Tempeh
Tempeh (Cavaca: témpé), soya fasulyelerinin fermente edilmesi ile üretilen Endonezya kökenli geleneksel bir besin maddesidir.[1] Besin, fasulyelerin Rhizopus oligosporus adlı özel bir mantar ile kontrollü fermantasyon yoluyla birbirlerine bağlanması ile üretilir.
Özellikle Cava da tüketilen besin, bölgenin aynı zamanda temel protein kaynağıdır. Tofu gibi tempeh de soya fasulyesinden yapılır, ancak tofunun aksine fasulyelerin tamamı kullanılır ve bunun sonucunda tempeh farklı besin değeri ve dokusal özelliklere sahiptir. Tempehin fermantasyon süreci ve bütün fasulyenin kullanımı, daha yüksek miktarda protein, diyet lifi ve vitamin içermesine neden olur. Besin aynı zamanda sıkı bir yapıya ve bekletildikçe daha belirgin hale gelen toprağımsı bir tada sahiptir.[2][3]
Cava kökenli tempenin 12. ve 13. yüzyıllar arasında üretilmiş eski bir Cava el yazmasında bahsedilmiş olabileceği düşünülmektedir, ancak têmpê kelimesinin geçtiği tarihteki bilinen en eski kaynak, 1815'te Serat Centhini kitabıdır.[4]
Tempenin icadı Cava'ya Çinli göçmenler tarafından 17. yüzyılda getirilmiş tofu üretimine dayandırılır. Tofu üretimin yan ürünü olan fasulye kısımlarının doğal bir biçimde beyaz bir mantar tarafından kolonize edildiği, daha sonra ise bu maddenin yenilebilir olduğunun keşfedildiği düşünülmektedir.[4]
Tempeh geleneksel olarak muz yaprakları içerisinde fermente edilir ve satılır, ancak raf ömrünü uzatmak için delikli plastik paketleme tercih edilen yöntemdir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ William Shurtleff; Akiko Aoyagi. "History of Tempeh". www.soyinfocenter.com. s. 1. 18 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2018.
- ^ Bennett, Beverly Lynn; Sammartano, Ray (2008). The Complete Idiot's Guide to Vegan Cooking. Penguin. s. 17. ISBN 9781592577705. 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2011.
- ^ Dragonwagon, Crescent; Gourley, Robbin (2002). Passionate Vegetarian. Workman Publishing. s. 639. ISBN 9781563057113. 6 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2011.
- ^ a b Hendri F. Isnaeni (9 Temmuz 2014). "Sejarah Tempe" (Endonezce). Historia. 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2015.
- ^ Santhirasegaram, Vicknesha; George, Dominic Soloman; Anthony, Kelvin Kiran; Singh, Hasvinder Kaur Baldev; Saruan, Nadiah Mohd; Razali, Zuliana; Somasundram, Chandran (Aralık 2016). "Effects of Soybean Processing and Packaging on the Quality of Commonly Consumed Local Delicacy Tempe". Journal of Food Quality. 39 (6). ss. 675-684. doi:10.1111/jfq.12252. ISSN 0146-9428.
