Gnays

Gnays sözcüğü, 1757 yılından bu yana İngilizce olarak kullanılmaktadır. Almanca gnays kelimesinden ödünç alınmıştır. Eski Yüksek Almanca gneisto "kıvılcım" sözcüğünden türetilmiş olabilir.

Gnays, 320 °C'den yüksek sıcaklıklara ve nispeten yüksek basınca maruz kalan tortul veya magmatik kayadan oluşur.

 

Gnaysik kayaçlar genellikle orta ila kaba yapraklıdır; büyük ölçüde yeniden kristalleştirilirler, ancak büyük miktarlarda micas, klorit veya diğer platy mineralleri taşımazlar. Metamorfozlu magmatik kayalar veya eşdeğeri olan gnayslar granit gnayslar, diorit gnayslar vb. olarak adlandırılır. Gnays kayaları, garnet gnays, biyotit gnays, albite gnays vb. gibi karakteristik bir bileşenden sonra da adlandırılabilir. Ortogneiss, magmatik bir kayadan türetilen bir gnaysı belirtir ve paragneiss, tortul bir kayadan biridir.

Gnaysöz kayaçlar gnays benzeri özelliklere sahiptir.

Gnays, gnaysik bantlama adı verilen paralel çizgiler gibi bantlar halinde çizgili görünür. Bantlama yüksek sıcaklık ve basınç koşulları altında geliştirilmiştir.

Mineraller, enine kesitte bant olarak görünen katmanlar halinde düzenlenmiştir. Bileşimsel bantlama adı verilen katmanların görünümü, katmanların veya bantların farklı bileşime sahip olması nedeniyle oluşur. Daha koyu bantlar nispeten daha mafik minerallere sahiptir (daha fazla magnezyum ve demir içerenler ). Daha hafif bantlar nispeten daha fazla felsik mineral (silikon, oksijen, alüminyum, sodyum ve potasyum gibi daha hafif elementler içeren silikat mineralleri) içerir.

Bantlamanın yaygın bir nedeni, protolitin (metamorfizmaya maruz kalan orijinal Kaya malzemesi) aşırı kesme kuvvetine, bir kart destesinin üst kısmının bir yönde itilmesine benzer bir kayma kuvvetine ve güvertenin dibine tabi tutulmasıdır.diğer yönde. Bu kuvvetler kayayı plastik gibi uzatır ve orijinal malzeme tabakalara yayılır.

Bazı bantlamalar, aşırı sıcaklık ve basınca maruz kalan orijinal kaya malzemesinden (protolit) oluşur ve kuvarsit ve mika bantlarına metamorfize edilmiş alternatif kumtaşı (çakmak) ve şeyl (koyu) katmanlarından oluşur.

Bantlamanın bir başka nedeni, farklı malzemeleri kimyasal reaksiyonlar yoluyla farklı katmanlara ayıran, tam olarak anlaşılamayan bir süreç olan "metamorfik farklılaşma" dır.

Tüm gnays kayaları saptanabilir bantlamaya sahip değildir. Kiyanit gnays'ta, kiyanit kristalleri esas olarak bir plajiyoklaz (albit) matrisinde rastgele kümeler olarak görünür.

 

Augen gnays kaba taneli gnayslardır. Augen "gözler" anlamına gelmektedir. Ayrıca granitin metamorfizmasından kaynaklanan kaba taneli bir gnays olarak bilinmektedir.

 

 

Henderson gnays Kuzey Carolina ve Güney Carolina ABD’de bulunur.  İki sıralı formda deforme olmuştur. ikinci daha çarpık form Brevard fayı ile ilişkilidir. Ve ilk deformasyon güneybatıya doğru yer değiştirmeden dolayı kaynaklanmaktadır.

lewisian gnays İskoçyada oluşan bir ana kayadır. Moine Thrust’un batısındaki İskoç anakarasında ve Coll ve Tiree adalarında bodrum yatakları oluştururlar. Bu kayaçlar büyük ölçüde magmatik kökenlidirler. Metamorfize mermer, kuvarsit ve mika şist ile karıştırılır ve daha sonra bazalik pens ve granit magma sokulur.

Baltık kalkanında Archean ve Proterozoyik yaş gnaysları meydana gelir.

1. Harper, Çevrimiçi Etym. Dict., "gnays"9 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
   1. Marshak 2013, s. 194–95; Şekil. 7.6a-c
   2. ^ Sacks & Secor (1990).
   3. ^ Bjørn Hageskov (1985): Bir sünek sinistral kesme bölgesinde, Koster adaları, SW İsveç'te Koster dayk sürüsünün daralma deformasyonu. Danimarka Jeoloji Derneği Bülteni 34 (3-4): 151–97
   4. ^ Gillen (2003), s. 44.
   5. ^ McKirdy ve diğ. (2007), s. 95.

• Blatt, Harvey ve Robert J. Tracy (1996). Petroloji: Magmatik, Sedimanter ve Metamorfik, 2. Baskı. Freeman, sayfa 359-65. ISBN 0-7167-2438-3
• Marshak, Stephen (2013). Jeolojinin Temelleri (4. baskı). WW Norton. ISBN 978-0-393-91939-4
• Gillen, Con (2003). İskoçya'nın jeolojisi ve manzaraları. Harpenden. Terra Yayıncılık. ISBN 978-0-393-91939-4
• Harper, Douglas (ed.). "gneiss", Online Etimolojik Sözlük. Erişim tarihi: 2015-03-01.
• McKirdy, Alan, Roger Crofts ve John Gordon (2007). Dağ ve Sel Ülkesi: İskoçya'nın Jeolojisi ve Yeryüzü Şekilleri. Edinburgh. Birlinn. ISBN 978-1-84158-357-0
• Murray, WH (1966). Hebridler. Londra. Heinemann
• Sacks, Paul E. ve Donald T. Secor (1990). "Laurentia ve Gondwana arasındaki Geç Paleozoik kıta çarpışmasının kinematiği". Science, 250 (4988): 1702-05. Doi:

10.1126 / science.250.4988.1702