Ieoh Ming Pei

	Ieoh Ming Pei
Phồn thể	貝聿銘
Giản thể	贝聿铭
Phiên âm
Tiếng Hán tiêu chuẩn
Bính âm Hán ngữ	Bèi Yùmíng
Wade–Giles	Pei4 Yü4-ming2
Latinh hóa Yale	Bèi Yùmíng
IPA	[pêi ŷ.mǐŋ]
Tiếng Ngô
Tiếng Tô Châu	Pě Yueh Mín
Tiếng Quảng Châu
Latinh hóa Yale	Bui Yuht Mìhng
IPA	[pūːi jỳːt mɪ̏ŋ]
Việt bính	Bui3 Jyut6 Ming4

I. M. Pei
I. M. Pei
	貝聿銘
	Pei tại Luxembourg năm 2006
Sinh	26 tháng 4 năm 1917; Quảng Châu, Quảng Đông, Trung Hoa Dân quốc
Mất	16 tháng 5 năm 2019 (102 tuổi); Manhattan, New York
Tư cách công dân	Trung Hoa Dân Quốc; Mỹ
Nghề nghiệp	Kiến trúc sư
Phối ngẫu	Eileen Loo; (cưới 1942⁠–⁠mất2014)
Con cái	4
Giải thưởng	Royal Gold Medal; AIA Gold Medal; Huân chương Tự do Tổng thống; Giải thưởng kiến trúc Pritzker; Praemium Imperiale
Nơi công tác	I. M. Pei & Associates 1955–2019 ; I. M. Pei & Partners 1966–2019 ; Pei Cobb Freed & Partners 1989–2019 ; Pei Partnership Architects (consultant) 1992–2019
Công trình kiến trúc	Thư viện vào bảo tàng John F. Kennedy, Boston; National Gallery of Art tòa Đông; Kim tự tháp kính Louvre, Paris; Bank of China Tower; Bảo tàng nghệ thuật Hồi giáo, Doha; Bảo tàng nghệ thuật Đại học Indiana; Đại sảnh Danh vọng Rock and Roll

Ieoh Ming Pei (tiếng Trung Quốc: 貝聿銘; bính âm: Bèi Yùmíng, Hán – Việt: Bối Duật Minh; sinh 26 tháng 4 năm 1917 – 15 tháng 5 năm 2019) là một kiến trúc sư nổi tiếng của Kiến trúc hiện đại. Công trình của ông có hình khối trừu tượng, sử dụng đá, bê tông, kính, thép. Pei là một trong những kiến trúc sư thành công nhất của thế kỉ 20.

Ông đã được tặng giải thưởng Pritzker năm 1983.

Tiểu sử

Ieoh Ming Pei sinh ngày 26 tháng 4 tháng 1917 tại Quảng Châu, nhưng quê gốc ở Tô Châu, Giang Tô, Trung Quốc. Năm 18 tuổi gia đình ông di cư đến Hoa Kỳ.

Ông lớn lên tại Thượng Hải, sau đó là trường trung học St. Paul tại Hồng Kông trước khi cùng gia đình di cư đến Mỹ. Ông bắt đầu theo học kiến trúc tại Đại học Pennsylvania, sau đó lấy bằng thạc sĩ kiến trúc tại Học viện kĩ thuật Massachusetts (MIT) năm 1940. Cùng năm đó, ông nhận được giải thưởng Alpha Rho Chi, Giải thưởng hữu nghị của MIT, và Huy chương vàng AIA. Hai năm sau, Pei theo học tại trường thiết kế, Đại học Harvard. Một thời gian ngắn sau đó, ông chuyển sang làm việc tại Ủy ban nghiên cứu phòng vệ quốc gia (National Defense Research Committee) ở Princeton, New Jersey

Năm 1944, Pei quay lại Harvard lấy bằng thạc sĩ kiến trúc thứ 2 tại đây vào năm 1946. Kế đó ông làm trợ lý giáo sư tại Harvard. Ông nhận học bổng du lịch hữu nghị Wheelwright năm 1951 và nhập tịch vào công dân Mỹ năm 1954. Văn phòng Thiết kế I. M. Pei và cộng sự được Pei thành lập năm 1955, đến năm 1989 đổi tên thành Pei, Cobb, Freed và Cộng sự.

Pei có hai con trai là Chien Chung (Didi) Pei, và Li Chung (Sandi) Pei. Cả hai đều theo học tại Đại học Harvard và cộng tác với Pei trong các đồ án nổi tiếng như bảo tàng Louvre và tháp Ngân hàng Trung Quốc tại Hồng Kông. Hiện nay 2 người con ông đứng đầu mở hãng thiết kế Pei và cộng sự, I. M. Pei tham dự với tư cách là cố vấn sau khi ông nghỉ hưu, rút ra khỏi I. M. Pei và cộng sự năm 1989.

Công trình tiêu biểu

1954–1959 – Trung tâm Mile High, Denver, Colorado, Mỹ
1961–1967 – Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng Quốc gia, Boulder, Colorado, Mỹ
1961 – Quảng trường Kips Bay, New York, New York, Mỹ
- Quảng trường Kips Bay
1961 – Quy hoạch trung tâm chính phủ, Boston, Massachusetts, Mỹ
1962 – Trung tâm Ville-Marie, Montreal, Quebec, Canada
1962 – Nhà hát Kennedy, Đại học Hawaii, Mỹ
- Trang web chính thức Lưu trữ 2001-06-20 tại Wayback Machine
1962 – Ký túc xá sinh viên Hale Manoa, Trung tâm Đông Tây, Đại học Hawaii, Mỹ
1963 – Nhà tưởng niệm Luce, Đại học Đông Hải, Đài Trung, Đài Loan
1964 – Nhà Green, Học viện kĩ thuật Massachusetts
1964 – Nhà học mới của trường giao tiếp cộng đồng S.I, Đại học Syracuse - Syracuse, New York
1966–1968 – Gian điêu khắc của Trung tâm nghệ thuật Des Moines, Des Moines, Iowa
- Trang web chính thức của trung tâm Des Moines Lưu trữ 2006-08-16 tại Wayback Machine
1966 – Tháp Silver, Đại học New York
1967 – Giảng đường Hoffman tại Đại học Nam California
1968–1972 – 50 tháp kiểm soát không lưu cho Kiểm soát không lưu liên bang tại nhiều địa điểm trên đất Mỹ
1968–1974 – Trung tâm khoa học thiên chúa, Boston, Massachusetts
1968 – Bảo tàng nghệ thuật Everson, ở Syracuse, New York
1969 – Thư viện Cleo Rogers, ở Columbus, Indiana
1969 – Học viện trung tâm, Đại học Tiểu bang New York ở Fredonia, Fredonia, New York
1970 – Nhà ga hàng không quốc gia sân bay JFK, New York, New York
1971 – Tháp Harbor
1972 – Tòa thị chính Dallas, Texas
1972 – Trung tâm nghệ thuật Paul Mellon, tại Choate Rosemary Hall, Wallingford, Connecticut
1972 – Khu ở Pei, New College of Florida
1973 – Tòa án thương mại, Toronto, Ontario, Canada
1973 – Giảng đường Spelman, Đại học Princeton
1973 – Bảo tàng nghệ thuật Herbert F. Johnson, Đại học Cornell, Ithaca, New York
1974–1978 – Tòa nhà phía đông, Phòng trưng bày nghệ thuật quốc gia, Washington, DC^[1]
- Official East Trang web về đồ án Lưu trữ 2006-07-20 tại Wayback Machine
1975 – Trung tâm OCBC, Singapore.
1976 – Toà nhà John Hancock, ở Boston, Massachusetts - Pei nhường bản quyền thiết kế cho Henry Cobb tại [2]
1976 – Đại học Rochester
1978–1982 – Viện bảo tàng nghệ thuật Indiana, Bloomington, Indiana
1979 – Thư viện John Fitzgerald Kennedy, Boston, Massachusetts^[3]
1979 – Trung tâm thương mại thế giới Baltimore, Baltimore, Maryland
1979–1986 – Trung tâm hội nghị Javits, ở New York, New York
1980–1985 – Tổ hợp Raffles City, Singapore.
1981 – Tháp thương mại Texas ở Houston, Texas, hiện giờ mang tên tháo J.P. Morgan Chase; (với sự cộng tác của 3D/International)
1982 – Số 16 đường Mall, Denver, Colorado.
1982–1990 – Ngân hàng Trung Quốc, Hồng Kông
- Trang web về đồ án Ngân hàng Trung Quốc tại Hồng Kông Lưu trữ 2006-08-20 tại Wayback Machine
1982 – Căn hộ cho Steve Jobs
1983 – Energy Plaza, Dallas, Texas
1985 – Tòa nhà Wiesner, Học viện Kỹ thuật Massachusetts, Cambridge, Massachusetts
1986 – Fountain Place, Dallas, Texas
1987 – Tháp ngân hàng Mỹ, Miami, Florida
1989 – Trung tâm giao hưởng Morton H. Meyerson, Dallas, Texas
1989 – Carl Icahn Trung tâm khoa học tại Choate Rosemary Hall, Wallingford, Connecticut
1989 – Trụ sở của hãng Creative Artists, Los Angeles, California
1989 – Mở rộng và cải tạo bảo tàng Louvre, Paris, Pháp
- Trang web về kim tự tháp bảo tàng Louvre. (Xem thêm Kim tự tháp kính Louvre.)
1991 – Bảo tàng Miho, Shiga, Nhật
- Trang web chính thức Lưu trữ 2006-08-13 tại Wayback Machine
  - Trang thông tin chính thức về kiến trúc Lưu trữ 2006-07-16 tại Wayback Machine
1992 – Phòng mạch Kirklin của hệ thống chăm sóc sức khỏe Đại học Alabama ở Birmingham, Birmingham, Alabama
1995 – Bảo tàng Rock and Roll, Cleveland, Ohio
2001 – Trung tâm hữu nghị cho kỹ sư, Đại học Princeton.
2003 – Phần mở rộng của Bảo tàng lịch sử Đức (Deutsches Historisches Museum) Berlin, Đức.
2005 – Trung tâm trình diễn nghệ thuật Ferguson tại Đại học Christopher Newport, Newport News, Virginia.

Chú thích

Tham khảo

Gero von Boehm, Conversations with I.M. Pei: "Light is the Key"
Michael Cannell, I.M. Pei: Mandarin of Modernism
(Trích đoạn)
Carter Wiseman, I. M. Pei: A Profile in American Architecture

Xem thêm

Bảo tàng Louvre

Liên kết ngoài

Pei Cobb Freed và cộng sự
Interview with I.M. Pei (tháng 6 năm 2004) Lưu trữ 2007-10-30 tại Wayback Machine
New York Architecture Images – Pei, Cobb, Freed
Biography Lưu trữ 2006-02-23 tại Wayback Machine (World of Biography)

[1]

[3]