Oxford

Oxford
Oxford
	; Gerb
	51°45′0″N 1°15′0″W / 51.75000°N 1.25000°W
Mamlakat	Buyuk Britaniya
{{{mintaqa_turi}}}	Janubi-Sharqiy Angliya
Asos solingan	VIII asr
Aholisi	162,100
Zichligi	8,500 kishi/km2
Milliy tarkib	Roʻyxat 70.7% Oq tanli ; 15.4% Osiyolik ; 5.6% Aralash ; 4.7% Qora tanli ; 3.7% Boshqalar ;
Konfessiyaviy tarkib	Roʻyxat 39% ateist ; 38,1% Xristianlik ; 8,7% Islom ; 1,6% Hinduizm ; 0,9% boshqa ; 0,7% Buddizm ; 0,7% Iudaizm ; 0,4% Sikhizm ;
Vaqt mintaqasi	UTCGMT
Pochta indeks(lar)i	OX1, OX2, OX3, OX4
	[[File:\|290px\|Oxford xaritada]] Oxford

Oksford — Buyuk Britaniyadagi shahar, London shahridan shimoliy-gʻarbda, Temza daryosi boʻyida joylashgan. Oksfordshir grafligining maʼmuriy markazi. Aholisi 132 ming kishi (1999-yil). Poligrafiya sanoati rivojlangan, avtomobilsozlik, elektrotexnika korxonalari mavjud. Shahar qoʻlyozmalarda 912-yildan tilga olingan. Qadimgi universitet shaharlaridan (XII asrda universitet tashkil etilgan). Ingliz gotika uslubida qurilgan universitet kollejlarining kompleksi shahar qiyofasiga alohida koʻrinish beradi. 1541-yildan Angliya yepiskopining qarorgohi. Meʼmoriy yodgorligi koʻp. Oksford universiteti, teatr, kutubxona, muzey va boshqa bor^[2].Buyuk Britaniya taʼlim muassasalarining barcha yetakchi reytinglari (The Complete University Guide, The Times va The Guardian gazetalari) Oxford universitetni mamlakatdagi eng yaxshisi deb ataydi.

Tarixi

Oksforddagi High Streetning XIX asr koʻrinishi

Oksford birinchi marta 912-yilda Anglo-Sakson xronikasida yozma ravishda eslatib oʻtilgan. Keyin uning oʻrnida Sankt-Fridesvida monastiri joylashgan edi. 979-1009-yillarda Oksford daniyaliklar tomonidan hujumga uchradi. 1002-yil 13-noyabrda Oksfordda Angliya qiroli Ethelred IIning buyrugʻi bilan inglizlar daniyaliklarni qirgʻin qildilar. 1117-yilda ruhoniylarga toʻliqroq taʼlim berish maqsadida Britaniyaning birinchi universiteti Oksford tashkil etildi. Faqat Genrix II davrida Oksford haqiqiy universitet shaharchasiga aylandi. 1348-yil noyabrida Qora oʻlim Oksfordga yetib keldi. 1355-yilda shaharda Avliyo Sxolastika kunida pogrom sodir boʻldi, natijada 63 talaba halok boʻldi, buning uchun shahar keyingi 470 yil davomida universitetga ramziy jarima toʻladi. Parlament tarafdorlari va qirollik tarafdorlari oʻrtasidagi Angliya fuqarolar urushi paytida shahar parlament tarafdorlari tomonidan bosib olindi^[3].

Transport tizmi va sanoati

Oksford Londondan 90 km shimoli-gʻarbda va Birmingemdan 110 km janubi-sharqda joylashgan. London va Birmingemni bogʻlaydigan M40 avtomagistrali Oksforddan 10 km uzoqlikda joylashgan. A34, A40 va A420 yoʻnalishlari ham shahar orqali oʻtib, Oksfordni Angliya va Uelsning eng yirik shaharlari bilan bogʻlaydi.

Temir yoʻl Oksford stantsiyasini London (Paddington va Merilebone stantsiyalari), Bornmut, Vuster, Birmingem, Koventri bilan bogʻlaydi.

1967-yilda Oksfordni Buyuk Britaniyaning yana bir eng qadimgi Kembrij universiteti bilan bogʻlaydigan Varsity Line boʻylab harakat yopildi. Hozirgi kunda ushbu liniyaning faqat kichik bir tarmogʻi Oksforddan Bicestergacha ishlaydi. 2006-yilda Kembrij bilan temir yoʻl aloqalarini tiklash ishlari boshlandi.

Oksfordning Kouli chekkasi (Cowley, Oxfordshire) oʻzining avtomobil zavodi bilan mashhur boʻlib, u turli vaqtlarda turli markadagi avtomobillarni ishlab chiqargan. Birinchi avtomashina Uilyam Morris tomonidan velosiped taʼmirlash ustaxonasida yigʻilgan. Xuddi shu oʻn yillikda u asos solgan kompaniya — Morris Motor Company Buyuk Britaniyada birinchi marta avtomobillarni ommaviy ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻydi. XX asrning 80-yillarida kompaniya tanazzulga yuz tutdi, ammo XXI asrning boshlarida uning korxonalarida BMW Mini avtomobillarini muvaffaqiyatli ishlab chiqarish yoʻlga qoʻyildi.

Oksfordning diqqatga sazovor joylari

Karfaks minorasi va Avliyo Meri cherkovining qoʻngʻiroq minorasi Oksford markazida joylashgan boʻlib, shaharning goʻzal manzaralarini taqdim etadi.

Xristian cherkovi 1546-yilda Genrix VIII buyrugʻi bilan qurilgan. Bu Oksforddagi eng katta kollej. Kollej tashkil etilganidan beri uning „Qadimgi Tom“ qoʻngʻirogʻi har oqshom 101 marta chalingan (taʼsischilar rohiblari soni boʻyicha). U darvozalar yopilganini eʼlon qilar va rohiblarni kollej hududiga qaytishga chaqirardi. Kollej ibodatxonasi — Najotkor Masihning sobori, Buyuk Britaniyadagi XX asrgacha boʻlgan eng kichik sobor^[4].

Oksforddagi Magdalen kolleji 1458-yilda Vinchester kolleji oʻqituvchilaridan biri tomonidan tashkil etilgan. Anʼanaga koʻra, har yili 1-may kuni ertalab soat 6 da ushbu kollejning gotika minorasining yuqori platformasida xor XVII asrning Evxaristik madhiyasini kuylaydi. Unga koʻplab fuqarolar va sayyohlar toʻplanadi.

Shoir Shelli xudosizlik uchun Universitet kollejidan haydalgan. Hozir bu yerda unga haykal oʻrnatilgan. Kollej 1249-yilda tashkil etilgan. Bodleian kutubxonasi 1598-yilda tashkil etilgan. Bu Oksforddagi eng katta kutubxona boʻlib, unda 6 million kitob mavjud. Ashmolean muzeyi 1683-yilda tashkil etilgan. Bu Angliyada ommaga ochiq boʻlgan birinchi muzeydir. Bu yerda Leonardo da Vinchi, Rafael, Mikelanjelo, Rembrandt va Konstebl asarlarini koʻrishingiz mumkin. Cast galereyasida 250 ta yunon haykallari mavjud. Botanika bogʻi 1621-yilda tashkil etilgan. Bu yerda dorivor oʻsimliklar bilan bir qatorda ilmiy ahamiyatga ega boʻlgan oʻsimliklar ham oʻrganilgan. Tasbeh penitsillin kashfiyotchilari va tadqiqotchilariga bagʻishlangan.

Tashrif uchun bir xil qiziqarli joy — bu yopiq bozor. U shahar markazida, ochiq havoda joylashgan edi. Sanitariya nuqtai nazaridan eng xavfli joy boʻlgan bozor vayron boʻlishi kerak edi, ammo oxir-oqibat rasmiylar uni 1774-yilda qurilgan binoga koʻchirish maqsadga muvofiq deb qaror qilishdi. Oksforddagi boshqa mashhur muzeylarga quyidagilar kiradi: Oksford tarixi muzeyi, Bate musiqa asboblari kolleksiyasi, Oksford universiteti muzeyi.

Shaharda pravoslav avliyo Nikolay cherkovi bor.

Oksfordda dunyoga mashhur pablar joylashgan. Ular orasida 1650-yilda ochilgan, J. R. R. Tolkien va C. S. Lyuis aʼzo boʻlgan Inklings adabiy toʻgaragi yigʻilishlarini oʻtkazgani bilan mashhur „The Eagle and Child“ pubi alohida oʻrin tutadi. Bundan tashqari, Lamb and Flag (English Lamb & Flag), Turf Tavern (inglizcha Turf Tavern) pablarini alohida taʼkidlash kerak.