Roma kralı
 |
| Bu kategoride yer alan maddeler Antik Roma hükûmeti ve siyasetinin bir parçasıdır. |
| Dönemler |
|
| Roma Anayasası |
| Teamül ve hukuk |
|
|
| Meclisler |
| Olağan makamlar |
| Olağanüstü makamlar |
| Ünvanlar |
Roma Kralı (Latince: rex, regis) Roma Krallığı'nın başmagistrası. Romanın kurucusu olan ve bu sebeple kendiliğinden kral olan Romulus hariç tüm Krallar Roma halkı tarafından yaşam boyu seçilmişler, Krallardan hiçbiri tahta çıkmak için askerî gücüne güvenmemiştir. İlk dört kralın seçimlerinin kalıtsal ilkelere göre yapıldığına dair bir bilgi yoksa da, beşinci kral Tarquinius Priscus'tan itibaren kraliyet mirası kralın soyundan gelen kraliyet kadınları tarafından devam ettirilmiştir. Sonuç olarak, antik tarihçiler kralların seçiminde soylarından çok erdemlerine bakıldığını vurgularlar.
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]Roma'nın antik tarihçileri Roma Krallarının gücünü Cumhuriyet döneminde onlara karşılık gelen Konsüllerin güçleriyle karşılaştırma konusunda güçlük çekmişlerdir. Bazı modern tarihçiler Kralların yönetimindeki Roma'da hakim gücünün halkın elinde olduğuna ve Kralların sadece Senato ve halk için yönetici olduklarına inanırlar—ki bu Roma'yı bir anayasal monarşi yapar. Diğerleri ise Kralın sınırsız bir hüküm gücüne sahip olduğuna ve Senato ve halkın bu güç üzerindeki kontrolünün sınırlı olduğuna inanır—ki bu da Roma'yı bir mutlak monarşi yapar.
Roma Kralının alâmetleri, on iki lictor'un taşıdığı fasces ve balta, Curule sandalyesinde oturma hakkı, mor Toga Picta, kırmızı ayakkabılar ve başa takılan beyaz Diademdir. Tüm bu alâmetler arasında en önemli olanı mor toga'dır.
Rex'in sıfatında vücud bulan devletin hakim gücü ona şu görevleri yükler:
- (1) Yönetimin başı - kanunları uygulama gücüne sahip başyönetici olarak görev yapmış, devlete ait tüm toprakları yönetmiş, fethedilmiş toprakları düzenlemiş ve tüm kamu işerini denetlemiştir.
- (2) Başkomutan - Roma askerlerinin komutanlığını yapmış, Roma Lejyonlarını organize etmiş, ordu komutanlarını atamış ve savaşları yöneymiştir.
- (3) Devletin başı - Roma'nın baştemsilcisi olarak yabancı güçlerle ilişkileri yürütmüş ve diğer ülkelerden gelen temsilcileri kabul etmiştir.
- (4) Başrahip - Sahip olduğu resmi temsil yetkisi ve Roma dini üzerindeki yönetici pozisyonu nedeniyle, Roma ve onun halkını Roma tanrıları'na karşı temsil etmiştir.
- (5) Baş kanun koyucu - kanun teklifleri hazırlamış ve ihtiyaçlara karar vermiştir.
- (6) Başyargıç - Tüm kamu ve ceza davalarında hüküm vermiştir.
Kralların seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kral öldüğünde, Roma interregnum olarak bilinen ve kralın başta olmadığı bir çeşit ara döneme giriyordu. Devletin hakim gücü, yeni kralın bulunmasından sorumlu olan Senato haline geliyordu. Senato toplanarak üyelerinden birisini beş günlük bir süre için Roma'nın bir sonraki kralını bulması amacıyla interrex olarak atıyordu. Beş günlük süre sona erince, yeni bir beş gün için yeni bir interrex atanıyordu. Süreç yeni kral seçilene kadar bu şekilde devam ediyordu. İnterrex uygun bir aday bulduğunda, adayın adını Senato oturumunda diğer üyelere açıklıyor ve Senato da bu adayı değerlendiyordu. Eğer isim Senato tarafından uygun bulunursa, interrex Curiate meclisini toplantıya çağırıyor ve kralın seçimine kadar geçen sürede başkanlığını yürütüyordu.
Curiate Meclisine teklif edine isim, Roma halkı tarafından kabul ya da reddedilebilirdi. Eğer kabul edilirse seçilmiş olan kral göreve hemen başlayamazdı. Krala ait yetki ve gücü tam olarak üstlenmeden önce yerine getirilmesi gereken iki şey daha vardı. İlk olarak Kral Roma'da en büyük rahip olarak görev yapacağından dolayı, kehanetlerin yardımıyla tanrıların bu atamaya saygı gösterip göstermeyeceği anlaşılmaya çalışılırdı. Bu tören bir augur tarafından yapılırdı ve seçilmiş olan kral kaledeki taş bir oturak üzerinde oturur, halk da aşağıda beklerdi. Eğer krallığa layık bulunursa, augur tanrıların olumlu işaretler verdiğini ilan eder ve bu kralın rahip yönünün tasdik edilmesi anlamına gelirdi.
İkinci olarak Kralın üstleneceği yetki hakkında bir toplantı yapılırdı. Curiate Meclisi başlangıçta sadece kimin kral olacağına karar vermek için toplanmıştır ve henüz krala ihtiyacı olan emir verme yetkisi verilmemiştir. Bu sebeple, seçilen kral Curiate Meclisine kendisine yetki veren bir yasa tasarısı teklif eder ve Curiate Meclisi bunu oylayarak kendisine yetkiyi bahşederdi.
Teorik olarak Roma halkı kendi liderlerini seçmekteydi ancak Senato işlemlerin çoğunun kontrolünü elinde tutardı.
Roma Kralları listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Roma Kralları | |
|---|---|
| Kral | Saltanat süresi |
| Romulus | MÖ 753–MÖ 716 |
| Numa Pompilius | MÖ 715–MÖ 674 |
| Tullus Hostilius | MÖ 673–MÖ 642 |
| Ancus Marcius | MÖ 642–MÖ 617 |
| Lucius Tarquinius Priscus | MÖ 616–MÖ 579 |
| Servius Tullius | MÖ 578–MÖ 535 |
| Lucius Tarquinius Superbus | MÖ 535–MÖ 510/MÖ 509 |