Doom metal jest podgatunkiem metalu, wywodzącym się z wczesnych dokonań Black Sabbath. Zaczął on być rozpoznawany jako odrębny gatunek w połowie lat 80-tych. Ogólnie charakteryzuje się on wolnymi tempami, nisko strojonymi gitarami i dosyć ciężkim brzmieniem. Zarówno muzyka jak i tekst mają na celu wywołanie lęku, uczucia nadchodzącej zagłady oraz braku nadziei.

Muzyczną inspiracją doom metalu były wczesne dzieła Black Sabbath. Niektóre ich utwory, takie jak „Black Sabbath” czy „Into the Void” są uznawane za protoplasty gatunku. Na trzecim albumie tego zespołu, „Master of Reality” (1971), strój gitary i basu został obniżony do dźwięku Cis.

Charakterystyka

Instrumentacja

Najczęściej stosuje się standardowe rockowe instrumenty: gitara elektryczna, basowa oraz zestaw perkusyjny. Ciężkie, nisko grane riffy są bardzo istotną cechą prawie każdego rodzaju doom. Klawisze są używane okazjonalnie. Tempa zwykle są wolne, ale zdarza się, że zespoły stosują szybsze uderzenia perkusji.

Zespoły, grające tradycyjny doom metal, preferują czyste wokale na wzór Ozziego Osbourne'a (Black Sabbath) lub też stosują techniki operowe, jak były wokalista Candlemass, Messiah Marcolin lub Robert Lowe (Solitude Aeturnus). Zespoły z wpływami ekstremalnego metalu, preferują growl, skrzeki i wrzaski jak w death i black metalu. Niektóre zespoły sludge charakteryzują się stylem wokalnym typowym dla hardcore i crust (mocny, ostry krzyk, wysilający się wokalista).

Tematy tekstów

Liryki w doom metalu pełnią bardzo ważną rolę, często podkreślają jego nastrojowy i mroczny klimat lub wytwarzają stale obecne, epickie odczucie. Generalnie teksty w doom metalu przestawiają pesymistyczny obraz życia i świata, typowymi tematami są: rozpacz, depresja, śmierć, paranoja, złość, melancholia i inne negatywne uczucia. Jednakże sposób ich prezentacji różni się w zależności od zespołu. Wiele z nich (np. Saint Vitus, Penance, Anathema, Katatonia) pisało teksty w stylu introspektywnym, osobistym, podczas gdy inne, jak np. Candlemass, Morgion, Esoteric, preferują abstrakcyjny, mitologiczny, religijny i fantastyczny symbolizm. Wiele grup czerpie inspirację z literatury i filmów grozy.

Religijne tematy są dosyć powszechne w doom metalu. Ale nie jest tu kładziony nacisk na kwestie związane z wiarą, ale raczej na odczucia estetyczne i symboliczne. Indywidualizm jest bowiem częstym mottem treści utworów doom metalowych. Oprócz religijnych symboli, jest też obecny inny mistycyzm oraz okultyzm.

Zdarzają się też tematy polityczne i społeczne (wczesny Black Sabbath, Count Raven). Są one szczególnie upodobane przez sludge doom, ze względu na korzenie i wpływy hardcore punka.

Wczesne zespoły death doom często pisały teksty w stylu poetyckim, romantycznym, np. My Dying Bride, Anathema.

Powstanie gatunku i rozwój

Korzenie doom metalu znajdują się w wczesnych latach 70-tych, kiedy to Black Sabbath połączył technikę bluesową z mocną, ciężką gitarą. Jednocześnie ich teksty były dosyć mroczne i pesymistyczne. Stały się inspiracją dla późniejszych zespołów i tak, około roku 1980, podobna muzyka została określona mianem doom metalu. W latach 70-tych, oprócz Black Sabbath, innym zespołem uznanym za reprezentanta tego gatunku był amerykański Pentagram.

W połowie lat 80-tych nastała druga fala doom metalu z przedstawicielami takimi jak: Pagan Altar czy Witchfinder General (Anglia) oraz Trouble, Saint Vitus (USA). W tych latach doom metal był raczej w podziemiu, gdyż czasy te zdominowane były szybkim, energicznym metalem spod szyldów thrash, heavy czy power.

Dalsza ewolucja miała miejsce w latach 90-tych. Tradycyjny doom metal był łączony z innymi gatunkami (również nie metalowymi). Jedną z ważniejszych takich fuzji było połączenie z death metalem i odziedziczenie wielu elementów tegoż, ze stylem wokalnym na czele. Gatunek ten jest nazywany death doom. Za jego twórców uważa się zespoły takie jak: My Dying Bride, Paradise Lost czy Anathema. Z tego stylu czerpie też wiele zespołów metalowych o szeroko pojętych wpływach gotyckich.

Obecnie doom metal jest bardzo szerokim gatunkiem. Wiele jego rodzajów jest już daleko idącymi fuzjami z inną muzyką. Dlatego należy pamiętać, że określenie doom metal jest bardzo nieprecyzyjne i może budzić nieporozumienia w świecie metalowym. W celu częściowego ich wyjaśnienia, przytaczam poniżej krótką charakterystykę najważniejszych rodzajów tegoż gatunku.

Rodzaje doom metalu

Tradycyjny doom
Pierwszy powstały doom metal, wolny od jakichkolwiek fuzji. Typowi przedstawiciele to: Pentagram, Saint Vitus, Trouble, Candlemass, Witchfinder General.

Epicki doom
Można go uznać za gałąź tradycyjnego doom, ze względu na zachowanie większości cech. Rodzaj ten charakteryzuje się użyciem wokali w stylu operowym. Liryki są epickie i zwykle odwołują się do fantasy. Przedstawiciele: Candlemass, Solitude Aeturnus.

Death doom
Fuzja doom z death metalem. Zostały tu wprowadzone techniki death metalu, jak np. niski growl, podwójny bas (perkusja). Tempa są raczej powolne. Przedstawiciele to m.in.: My Dying Bride, Paradise Lost, Swallow the Sun. Jednakże listę tę możnaby znacznie rozszerzyć, gdyż bardzo wiele zespołów gothic metalowych czerpie garściami z muzyki death doom.

Stoner doom
Stoner doom (zwany także jako psychodelic doom) jest stylem doom wprowadzającym elementy psychodeliczne. Objawia się to wydłużonymi instrumentacjami oraz użyciem większej ilości efektów gitar, a także basu (fuzz, phaser, flanger). Stoner doom jest inspirowany psychodeliczne nastawionymi dziełami wczesnego Black Sabbath, jak np. „Sweet Leaf”. Przedstawiciele: Electric Wizard, Sleep, Acid King, Acrimony.

Sludge doom
Sludge doom jest stylem łączącym wolne tempa, ciężkie rytmy i mroczny klimat doom metalu z agresją, krzykliwymi wokalami i szybkimi tempami hardcore punka. Gitara i bas są mocno przesterowane, wytwarzając duże ilości pogłosu, aby otrzymać szorstki, przymulony dźwięk. Teksty zwykle nawiązują do polityki i społeczeństwa w sposób cyniczny lub negatywny. Gatunek ten wywodzi się ze stanu Louisiana, z końca lat 80-tych. Przedstawiciele: Eyehategod, Grief, Corrupted, Crowbar.

Funeral doom
Funeral doom jest inspirowany zarówno death doomem jak i dark ambientem. Jest grany na bardzo wolnych tempach, aby podkreślić efekt pustki i beznadziei. Gitary są mocno przesterowane. Używa się też klawiszy i syntezatorów, w celu wytworzenia atmosfery jak z marzeń. Wokale przyjmują formę żałobnych zaśpiewów lub growli i są często w tle. Pionierami są: Thergothon, Skepticism, Funeral.

Drone doom
Drone doom jest stylem zdefiniowanym przez występowanie 'drone'ów (nie znam polskiego odpowiednika), to jest nut, które trwają bardzo długo. Jest inspirowany przez noise i ambient. Gitara niesie za sobą spore echo i sprzężenie, podczas gdy wokale, o ile występują, są zwykle growlem lub wrzaskiem. Utwory zwykle nie mają rytmu i beatu w tradycyjnym sensie i są zwykle długie (10-30min). Earth i Stephen O'Malley są rozpoznawani jako twórcy tego gatunku. Inni przedstawiciele: Sunn O))), Boris, Nadja, Black Boned Angel.

Black doom
Black doom (znany także jako blackened doom metal) jest stylem łączącym elementy black metalu i doom metalu. Wokale są w formie wysokich skrzeków, gitary mają dodany duży przester jak black metalu. Ale kładzie się też nacisk na wolne tempa i dysonanse jak w doom metalu. Teksty zwykle są na tematy związane z naturą, nihilizmem i depresją. Wczesne dzieła Dolorian (Finlandia) i Katatonii (Szwecja) są uznawane za fundamenty gatunku. Inni przedstawiciele: Forgotten Tomb, Barathrum, Unholy, Ajattara, Bethlehem.