
  17. ↑ Kolodner, Janet L. Memory organization for natural language data-base inquiry. Advanced Research Projects Agency, 1978.
  18. ↑ 18,0 18,1 Kolodner, Janet L. (1 Oktober 1983). "Maintaining organization in a dynamic long-term memory". Cognitive Science (in Engels). 7 (4): 243–280. doi:10.1016/S0364-0213(83)80001-9. ISSN 0364-0213.
  19. ↑ Dennett, Daniel C. (2004), Teuscher, Christof, ed., "Can Machines Think?" (in en), Alan Turing: Life and Legacy of a Great Thinker (Berlin, Heidelberg: Springer): pp. 295–316, doi:10.1007/978-3-662-05642-4_12, ISBN 978-3-662-05642-4, https://doi.org/10.1007/978-3-662-05642-4_12, besoek op 2023-07-23 
  20. ↑ "Chatroboter simulieren Menschen".[dooie skakel]
  21. ↑ "What is ChatGPT? - MagicBuddy". MagicBuddy. 2023. Besoek op 1 Augustus 2023.
  22. ↑ Luo, Renqian; Sun, Liai; Xia, Yingce; Qin, Tao; Zhang, Sheng; Poon, Hoifung; Liu, Tie-Yan; et al. (2022). "BioGPT: generative pre-trained transformer for biomedical text generation and mining". Brief Bioinform. 23 (6). arXiv:2210.10341. doi:10.1093/bib/bbac409. PMID 36156661.
  23. ↑ Bastian, Matthias (29 Januarie 2023). "BioGPT is a Microsoft language model trained for biomedical tasks". The Decoder. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Februarie y 2023. Besoek op 7 Februarie 2023. {{cite web}}: Gaan datum na in: |archive-date= (hulp); line feed character in |archive-date= at position 12 (hulp)
  24. ↑ Novet, Jordan (28 November 2023). "Amazon announces Q, an AI chatbot for businesses". CNBC (in Engels). Besoek op 28 November 2023.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kletsbot&oldid=2679415"