dalil
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]da-lil
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]a. JJj — belgi, iz; isbot; sa-bab
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 dalolat, isbot, (fikr, mulohaza va shu kabilarni tasdiqlovchi, ular haqida dalolat beruvchi manba); fakt. ◆ Ishonchli dalil; Kuchli dalil. n -Gumoningiz boru, dalilingiz yoʻq! — Qunduzoy uning soʻzini boʻldi. Oydin, Hikoyalar. ◆ -Tuhmat, qani dalil? — birdan tutaqib baqirdi Uljayev. "Mushtum" . ◆ Maʼqul emas, deyish bilan ish bitmaydi, birorta dalil kerak. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .
2 huq. Jinoyatni tasdiqlovchi narsa, fakt yoki holat. ◆ Siz aytayotgan buyumlar qotillikka aloqador ekanligiga dalil boʻla olmadi. Buni hali isbotlash kerak. "Yoshlik" . ◆ Oʻz raisini qoʻlga tushirgan hujjatlaridan, dalillaridan, tergov natijalaridan xabardor qildi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ .
3 Ashyoviy (yoki ashyoviy) dalil yoki moddiy dalil. Jinoyatni isbotlaydigan buyumlar. ◆ Sud majlisi zalida Pauersni josuslikda fosh etuvchi ashyoviy dalillar qoʻyilgan. Gazetadan . ◆ Prokuror aslo iloji yoʻqligini ashyoviy dalillar bilan isbotlab berdi. S. Ahmad, „Yulduz“ .
4 Toʻgʻri dalil Toʻgʻridan-toʻgʻri, bevosita isbotlaydigan dalil (maye., jinoyatchi barmogʻining biror narsada qolgan izi). Egri {yoki soxta) dalil Bavosita isbotlaydigan dalil. ◆ ..Boʻlmagan soxta dalillar bilan gapiruvchi ifloslarning soʻziga kirib, buxilda qilish yaxshi emas. Hamza, „Tanlangan asarlar“ .
Ot
[tahrirlash]dalil (koʻplik dalillar)
| birlik | koʻplik | |
|---|---|---|
| Bosh kelishik | dalil | dalillar |
| Qaratqich kelishigi | dalilning | dalillarning |
| Joʻnalish kelishigi | dalilga | dalillarga |
| Tushum kelishigi | dalilni | dalillarni |
| O‘rin-payt kelishigi | dalilda | dalillarda |
| Chiqish kelishigi | dalildan | dalillardan |
| Vosita kelishigi | dalilla | dalillarla |
Antonimlari
[tahrirlash]ДАЛИЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
dalil
1 довод, аргумент, доказательство, свидетельство; основание; ◆ sotsialistik xoʻjalikning yutuqlari Sovet Ittifoqining qudrati tobora oʻsayotganligining ~idir успехи социалистического хозяйства - свидетельство растущей мощи Советского Союза; ◆ rad qilib boʻlmaydigan ~ неопровержимое доказательство; неоспоримый довод; ◆ ashyoyi ~ юр. вещественное доказательство; ◆ ~ keltirmoq, ~ koʻrsatmoq приводить доказательство (довод); аргументировать;
2 юр.улика; ◆ toʻgʻri ~lar прямые улики; ◆ egri ~lar косвенные улики.