Kadoma

Kadoma (Gatooma)
Kadoma stadhuis
Kadoma
Koördinate: 18°21′S 29°55′O / 18.350°S 29.917°O / -18.350; 29.917
Land	Zimbabwe
Bevolking
• Totaal	81 000

Kadoma is 'n dorp in Zimbabwe se provinsie Mashonaland-Wes, 142 km suidwes van Harare en 306 km noord van Bulawayo op 'n hoogte van 1 162 m bo seespieël. Dit het tot 1982 as Gatooma bekend gestaan. Die geskatte bevolking was in 77 498 in 2010,^[1] vergeleke met 20 940 in 1969,^[2] waarvan 18 740 swart en 1 879 wit was.

Die naam is afgelei van dié van 'n Tonka-hoofman wat eens op 'n tyd hier gewoon het. Die dorp het ontstaan ná ene mnr. Godwin 'n hut aan die spoorlyn tussen Harare en Bulawayo gebou het en 'n onderneming as 'n verskepingsagent begin het.

'n Dorpsbestuursraad is in 1907 opgerig en die plek verkry munisipale status in 1917. Die dorpsgebied beslaan sowat 3 250 hektaar, wat meentgrond insluit. Water word verkry uit die nabygeleë Pasidam en ondergrondse bronne, terwyl die krag vanaf die hidroëlektrisiteitskema by Karibadam voorsien word.

Kadoma was 'n bedrywige landbousentrum tot dié bedryf in duie gestort het. Die dorp beskik oor hospitale, kraaminrigting, klinieke, dorpswembad, dorpsbiblioteek, kerke van verskeie genootskappe, waaronder 'n NG kerk, en sportklubs vir onder meer tennis, krieket, basketbal, sagtebal, sokker, hokkie, gholf en rolbal. Hier was vroeër 'n aktiewe Joodse gemeenskap, maar met die ineenstorting van die land sedert 2000 het die oorblywende 400 Jode almal in die hoofstad, Harare, of naasgrootste stad, Bulawayo, gaan woon.^[3]

Die plaaslike koerant is die Kadoma Mail, 'n weekblad. 'n Ontspanningsoord is vir die inwoners rondom die Clawdam, sowat 15 km van die dorp af, geskep met piekniekplekke en hengelgeleenthede.

• Bulpin, T.V., Discovering Southern Africa. Cape Town: Discovering Southern Africa Publications cc, 2001.
• Potgieter, D.J. (ed), Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou), 1972.