Eleftherios Venizelos
Elefterios Venizelos (Yunanca: Ελευθέριος Βενιζέλος Eleftherios Venizelos, d. 23 Ağustos [E.U. 11 Ağustos] 1864[1] - ö. 18 Mart 1936), Yunanistan'ın eski başbakanı, Megali İdea'nın (Türkçe: Büyük Fikir, Yunanca: Μεγάλη Ιδέα) mimarı ve modern Yunanistan'ın en önemli siyasetçilerinden biriydi.[2]
| Elefterios Venizélos Ελευθέριος Βενιζέλος | |
|---|---|
| |
| Yunanistan Başbakanı | |
| Görev süresi 6 Ekim 1910 - 25 Şubat 1915 | |
| Hükümdar | I. George I. Konstantin |
| Yerine geldiği | Stefanos Dragumis |
| Yerine gelen | Dimitrios Gunaris |
| Görev süresi 10 Ağustos 1915 - 24 Eylül 1915 | |
| Hükümdar | I. Konstantin |
| Yerine geldiği | Dimitrios Gunaris |
| Yerine gelen | Aleksandros Zaimis |
| Görev süresi 14 Haziran 1917 - 4 Kasım 1920 | |
| Hükümdar | Aleksandros |
| Yerine geldiği | Aleksandros Zaimis |
| Yerine gelen | Dimitrios Rallis |
| Görev süresi 24 Ocak 1924 - 19 Şubat 1924 | |
| Hükümdar | II. George |
| Yerine geldiği | Stilianos Gonatas |
| Yerine gelen | Yorgos Kafantaris |
| Görev süresi 4 Temmuz 1928 - 26 Mayıs 1932 | |
| Cumhurbaşkanı | Pavlos Kunturiotis Aleksandros Zaimis |
| Yerine geldiği | Aleksandros Zaimis |
| Yerine gelen | Aleksandros Papanastasiou |
| Görev süresi 5 Haziran 1932 - 4 Kasım 1932 | |
| Cumhurbaşkanı | Aleksandros Zaimis |
| Yerine geldiği | Aleksandros Papanastasiu |
| Yerine gelen | Panayis Çaldaris |
| Görev süresi 16 Ocak 1933 - 6 Mart 1933 | |
| Cumhurbaşkanı | Aleksandros Zaimis |
| Yerine geldiği | Panayis Çaldaris |
| Yerine gelen | Aleksandros Otoneos |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 23 Ağustos 1864 Murnies, Girit, Osmanlı İmparatorluğu (şimdi Elefterios Venizelos, Girit, Yunanistan) |
| Ölüm | 18 Mart 1936 (71 yaşında) Paris, Fransa |
| Partisi | Liberal Parti |
| Evlilik(ler) | Maria Katelouzou (1891-1894) Elena Skylitsi (1921-1936) |
| İlişkiler | Konstantin Mitsotakis (yeğeni) |
| Çocuk(lar) | Kyriakos Venizelos Sofoklis Venizelos |
| Dini | Yunan Ortodoks |
Hayatı
değiştir1864 yılında o zamanlar bir Osmanlı toprağı olan Girit adasındaki Hanya şehrinde doğdu. Osmanlı karşıtı isyanlarda yer alan bir aileden geliyordu. Dedesi Venizelos Krevattis 1770 Orlof Ayaklanmasında, babası Kiriakos Venizelos ise hem 1821 Yunan İsyanında hem de 1866 yılında Girit'te meydana gelen Osmanlı karşıtı ayaklanmalarda yer almıştır. Bu yüzden Elefterios Venizelos henüz iki yaşındayken sürgün ile tanışmış ve 1880 yılına kadar o dönem modern Yunanistan Devletinin en önemli limanlarından biri olan Siroz adasında eğitim görmüştür.[3] Hukuk öğrenimi gördü. 1887 yılının Mart ayında Girit'e avukat olarak döndü ve adanın 6'sı Müslüman 11'i Rum olan 17 avukatından biri oldu. Daha sonra siyasetle ilgilenmeye devam eden Venizelos Lefka Ori (Beyaz Dağlar) isimli gazeteyi satın alarak burada Lefkoritis (Akdağlı) mahlasıyla Girit hakkında çeşitli yazılar kaleme aldı. Elefterios Venizelos Girit'in Yunanistan'a katılmasını amaçlayan 1897 Akrotiri ve 1905 Terisso isyanlarında ise lider kadroda yer aldı.[3] 1898 yılında Girit komiserliğine atanan Prens Georgios'u düşürdükten sonra, yüksek komiser yardımcılığını elde etti.
1910 yılında Yunanistan'daki askeri yönetimin başkanlığına getirildi. Sırbistan, Bulgaristan ve Karadağ ile kurduğu Balkan Birliği'nin desteğiyle, Osmanlı İmparatorluğu'na açtığı savaşta, Girit'in 1913 yılında Yunanistan'a bağlanmasını sağladı.[4] Osmanlılardan aldığı toprakları kaybetme korkusuyla, I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kalmayı tercih etti. Ancak, İtilaf Devletleri'nin verdiği teminatla Çanakkale'ye kuvvet göndermeye kalkışınca, 1915 yılında Kral Konstantin tarafından istifaya zorlandı.[5]
Aynı yıl yapılan seçimlerle tekrar iktidara geldi. Fakat Sırbistan'ın yanında savaşa girme kararı, ikinci kez görevinden uzaklaştırılmasına sebep oldu. 1916 yılında Selanik'te muhalif bir hükûmet kurdu ve ancak 1917 yılında Konstantin'in tahtı bırakmasından sonra Yunanistan'a dönebildi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra yapılan Nöyyi ve Sevr Antlaşmaları'yla sağladığı topraklarla, 1918 muhtırasında belirttiği Megali Idea gerçekleştiremeyince, İngilizlerin desteğiyle 1920 yılında Türkiye ile savaşa girdi.
1928 yılında millî birlik hükûmetiyle iktidara geldi. Bu yıllarda Türkiye'ye karşı barışçı bir siyaset uygulamaya çalıştıysa da ülke içindeki ekonomik dengesizlik nedeniyle 1933 yılında iki kez hükûmetten çekildi. 29 Ekim 1930'da Türkiye'deki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına katıldı.
1935 yılında Yunanistan askerî darbe girişimi durumunu güçleştirdi. Seçimleri kaybedince Paris'e gitti ve orada gıyaben ölüme mahkûm edildi. 1936 yılında Paris'te öldü.
Galeri
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Not: Yunanistan, Miladi takvimi 16 Şubat 1923'te resmen kabul etti (o gün 1 Mart oldu). Özellikle belirtilmediği sürece bundan önceki tüm tarihler Eski Usul'dür.
- ^ Duffield J. W., The New York Times, 30 Ekim 1921 Pazar. link 6 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Eser, Murat, Eleftherios Venizelos Yunan Arşiv Kaynaklarına Göre Türk-Yunan İlişkileri. Yeditepe Yayınları. Ocak 2019. s. 232. ISBN 978-605-2070-76-5.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Archontaki, Stefania (2008). "1906–1910, The Preparation and Emergence of Venizelos on the Greek Political Stage – Venizelos as Prime Minister". National Foundation Research. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ Theodorakis, Emanouil; Manousakis George (2008). "First World War 1914–1918". National Foundation Research. 18 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
| Vikikaynak'ta belgeler | |
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Stefanos Dragumis |
Yunanistan Başbakanı 1910-1915 |
Sonra gelen: Dimitrios Gunaris |
| Önce gelen: Dimitrios Gunaris |
Yunanistan Başbakanı 1915 |
Sonra gelen: Aleksandros Zaimis |
| Önce gelen: Dimitrios Gunaris |
Yunanistan Dışişleri Bakanı 1915 |
Sonra gelen: Aleksandros Zaimis |
| Önce gelen: Aleksandros Zaimis |
Yunanistan Başbakanı 1917-1920 |
Sonra gelen: Dimitrios Rallis |
| Önce gelen: Anastasios Haralambis |
Yunanistan Askeri İşler Bakanı 1917-1920 |
Sonra gelen: Dimitrios Gunaris |
| Önce gelen: Stilianos Gonatas |
Yunanistan Başbakanı 1924 |
Sonra gelen: Yorgos Kafantaris |
| Önce gelen: Aleksandros Zaimis |
Yunanistan Başbakanı 1928-1932 |
Sonra gelen: Aleksandros Papanastasiu |
| Önce gelen: Aleksandros Papanastasiu |
Yunanistan Başbakanı 1932 |
Sonra gelen: Panayis Çaldaris |
| Önce gelen: Panayis Çaldaris |
Yunanistan Başbakanı 1933 |
Sonra gelen: Aleksandros Othonaios |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen: Yeni makam |
Komma Filelefteron (Liberal Parti) Başkanı 1910-1936 |
Sonra gelen: Temistoklis Sofulis |