Francisco Goya

Francisco José de Goya y Lucientes (/ˈɡɔɪə/; İspanyolca telaffuz: [fɾanˈθisko xoˈse ðe ˈɣoʝa i luˈθjentes]; 30 Mart 1746 - 16 Nisan 1828), Romantizm akımının önde gelen isimlerinden olan İspanyol ressam ve gravür sanatçısı. 18'inci yüzyıl sonları ve 19'uncu yüzyıl başlarının en önemli İspanyol sanatçısı olarak kabul edilir.^[1] Resimleri, çizimleri ve gravürleri, çağdaş tarihsel çalkantıları yansıttı ve önemli 19. ve 20. yüzyıl ressamlarını etkiledi.^[2] Goya, genellikle Eski Ustaların sonuncusu ve modernlerin ilki olarak anılır.^[3]

Francisco Goya
Goya'nın Vicente López y Portaña tarafından yapılan portresi (1826, Prado Müzesi)
Genel bilgiler
Doğum adı	Francisco José de Goya y Lucientes
Doğum	30 Mart 1746(1746-03-30) Fuendetodos, İspanya
Ölüm	16 Nisan 1828 (82 yaşında) Bordeaux, Fransa
Uyruk	İspanyol
Alanı	Resim
Sanat eğitimi	José Luzán
Katıldığı akımlar	Romantizm
Etkiledikleri	Édouard Manet, Pablo Picasso Francis Bacon
Ünlü yapıtları	Çıplak Maya, 3 Mayıs 1808, Kara Resimler
İmzası

Goya, 1746 yılında Aragon'daki Fuendetodos'ta orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. José Luzán y Martinez'in yanında 14 yaşından itibaren resim eğitimi aldı ve Anton Raphael Mengs ile çalışmak için Madrid'e taşındı. Josefa Bayeu ile 1773 yılında evlendi. Goya, 1786'da İspanyol Kraliyeti'nin saray ressamı oldu ve kariyerinin bu erken dönemine İspanyol aristokrasisi ve kraliyet portreleri ile kraliyet sarayı için tasarladığı Rokoko tarzı duvar halısı karikatürleri damgasını vurdu.

Goya'nın mektupları ve yazıları günümüze ulaşmış olsa da, düşünceleri hakkında çok az şey bilinmektedir. 1793'te geçirdiği ve teşhis konulamayan ağır bir hastalık onu sağır bıraktı ve ardından çalışmaları giderek daha karanlık ve karamsar bir hal aldı. Daha sonra yaptığı şövale ve duvar resimleri, baskılar ve çizimler, kişisel, sosyal ve politik düzeylerde kasvetli bir bakış açısını yansıtmakta ve sosyal yükselişiyle tezat oluşturmaktadır. Manuel de Godoy'un Fransa ile olumsuz bir anlaşma yaptığı yıl olan 1795'te Kraliyet Akademisi Direktörlüğüne atandı. Goya, 1799'da bir İspanyol saray ressamı için en yüksek rütbe olan Primer Pintor de Cámara (Baş Saray Ressamı) oldu. 1790'ların sonunda Godoy tarafından görevlendirilerek, o dönem için oldukça cüretkâr bir nü olan ve Diego Velázquez'e açıkça borçlu olduğu Çıplak Maya'yı tamamladı. 1800-01 yıllarında, yine Velázquez'den etkilenerek İspanya Kralı IV. Carlos ve Ailesi'ni resmetti.

1807'de Napolyon, Fransız ordusunu İspanya'ya karşı Yarımada Savaşı'na soktu. Goya, kendisini derinden etkilemiş gibi görünen bu savaş sırasında Madrid'de kaldı. Düşüncelerini kamuoyu önünde dile getirmese de, ölümünden 35 yıl sonra yayınlanan Savaşın Felaketleri serisi baskılarından ve 1814 tarihli 2 Mayıs 1808 ve 3 Mayıs 1808 tablolarından anlaşılmaktadır. Orta dönemine ait diğer eserleri arasında Los Caprichos ve Akılsız Yaratıklar gravür serileri ile delilik, akıl hastaneleri, cadılar, fantastik yaratıklar ve dini ve siyasi yozlaşmayla ilgili çok çeşitli tablolar yer almaktadır ve bunların hepsi hem ülkesinin kaderi, hem de kendi zihinsel ve fiziksel sağlığı için korktuğunu göstermektedir.