Transene (toponimeye)
Pådje so les nos des plaeces di Transene
Hamteas
candjî- d' asteure
- disparexhou hamtea
- a Mussi (kécfeye on hamtea, dins l' vî vî tins, Mucsy dins li tchåte di vindaedje do ban di Viyance a l' abeye di Prûm).
Plaeces ki leu no a-st a vey avou les tchamps, prés et sårts
candjî- Aplacaedje tîxhon
- L' l' Absintchamp (vî scrijha a a la voie de bassenchamp; Bassindje-tchamp ?)
- Flowitchamp (la-minme Flôwichamp).
- Aplacaedje ordinaire
- Li tchamp Wiyåt (la-minme: U.au).
- Les tchamps d' Måtche.
- Li tchamp do tchinne.
- Li park Onê (dandjreus tchamp avou des pås del famile Gilbert Honnay, on mwaisse di scole tins del prumire guere des scoles.
- avou "pré"
- Ås longs prés.
- Å dvant des prés.
- Les Prés d' sere.
- Å Fond des Prés.
- ôtes prés
- al Praireye (la-minme: Prêrîe): coûteure di prés sol boird do bî del Falwache.
- la / al tchambrete (tchenvirete).
- Les cawetes (pitits scawés prés inte les mwaisses-prés et les bwès).
- Li sårt Djîle (la-minme: lu / ou saurt Djî).
Ôtes tchamps
candjî- Å Long Boyea (la-minme : ou long Boyê).
Plaeces ki leu no a-st a vey avou les bwès
candjî- Li bwès-e-ban.
- Li Bwès d' Hous (la-minme: bwès d' Oû) : gn a, podbon, do hoûssea.
- Li ptit bwès Poncian.
- Li Håye di brou (la-minme: la (h)âye / a l' âye du brou)
- Li håye ås bûs (la-minme: la (h)âye / a l' âye aus bûs).
- Li Laide Håye (e F. Lédaille).
- Divant l' hé (la-minme: duvant la hé).
- Li Tirê (Tirihé ?): pitit tiene k' asteure, c' est des tchamps, mins ki pleut bén aveur sitî ene hé.
- Al Pitite Taeye
Plaeces ki leu no a-st a vey avou les sôres d' åbes
candjî- tchinne
- ôtes åbes
- li ronde sipene (la-minme: al ronde supine); al Sipene Honai (al Supine Honê).
- li cerijhî (k' a dné s' no å zonigne).
- Divant les hesses (la k' gn a asteure li Spiscame).
- Li Pire ås Tchåmes (la-minme: la pîre aus tchaumes),
- Li Côroe (la-minme : Lu Côro)
Plaeces ki leu no a-st a vey avou des aiwes
candjî- Li Fagne Magnan (la-minme: la fagne)
- Li fagne Magrite Djan d' Our
- Les / ås Fagnes Mariete
- li Fwè.
- li bî del Faloejhe (la-minme: Falwâche) = li bî do wézrin.
- Al Pixhlote (la-minme: pichlote)
- Li fontinne ås veas (so l' ancyin dominne do Tchestea d' Måtche, gn åreut la rexhou ene bôme ki vneut do Tchestea).
- li Wé-z-e-mwarin, li Wézrin
- Li Broûlote (la-minme: La / al Brûlote).
- Les nawes.
Plaeces ki leu no a-st a vey avou avou des monts-et-vås et les rotches
candjî- Li tiene Pichcaye (la-minme: tchêne Pichcaye) : inte li Rouvroe et l' terén d' fotbale
- Å Ployî Tiene (la-minme: å Ployé Tchêne) : a droete del voye di Maissin. I fwait èn ingue di scwere, tot shuvant adon l' vå d' l' aiwe di Lesse, eviè l' Bwès-e-ban. Les Tchamps d' Måtche sont sol dizo do Ployî Tiene
- li Taimont
- Beyîmont
- Malimont.
- Tchanmont (astok do minme bwès so Viyance).
Fond
candjî- Al Rotche : grossès rotches ki brikèt foû d' tere
- Al Rotche Magrite Zabele, do no di deus macrales k' î dansént.
Plaeces ki leu no a-st a vey avou les dmorances et l' ovraedje des djins
candjî- Les tchamps d' Måtche: (å mitan des bwès, a vey avou ene prôpieté d' on "Del Måtche" - e francès De la Marck, gn aveut kécfeye on tchestea so Rdû, nén lon erî).
- li Martcha (bwès metou astok des tchamps d' Måtche).
- A Malplaké
Viyès uzances
candjî- A l' håjhe (la-minme: La auche, a l' Auche).
Viyès industreyes
candjî- Li Crahire (dilé l' plinne des Minires, dandjreus k' gn aveut dvinltins des craheas d' Sarazin.
- li cårire do Bwès-e-ban.
- li cawolin.
Måjhons et adjîsses did lanawaire
candjî- padrî mon Rôzete.
- li Forni Balon (la kel curé refractaire Mårtén vineut dire messe di 1796 a 1802).
- a l' etan Clovisse.
- å cåbaret Ramponô.
- å Spiscame (Euro Space Center)
- al tchapele Notru-Dame di Gråces, al Tchapele Notru-Dame des Tchamps; drî l' Tchapele Notru-Dame des Tchamps.
- sol monumint (sul monumant).
- dé l' tchapele del voye di Viyance (dé la tchapele dul vôye du Viance)
Rowes et voyes
candjî- li voye di Stegne (e francès, rue de la Colline).
- li voye di Smu (e francès: rue nouvelle).
- li voye di Viyance (e francès: rue de la chapelle).
- li voye di Libin (e francès: chemin agricole).
- li voye di Rdû.
- Li voye di Lesse.
- Li voye des tchvås d' cope (la-minme: vôye des tchfaus d' coupe) = al voye di Pierzê.
- Li voye do Rouvro.
- Li voye do Molén (po-z aler å Molén d' Wezelvå, inte Maissin et Viyance).
- Li voye do tchamp do tchinne.
- rowe do Covint (e francès du Couvent) : cwate grosses måjhons metous a ene inglêye, come on covint.
Ôtès sacwès et målåjhminces
candjî- Li Tirê (Tirihé ?
- Al pitite Souwete.
Sourdants
candjî- Catherine Klepper: Toponymie de Smuid et de Transinne, memwere ULB, 1997 (aberwetåve ciddé).
- Lucien Mahin: Ene båke so les bwès d' l' Årdene, 1984-1993.