I. Dimitrios (Seleukos imparatoru)
I. Dimitrius Soter (Yunanca: Δημήτριος Σωτήρ), (d. MÖ 185 - ö. MÖ 150), Unvânı Soter (Yunanca: Σωτήρ - "Kurtarıcı"). MÖ 161 – MÖ 150 doneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıydı.
| I. Dimitrius Soter Δημήτριος Σωτήρ | |
|---|---|
| I. Dimitrius Soter | |
 I. Dimitrius Soter döneminde basılmış bir gümüş drahma sikkesi. | |
| Selefkî Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 162 - MÖ 150 |
| Önce gelen | V. Antiohos Eupator |
| Sonra gelen | I. Aleksandros Balas |
| Doğum | MÖ 185 |
| Ölüm | MÖ 150 |
| Eş(ler)i | V. Laodice |
| Çocuk(lar)ı | II. Dimitrios Nikator VII. Antiohos Sidetes Antigonus |
| Hanedan | Selefkî Hanedanı |
| Babası | IV. Seleukos Filopator |
| Annesi | IV. Laodice |
| Dini | Çoktanrılı Antik Yunan dini |
Hayatı
değiştirMÖ 186 yılında doğan Demetrius'un babası IV. Seleukos Philopator, annesi IV.Laodice'dir. Roma ile yapılan Apamea Antlaşması uyarınca MÖ 178'de Roma'ya rehin olarak gönderildi. Amcası IV. Antiokhos Epiphanēs'in Kasım/Aralık MÖ 164'te ölmesiyle Selevkos tahtına geçmesi gerekirken, General Lysias tarafından Selevkos tahtına üvey kardeşi ve kuzeni olan V. Antiokhos Eupator oturtuldu. Ancak bu durumu kabul etmeyerek Roma'dan Selevkos tahtına geçmek için izin istese de kendisinin Roma'dan gitmesine izin verilmemiştir. Bu duruma Romalılar'ın 22 yaşlarında olan Demetrius yerine 8/9 yaşlarındaki V. Antiokhos'un kendileri açısından daha tehlikesiz bulmaları düşünülmektedir. MÖ 161'de Roma'dan kaçarak Suriye'ye gelen Demetrius burada kendini kral ilan ettikten kısa süre sonra V. Antiokhos Eupator ve Lysias'ı ele geçirerek öldürttü.
Tahta geçtiğinde Media Eyaletinin satrapı olan ve MÖ 163'ten beri bu toprakları yarı bağımsız olarak yöneten Timarchus'la mücadeleye girişti. Bu esnada Yahudi isyanlarıyla da uğraşmak zorunda kaldı. MÖ 161'de Adasa Muharebesinde ordusu yenilirken genarali Nicanor'da hayatını kaybetmişti. Ertesi yılı günümüz Ramallah yakınlarında yaşanan Elasa Muharebesinde Yahudi isyancılar yenilgiye uğratılırken liderleri Judah Maccabe'de öldürülmüştür. Bunlar yaşanırken isyancı Timarchus, Ermeni Kralı I. Artaxias'ın desteğiyle Babil'e kadar gelse de Demetrius onu yenerek öldürmüş ve böylelikle krallığının tümünde hakimiyetini sağlayabilmiştir.[1]
Babilliler tarafından, kendilerini Timarchus yönetiminden kurtarmasına izafen kendisine “Soter (Kurtarıcı) unvanı verilmiştir.[2]
Demetrius her ne kadar tüm krallığa hakim olsa da bu durum çok uzun sürmedi. MÖ 152’den itibaren isyancı Timarchus’un kardeşi Herakleides’in desteğini alan ve aslen İzmirli orta sınıf bir aileden olmakla birlikte kendisinin IV. Antiokhos Epiphanēs ile IV. Laodice’nin oğlu olduğu iddiasında bulunan Alexander Balas’ın krallık iddiasıyla uğraşmak zorunda kaldı. Kapadokya Krallığı ile Ptolemaios Krallığı bu durum karşısında Alexander Balas’ı desteklediği gibi Ptolemaios Kralı VI. Ptolemy Philometor kızı Cleopatra Thea’yı da onunla evlendirdi. Yahudiler de bu yeni kralı desteklerken, Roma senatosu da Alexander Balas’ın taht iddiasını onayladı. Demetrius tüm gelişmeler karşısında oldukça zor durumda kaldı.[3]
MÖ 150 yılında Suriye’de yaşanan bir muharebede hayatını kaybetmiş ve yerine Alexander Balas, Seleukos Devleti’nin başına geçmiştir.[4]
Kaynakça
değiştir- ^ “DEMETRIUS I. SOTER”, Jewish Encyclopedia. URL: http://www.jewishencyclopedia.com/articles/5080-demetrius-i-soter 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2019-12-31
- ^ Grainger, John D. (1997). A Seleukid Prosopography and Gazetteer (İngilizce). Leiden: Brill. s. 39. ISBN 978-0-8028-2454-7.
- ^ Chaniotis, Angelos (2018). Age of Conquests: The Greek World from Alexander to Hadrian (336 BC – AD 138) (İngilizce). Londra: Profile Books Ltd. s. 39. ISBN 978-1-84765-421-2.
- ^ Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.127. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087[ölü/kırık bağlantı]. Erişim: 2019-01-18
Dış bağlantılar
değiştir- Jona Lendering, "Demetrius I Soter", Livius,org websitesinde (İngilizce) [1] 4 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Polybius (İng.Çev.: Evelyn S. Shuckburgh. (1889 Perseus Ed.), Histories [2][ölü/kırık bağlantı] Bölüm:31.2, 31.11-15, 32.2, 32.10, 33.19 (İngilizce)