Vikipedi:Özür
 | Bu sayfa nezaketle ilgili bir denemedir. Bir veya daha fazla Vikipedi katılımcısının tavsiyesini veya görüşlerini içerir. Bu sayfa Vikipedi'nin politikalarından veya yönergelerinden biri değildir, çünkü topluluk tarafından incelenmemiştir. Bazı denemeler yaygın normları temsil eder; bazıları ise sadece azınlık bakış açılarını temsil eder. |
 | Ceviz kabuğuna sığacak şekilde bu sayfa: Hepimiz hata yaparız. Özür dilemekten korkmayın ve samimiyetle özür dilemeyi unutmayın. |
Kullanıcılar birbirine girdiklerinde, bir özür genellikle gerginliği hafifletmeye, sakinleşmeye ve iyi niyete kavuşmaya yardımcı olabilir. Birisinin kaba davrandığını veya zarar verdiğini hissetmesen bile, yanlış bir izlenim vermiş ya da bir şekilde yanlış anlaşılmaya katkıda bulunmuş olabilirsin ve bir özür havayı temizlemeye yardımcı olabilir. Hepimiz hata yaparız, özür dilemek, bir özür talep etmekten daha kolaydır.
Özür dileme eylemi özrü dileyen kişinin suçun bir nebze ölçüsünü yerleştirir, ancak kişinin gösterdiği iyi niyet "topun karşıya geçmesiyle" sonuçlanır ve iyi niyetin karşılıklı ilerlemesine neden olur. Zaman zaman zor olsa da, bir özrü kabul ederken mümkün olan her yerde iyi niyet varsaymak gerekir. Samimi bir özre "Olur mu, asıl ben fazla hiddetlendiğim için hatalıyım, sizin iyi niyetinizden şüphem yok" gibi bir yanıt verilmesi gerginliğin hızlıca bitmesine vesile olur.
Nezaket başkalarından beklenecek bir standart değildir; kendinize uygulamakla başlanılan bir davranış biçimidir. Kısmen de olsa yanıldığınızı düşünüyorsanız talep edilmeden önce özür ifadeleri kullanmak iyidir. "Özür dilerim" ya da "afedersin" ifadesi normal kelimelerin çözmesi çok zor olan problemleri hızlıca çözmeye yardımcı olabilir.
Özür kavramının kötüye kullanımı
[kaynağı değiştir]Özür; kavgacı dile ve duygusal hareket etmeye karşı kendi eylemlerimiz için samimi bir kişisel pişmanlık ifadesidir. Ancak öte yandan özür dileyen bir kişi, "gerçek" anlamda bunu yapmıyor olabilir, hatta iğneleme yolunu kullanarak özürden kaçınmanın bir ifadesi olarak bunu söyleyebilir.
"Özür dilerim, senin kadar kaba olamıyorum" veya "Üzgün olduğun için özür dilerim, ama bu konuyu anlayamayacak kadar aptalsan, yapabileceğim pek bir şey yok!" gibi ifadeler bu tür imalı ve alaycı kullanımlara örnek teşkil eder. Bu gibi karşı tarafı bir şekilde suçlayıcı ifadelerle birlikte kullanılan özür ifadeleri mevcut sorunu daha da arttırabilir. Bu tip kullanıcılardan samimi bir şekilde özür dilediğinizde galibiyet kazandıklarını zannederler ve sizin üzerinize daha fazla gelirler.
Öte yandan, bir kişinin tamamen suçlandığı bir olaydan sonra (muhtemelen samimiyetsiz) bir itiraftan uzak dursa bile, pişmanlığın samimi bir ifadesi olarak özür yerine katkı bazlı eylemler gerçekleştirmesi durumun çözülmesine yardımcı olabilir ve "ideal" bir özür yerine geçebilir. Bu durum; kelimelerle açıkça ifade edilen bir özrün açıkça samimiyetsiz veya ikiyüzlü olması, hatta alaycı izlenimi vererek daha fazla rahatsızlık vermekten çok daha iyidir.
Özre zorlama
[kaynağı değiştir]"Zorunlu" bir özrün istenmesi, ilgili kişilerin kültürüne bağlıdır. "Utanç kültürü" toplumdan topluma fark eden bir kültür biçimidir. Bazı toplumsal yapılarda yüksek statüdeki kişilerden özür dilenmesini zorunlu eylem olarak görülürken bazı kültürlerde ise özür dileme sosyal olarak çok değerli bir şey olarak tarif edilir. En genel anlamda ise özür kültürü bir kişiye veya gruba zarar verdiklerine inanıp inanmadıklarına ve bu zarara neden olduklarından gerçekten pişman olup olmadıklarıyla ilgilidir. Vikipedi'de dilenecek bir özrün başkaları tarafından (özellikle de karşı taraftan) önerilmesi tavsiye edilmeyen bir durumdur ve kendiliğinden gerçekleşmesi beklenir. Çünkü ikna olunmadan yapılan bir özür sonrası ileride aynı konu özelinde gerginliklerin yaşanmayacağının bir garantisi yoktur ama samimi bir özür aynı olayların tekrarlanmasını önler.