Çorba

Çorba
Çorba
Türü	Çorba
Servis şekli	sıcak veya soğuk

Kökeni Sanskritçe’den gelen İngilizce çorba (soup) kelimesi, ‘iyi beslenme’ anlamı taşır. Yaklaşık 10 bin yıl öncesinde çorba hazırlandığını ve içildiğini gösteren kayıtlar bulunmaktadır.^[1] Çinde 2400 yıllık çorba arkeologlar tarafından Şian antik kentinde bulundu.^[2] İnsanlığın çorbayla tanışması, MS 3. yüzyıla rastlıyor. ^{[kaynak belirtilmeli]}O devrin azizlerinden olan St. Patroklus, arpa ekmeğini suya batırıp üstüne tuz serperek yermiş. Bu daha sonraları, karanlık çağlardan itibaren Avrupa'nın beslenme sistemine girecek çorbanın ilk hali olarak karşımıza çıkıyor. Avrupa'da alta ekmek koyup, üstüne su veya etsuyu dökerek yapılan çorba çeşidi bugün Fransızlar'ın ünlü soğan çorbası olarak hala yerini koruyor

Wikimedia Commons'ta Çorba ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Çorbanın bugün bildiğimiz halini almasını ise, Pierre François la Varenne'le başlar. 1651 yılında yazdığı Le cuisinier français adlı kitapta bu konuda devrim yaratan Varenne'den önce, suyun ve etsuyun içinde yüzen ekmek dilimleri yani soplar önemliyken, Varenne suyun kendisini öne çıkarmıştır. Hatta Reay Tannahill, Tarihte Yemek adlı kitabında, Orta Çağ'da çorbanın içinde sunulan sop adedinin ev sahibinin bonkörlüğü veya cimriliği konusunda belirleyici bir özellik olduğunu anlatır. Hazır çorbanın ilk örnekleri ise 17. ve 18. yüzyıllarda özellikle yolcular tarafından kullanılan cep çorbası şeklinde görülür. Et artıklarından konsantre olarak sert yapıştırıcı kıvamında yapılan cep çorbası, senelerce dayanırmış. Parça parça koparılarak kullanılan bu çorba, sıcak suyun içinde eritilirmiş.

İslamiyet öncesi Türklerde Çorba

İslamiyet öncesi Orta Asya’da Türkler, tahıl ürünlerinden umaç(oğmaç, omaç) adı verilen bir tür çorba yaparlardı. Bu çorbanın ana maddesi, genellikle yuvarlak kesilen erişte idi. Ancak bazen bunun içine et konulduğu da olurdu. Orta Asya’dan günümüze kadar gelmiş olan en önemli çorbalardan biri de tarhanadır. Önemli bir besin olarak tüketilen tarhana birkaç şekilde hazırlanırdı. Kışın hazırlanan ve Kurut denen bir çeşidinin içine bir tür peynir, tuz, un ve kurutulmuş et konulurdu.^[3]

Osmanlı Mutfağındaki Çorba Çeşitleri

Melceü’t-Tabbâhîn

Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de çeşitli çorba tarifleri vardır.^[4] Bunlar: Nohut Çorbası, Balık Çorbası, Buğdaylı balık çorbası, Tarhana Çorbası, Terbiyeli Ciğer Çorbası, Ekşili Çorba

Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi

Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi'de çeşitli çorba tarifleri vardır.^[5] Bunlar: Nohut çorbası, Balık Çorbası, Tarhana şorbası (çorbası), Ciğer çorbası

Yeni Usûl Yemek Kitabı

Yeni Usûl Yemek Kitabı da çeşitli çorba tarifleri vardır. Bunlar: Ekşili çorba, Şehriye çorbası, İrmik çorbası, Hünkâri tarhana çorbası, Asma kabağı çorbasıdır.^[6]

Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası

Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası'de çeşitli çorba tarifleri vardır.^[7] Bunlar:

Modern çorbası, tavuk çorbası, domates çorbası, sebze çorbası, teke çorbası, Sent cermen çorbası, soğan ezmesi çorbası, Alabritanya çorbası, makarnalı çorbası, irmik çorbası, sebze ezmesi çorbası, lahana çorbası, yumurtalı buyon çorba, tapyokalı çorba, domatesli pirinç çorbası, şalgam ezmesi çorbası, tavuk ezmesi çorbası, sebze ezmesi çorbası, mantar ezmesi çorbası, ararotlu çorba, kestane ezmesi çorbası, ekmekli çorba, karnabahar çorbası, av ezmesi çorbası, tavuk farsalı buyon çorbası, avcı çorbası, kuzu kulağı çorbası, düğün çorbası, ğiğer nevi, ciğer çorbası, işkembe çorbası, şaʻriyye çorbaları, kulak çorbası, mercimek çorbası, tarhana çorbası, pirinç çorbası ve bulgur çorbasıdır.

Türk Mutfağındaki Çorba Çeşitleri

Acı çorba
Arabaşı çorbası
Arpacık çorbası
Ayranlı yarma çorbası
Baklalı yarma çorba
Buğday çorbası
Bulamaç çorbası
Bulgur çorbası
Çatal çorba
Dil-paça çorbası
Düğ çorbası / düğürcük aşı
Düğün çorbası
Ecevit çorbası
Ekmek çorbası
Ekşili çorba
Ezogelin çorbası
Gebol çorbası
Gemici çorbası
Girar çorbası
Golva çorbası
Hamur çorbası
Helle çorbası
Hörre aşı çorbası
İnce bulgur haşılı
İrinti çorbası
İşkembe çorbası
Kabaklı çorba
Kara aş çorbası / buğday çorbası
Kara lahana / pancar çorbası
Kavurmalı çorba
Kavut çorbası
Kelle paça çorbası
Kesme çorba
Kızılcık çorbası
Lepe çorbası
Lor çorbası
Malak çorbası
Mercimek / malhıta çorbası
Mercimekli erişte çorbası
Mercimek herlesi / toplu çorba
Mısır çorbası
Miyane / un çorbası / kavurma herlesi
Onbeş çorbası
Ölemez çorbası
Pancar çorbası
Pirinç çorbası
Puşruk çorbası
Sakala çarpan
Soğanlı çorba
Sulu pilav
Süt çorbası
Sütlü / pirinç çorbası
Sütlü bulamaç
Sütlü gendime çorbası
Sütlü göce çorbası
Sütlü yarma çorbası
Şehriye çorbası
Tandır çorbası
Tarhana
Toğa çorbası
Turşu / fasulye çorbası
Ufalamaç çorbası
Uğmaç / ovmaç çorbası
Ürün çorbası
Yağlaş
Yayla çorbası
Yeşil mercimek çorbası
Yoğurt / yoğurtlu çorba
Yoğurtlu mantı çorbası
Yoğurtlu taze fasulye çorbası^[8]

Bulgur çorbaları

Düğürcük çorbası; Düğürcük bulgurun incesine verilen isimdir. Sabah çorbası olarak da bilinir. Bu çorba soğan ve domates salçası tereyağında kavrulduktan sonra ilave edilen sıcak suya bulgur katılarak yapılır.

Bulgur çorbası ikram edilirken peynirli dürümde bulundurulur. Dürümde çömlek peyniri kullanılır.

Yarma çorbası; yarmadan yapılır. Yaz aylarında çorbalık yarma hazırlanır. Daha çok soğuk içilmesi tercih edilir. Koyu ayran kıvamında hazırlanan yoğurda haşlanmış yarma, tuz ve taze nane ilavesiyle servis edilir.

Köfteli çorbalar

Dünyanın birçok yerinde yapılan, içine köfte konularak hazırlanan çorbalardır. Anadolu'da köfte kullanılarak hazırlanan birçok çorba çeşidi vardır. Malzeme olarak bulgur veya pirinçle hazırlanan köfteler yanında çorbanın çeşidine göre çeşitli sebzeler, yoğurt, baklagiller, çeşitli baharatlar, şehriye ve hamur kullanılır.