J. J. Thomson
Sir Joseph John Thomson (d. 18 Aralık 1856 - ö. 30 Ağustos 1940), çağdaş fiziğin gelişimine büyük katkılarıyla tanınan Britanyalı fizikçi.[1] Elektronu ve izotop kavramını keşfetmesi ile kütle tayfölçerini icat etmesiyle bilinir. Gazların elektriksel iletkenliği üzerindeki çalışmaları ve elektronu keşfinden dolayı 1906'da Nobel Fizik Ödülü ile ödüllendirilmiştir.
Joseph John (J.J.) Thomson  | |
|---|---|
 Joseph John Thomson | |
| Doğum | 18 Aralık 1856 Cheetham Hill, Manchester, İngiltere |
| Ölüm | 30 Ağustos 1940 (83 yaşında) Cambridge, İngiltere |
| Milliyet | İngiliz |
| Mezun olduğu okul(lar) | Owens College Cambridge Üniversitesi |
| Ödüller | 1906 Nobel Fizik Ödülü |
| Kariyeri | |
| Çalıştığı kurumlar | Cambridge Üniveritesi Princeton Üniversitesi Yale Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | John Strutt (Rayleigh) Edward John Routh |
| Doktora öğrencileri | Charles T. R. Wilson Ernest Rutherford John Townsend Owen Richardson William Henry Bragg |
| İmza | |
 | |
Nobel Ödüllü George Paget Thomson'un babasıydı. | |
İlk yılları
değiştirJoseph John Thomson, 1856'da, Cheetham İngiltere'de doğmuştur. Annesi, Emma Swindells, yerel olarak tekstille uğraşan bir aileden geliyordu. Babası, Joseph James Thomson, İskoç büyük-büyükbabası tarafından kurulmuş olan bir antik kitap dükkânı çalıştırıyordu. Frederick Vernon Thomson adında, kendinden iki yaş küçük bir erkek kardeşi vardı. Eğitiminin ilk yılları küçük özel okullarda geçti. Bu okullarda bilime olan büyük ilgi ve yeteneğini gösterdi. 1870'te Owen Koleji'ne kabul edildi. O zamanlarda, okula kabul edildiğinde, sıra dışı bir şekilde gençti - yalnızca 14 yaşındaydı.
Ebeveynleri onu Sharp-Stewart & Co.'da, bir lokomotif üreticisi, yardımcı mühendis olarak işe sokmak istiyorlardı ancak 1873'te babası öldüğü için bu planlar uzun sürmedi. 1876'da Trinity Koleji, Cambridge'e geçti. 1880'de iki ödülle birlikte matematik lisans diplomasını ve 1883'te bir ödülle birlikte matematik yüksek lisans diplomasını aldı. 1884'te Cambridge Üniversitesinde kıdemli fizik profesörü oldu. Öğrencilerinden biri daha sonra çok başarılı bir bilim insanı olacak olan Ernest Rutherford'du. 1890'da bir fizikçi ve tıp profesörü olan Sir George Edward Paget'in kızı Rose Elisabeth Paget'le evlendi. Bir erkek (George Paget Thomson) ve bir kız çocukları (Joan Page Thomson) oldu.
Thomson, 12 Haziran 1884'te Kraliyet Derneği'ne üye olarak kabul edildi - ayrıca 1915 ile 1920 arasında Kraliyet Derneği'ne başkanlık yaptı.
Elektronu keşfi
değiştirBazı bilim adamları, William Prout ve Norman Lockyer gibi, atomların daha temel bir parçadan oluştuğunu öne sürdüler. Ancak bu parçanın en küçük atom olan hidrojen olduğunu öngördüler. Thomson, 1897'de, bu temel parçacığın şimdi elektronlar olarak bilinen atomaltı parçacıklar olduğunu ve bir atomdan 1000 kat daha küçük olduğunu öne süren ilk kişiydi. Thomson, bunu elektron demetlerinin özellikleri üzerine yaptığı çalışmalar sayesinde keşfetti. Bu fikirlerini 30 Nisan 1897'de, Lenard ışınlarının havada atomik boyuttaki bir tanecikten beklenenden çok daha ileri gittiğini keşfetmesinden hemen sonra öne sürdü.
Thomson Atom Modeli: Joseph John Thomson, değişik gazlarda yapmış olduğu deneylerle her atomun elektron yükünün kütlesine oranını hesaplayarak elektronu keşfetmiştir. Elektron veren atomun artı yüklü olacağını ispatlamış, atom içerisinde proton ve elektronun homojen olarak dağıldığını söylemiştir. Bu yüzden bu modele üzümlü kek modeli de denilmektedir. Rutherford Atom Modeli ile proton ve elektronun homojen dağıldığı ilkesi çürütülmüştür.
Thomson Atom Modeli'ndeki açıklamalardan bazıları şunlardır:
- Atom artı yüklü maddeden oluşmuştur.
- Elektronlar bu artı yüklü madde içinde gömülüdür ve hareket etmezler.
- Elektronların kütleleri çok küçüktür bu yüzden atomun tüm kütlesini bu artı yüklü madde oluşturur.
- Atom küre şeklindedir.
Diğer çalışmaları
değiştir1905'te potasyumun doğal radyoaktivitesini keşfetti 1906'da hidrojenin bir elektronu olduğunu gösterdi. Önceki teoriler birden fazla olduğunu söylüyordu.
Son yılları
değiştir1906'da "gazların elektriksel iletkenliği üzerine kuramsal ve deneysel çalışmalarından dolayı" Nobel Fizik Ödülü'yle ödüllendirildi. 1908'de şövalye unvanı aldı ve 1912'de Liyakat Nişanıyla Ödüllendirildi.
1914'te "Atom Teorisi"yle ilgili Oxford’da halka açık ücretsiz ders verdi. 1918’te ölümüne kadar kaldığı Trinity Koleji’nin dekanı oldu. 30 Ağustos 1940'ta öldü ve Westminster Abbey’e, Sir Isaac Newton’un yakınına gömüldü.
Thomson'ın çağdaş bilime en büyük katkılarından biri de oldukça yetenekli bir öğretmen olarak onun yedi araştırma yardımcısının ve önce adı geçen oğlunun Nobel Fizik Ödülü kazanmalarındaki etkisidir. Oğlu elektronların dalga-benzeri özelliklerini kanıtlamasıyla 1937'de Nobel Ödülü’nü kazanmıştır.
Aldığı ödüller ve onuruna verilen isimler
değiştir- Kraliyet Madalyası (1894)
- Hughes Madalyası (1902)
- Nobel Fizik Ödülü (1906)
- Elliott Cresson Madalyası (1910)
- Copley Madalyası (1914)
- Franklin Madalyası (1922)
- 1991’de kütle tayfölçerindeki kütle-yük oranının birimi olarak "Thomson" (simge: Th) önerildi.
Kaynakça
değiştir- ^ Buchwald, Jed Z. (2013). The Oxford handbook of the history of physics (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198805328.
Dış bağlantılar
değiştir- About Joseph John Thomson 4 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- The Discovery of the Electron 16 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Annotated bibliography for Joseph J. Thomson from the Alsos Digital Library (İngilizce)
- Essay on Thomson life and religious views (İngilizce)
- The Cathode Ray Tube site (İngilizce)